Giáo án và PPT Ngữ văn 11 kết nối Bài 3: Một thời đại trong thi ca (Trích Thi nhân Việt Nam 1932 – 1941 – Hoài Thanh)

BÀI 3: CẤU TRÚC CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

ĐỌC: MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

• Có bao giờ bạn băn khoăn khi phải phân biệt cái mới và cái cũ? Hãy chia sẻ trải nghiệm của mình?

• Bạn hãy lựa chọn và so sánh một bài thơ thuộc phong trào Thơ mới với một bài thơ thuộc thời kì trung đại để tìm ra những điểm khác biệt.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

Tác giả:

• Tìm hiểu thông tin về tác giả Hoài Thanh.

• Kể tên một số tác phẩm tiêu biểu của Hoài Thanh.

Tác phẩm:

• Một thời đại trong thi ca được trích trong tác phẩm nào của Hoài Thanh?

• Nội dung văn bản phản ánh về vấn đề gì?

• Xác định bố cục nội dung của văn bản và nêu nội dung từng phần.

Sản phẩm dự kiến:

* Tác giả:

- Sinh năm 1909 – 1982, xuất sắc trong phê bình văn học.

- Tác phẩm: "Văn chương và hành động", "Thi nhân Việt Nam 1932-1941", "Có một nền văn hóa Việt Nam",...

+ Được trao Giải Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000.

* Tác phẩm:

- Xuất xứ:

+ Là tiểu luận mở đầu "Thi nhân Việt Nam 1932 – 1941".

+ Phản ánh phong trào thơ mới trong giai đoạn phát triển cao.

-  Bố cục: 3 phần

+ Phần 1:  Từ đầu đến nhìn vào cái đại thể: Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới

+ Phần 2: Tiếp theo cho đến hồn ta cùng Huy Cận: Tinh thần thơ mới chữ tôi.

+ Phần 3: Còn lại: Sự vận động của thơ mới xung quanh cái tôi và bi kịch của nó

Hoạt động 2. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới

GV đưa ra câu hỏi: 

• Chỉ ra những khó khăn mà tác giả đã nêu trong quá trình xác định tinh thần thơ mới?

• Trình bày những nguyên tắc xác định?

Sản phẩm dự kiến:

- Khó khăn:

+ Ranh giới thơ mới và thơ cũ không luôn rõ ràng.

+ Cả thơ mới và thơ cũ đều có ưu điểm và nhược điểm.

- Nguyên tắc xác định:

+ So sánh bài hay với bài hay, không dựa vào bài dở.

+ Nhìn vào cái đại thể, không tập trung vào chi tiết.

Hoạt động 3. Tinh thần thơ mới

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Nhận xét và diễn giải về cái “tôi” trong tinh thần thơ mới?
• Thơ mới và thơ cũ có những đặc điểm như thế nào?
• Nêu những thủ pháp nghệ thuật được sử dụng để làm rõ tinh thần thơ mới?

Sản phẩm dự kiến:

- Chữ "tôi":

+ Bản chất: Ý thức cá nhân giải phóng.

+ Hành trình: Lạ lẫm, chập chữ, quen biết, đáng thương và tội nghiệp.

- Thơ mới và thơ cũ:

+ Thơ mới là tiếng nói cá nhân tuyệt đối, gắn liền với cá nhân.

+ Thơ cũ là tiếng nói đoàn thể, cộng đồng, dân tộc.

- Thủ pháp nghệ thuật:

+ So sánh, đối chiếu với cái ta và thời đại, lịch sử.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Tác phẩm được đưa vào là tiểu luận cho cuốn sách nào ?

A. Thi nhân Việt Nam

B. Văn chương và hành động

C. Nói chuyện thơ kháng chiến

D. Bàn luận về văn học kháng chiến

Câu 2: Hồn thơ “hùng tráng”, Hoài Thanh dùng chỉ nhà thơ nào trong bài viết “Một thời đại trong thi ca”?

A. Lưu Trọng Lư

B. Nguyễn Bính

C. Huy Thông

D. Nguyễn Nhược Pháp

Câu 3: Theo tác giả, cái khó trong việc tìm ra tinh thần Thơ mới là gì?

A. Trong Thơ mới có những trần ngôn sáo ngữ.

B. Bài thơ nào trong thơ mới cũng là kiệt tác.

C. Trong Thơ mới có những cái tầm thường, cái lố lăng.

D. Trong Thơ mới có những bài thơ chúc tụng.

Câu 4: Theo Hoài Thanh, tinh thần Thơ mới rốt cuộc là gì?

A. Sự mất dần cái tôi cá nhân trong thi đàn Việt Nam.

B. Chữ ta với cái nghĩa tuyệt đối của nó xuất hiện trong thi ca.

C. Cốt cách hiên ngang của người thi sĩ dần biến mất.

D. Chữ tôi với cái nghĩa tuyệt đối của nó xuất hiện trong thi ca

Câu 5: Hồn thơ “trong sáng”, Hoài Thanh dùng chỉ nhà thơ nào trong bài viết “Một thời đại trong thi ca”?

A. Nguyễn Nhược Pháp

B. Lưu Trọng Lư

C. Thế Lữ

D. Nguyễn Bính

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Em có nhận xét gì về cách dẫn dắt và cách diễn đạt của tác giả?

Câu 2: Hãy phân tích những nét đặc sắc trong lời văn phê bình của Hoài Thanh ở đoạn trích này.