Giáo án và PPT Ngữ văn 11 kết nối Bài 8: Nữ phóng viên đầu tiên (Trần Nhật Vy)

BÀI 8: CẤU TRÚC CỦA VĂN BẢN THÔNG TIN

VĂN BẢN 1: NỮ PHÓNG VIÊN ĐẦU TIÊN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV hướng dẫn HS thảo luận cặp đôi, thực hiện yêu cầu: Hãy chia sẻ những điều bạn đã biết về đời sống của phụ nữ Việt Nam thời phong kiến và những năm đầu thế kỉ XX.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc – hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về đặc điểm của văn bản thông tin

GV chuyển giao nhiệm vụ: Yêu cầu HS xem lại phần chuẩn bị về mục Tri thức ngữ văn và làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ sau: 

Trình bày đặc trưng của văn bản thông tin.

Sản phẩm dự kiến:

- Những dấu hiệu về hình thức của văn bản thông tin:

+ Văn bản thông tin thường có những dấu hiệu nổi bật về hình thức trình bày như nhan đề, đề mục, sơ đồ, bảng biểu, chữ in nghiêng, chữ in đậm,...

=> Những dấu hiệu này giúp cho người đọc có thể nắm bắt thông tin chính của văn bản một cách nhanh chóng. 

+ Nhan đề thường giới thiệu chủ đề của văn bản. 

+ Các đề mục tô đậm nội dung chính hoặc chỉ ra điểm bắt đầu của một chủ đề hoặc một mục mới. 

+ Các chữ in nghiêng, in đậm thường được sử dụng để nhấn mạnh những từ ngữ quan trọng. 

+ Các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ,... thường trực quan hoá những thông tin quan trọng trong văn bản. 

- Cách trình bày dữ liệu trong văn bản thông tin:

+ Trật tự thời gian.

+ Trật tự nhân quả.

+ Theo tầm quan trọng của vấn đề.

+ Quan hệ so sánh hoặc tương phản.

- Mục đích, quan điểm người viết trong văn bản thông tin

+ Mục đích: cung cấp thông tin, nhưng bên cạnh đó nhằm đến nhiều mục đích khác như thuyết phục, giải trí…

+ Quan điểm, thái độ thường không được thể hiện một cách trực tiếp.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện những yêu cầu sau đây:

• Nêu một số nét cơ bản về tác giả Trần Nhật Vy.

• Nêu nội dung chính của văn bản “Nữ phóng viên đầu tiên”. 

• Trình bày thêm những hiểu biết của em về Manh Manh nữ sĩ.

Sản phẩm dự kiến:

- Trần Nhật Vy tên thật là Nguyễn Hữu Vang, sinh năm 1956 tại Đồng Tháp. 

- Ông là nhà báo, tác giả của nhiều tác phẩm biên khảo về lịch sử báo chí và văn hoá Sài Gòn. 

- Các tác phẩm chính: Báo quốc ngữ ở Sài Gòn cuối thế kỉ 19 – Lịch sử 150 năm báo chí quốc ngữ 1865 – 2015 (2015), Sài Gòn chốn chốn rong chơi (2016), Văn chương Sài Gòn 1881 – 1924 (5 tập, 2017 – 2020)...

Hoạt động 2: Khám phá văn bản.

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cách triển khai thông tin của văn bản

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc văn bản Nữ phóng viên đầu tiên và trả lời câu hỏi: Văn bản được triển khai theo trình tự nào? Đánh giá hiệu quả của việc triển khai văn bản theo trình tự đó.

Sản phẩm dự kiến:

Văn bản Nữ phóng viên đầu tiên được triển khai theo trình tự như sau:

- Tiểu sử của nhân vật:

+ Tên khai sinh: Nguyễn Thị Kiêm

+ Năm sinh, năm mất: 1914 – 2005

+ Quê quán: Gò Công

+ Gia đình: Con ông tri huyện Nguyễn Đình Trị

- Các hoạt động xã hội của nhân vật:

+ Học Trường Trung học Nữ sinh bản xứ.

+ Làm nghề báo khi mới mười bảy tuổi (năm 1931).

+ Sáng tác và diễn thuyết để ủng hộ phong trào thơ Mới, tạo ra một cuộc tranh luận dài trên báo chí cả trong Nam lẫn ngoài Bắc.

+ Ủng hộ nữ quyền, tạo ra một phong trào phụ nữ rất sôi nổi trong xã hội (từ năm 1932 đến năm 1934).

- Đời sống cá nhân của nhân vật:

+ Kết hôn với nhà báo Lư Khê Trương Văn Em (năm 1937).

+ Lấy chồng người Pháp (năm 1950) và sinh sống ở Pháp cho đến khi mất (năm 2005).

- Nhận xét về cách triển khai thông tin: văn bản được triển khai theo trình tự thời gian, cách triển khai này làm nổi bật diễn biến cuộc đời nhân vật song song với những chuyển biến mạnh mẽ của xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX. Nói cách khác, qua cuộc đời của nhân vật, ta có thể hình dung ra không khí của thời đại.

…………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Văn bản Nữ phóng viên đầu tiên thuộc thể loại gì?

A. Văn bản thông tin.

B. Văn bản nghị luận.

C. Văn bản thuyết minh.

D. Văn bản hành chính.

Câu 2: Phong trào thơ ca nào được nhắc đến trong văn bản Nữ phóng viên đầu tiên?

A. Phong trào Ánh sáng.

B. Trào lưu văn học cổ điển.

C. Phong trào văn học hiện sinh.

D. Phong trào thơ Mới.

Câu 3: Phong trào xã hội nào được nhắc đến trong văn bản Nữ phóng viên đầu tiên?

A. Phong trào nam quyền.

B. Phong trào nữ quyền.

C. Phong trào ly khai đòi độc lập.

D. Phong trào chống phân biệt chủng tộc.

Câu 4: Theo em, việc Manh Manh nữ sĩ đấu tranh cho nữ quyền thực chất có ý nghĩa gì?

A. Khẳng định sự vượt trội của nữ giới so với nam giới.

B. Thoát khỏi sự lệ thuộc về giới, phụ nữ lên tiếng đấu tranh, đòi công bằng, bình đẳng cho chính giới mình.

C. Lên án, tố cáo xã hội đương thời còn nhiều bất công, ngang trái với người phụ nữ.

D. Bảo vệ quyền lợi chi chính bản thân nữ sĩ và đem lại sự nổi tiếng cho bà.

Câu 5: Nhận xét về giọng điệu, ngôn ngữ của văn bản Nữ phóng viên đầu tiên.

A. Chủ quan, mơ hồ.

B. Khách quan, sáng rõ.

C. Trữ tình, sâu sắc.

D. Sắc lạnh, châm biếm.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu hỏi: Vị thế của phụ nữ ngày hôm nay đã thay đổi như thế nào so với vị thế của phụ nữ Việt Nam đầu thế kỉ XX? Dựa vào kiến thức thực tế và những thông tin đã đọc được trong văn bản “Nữ phóng viên đầu tiên”, hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) trình bày hiểu biết của bạn về vấn đề này.