[Kết nối tri thức] Giáo án Sử 6 bài 10: Hy Lạp và La Mã cổ đại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 3 và đọc nội dung mục 1a Hy Lạp cổ đại sgk trang 45.

- GV chia nhóm và yêu cầu HS thảo luận trả lời câu hỏi trong sgk trang 45:

+ Quan sát lược đồ hãy cho biết vị trí của Hy Lạp cổ đại có điểm gì nổi bật?

+ Theo em, với điều kiện tự nhiên như trên, cư dân Hy Lạp cổ đại có ưu thế để phát triển ngành kinh tế nào?

- Sau khi HS trả lời câu hỏi trong sgk, GV hỏi thêm:

+ Quan sát lược đồ, em hãy so sánh lãnh thổ Hy Lạp cổ đại với Hy Lạp ngày nay.

+ Hãy tìm những từ/cụm từ trong đoạn tư liệu trang 45 thể hiện hoạt động kinh tế của Hy Lạp.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 4, đọc nội dung mục 1b La Mã cổ đại sgk trang 46 và trả lời câu hỏi: Dựa vào nội dung ở trên và quan sát lược đồ, em hãy cho biết vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên nổi bật của La Mã cổ đại?

- Sau khi HS trả lời, GV mở rộng kiến thức, yêu câu HS trả lời câu hỏi: Điều kiện tự nhiên của La Mã cổ đại có điểm gì giống và khác nhau so với Hy Lạp cổ đại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trả lời.

- GV gọi đại diện HS khác đứng dậy bổ sung, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Điều kiện tự nhiên

a. Hy Lạp cổ đại

- Vị trí của Hy Lạp cổ đại có đặc điểm nổi bật:

+ Phạm vi lãnh thổ Hy Lạp cổ đại rộng lớn hơn ngày nay, gồm vùng nam bán đảo Ban-căng, các đảo trên biển Ê-giê và các dải đất ven bờ Tiểu Á.

+ Điều kiện tự nhiên nổi bật của Hy Lạp:

·        Địa hình bị chia cát thành vùng đồng bằng nhỏ hẹp bởi các dãy núi thấp chạy dài ra biển, đất đai canh tác ít, không màu mỡ nên không thuận lợi cho nông nghiệp trồng lương thực.

·        Đường bờ biển gồ ghề, có nhiều vũng, vịnh thích hợp cho việc lập những hải cảng buôn bán (xuất nhập khẩu hàng hoá và nô lệ).

·        Nhiều khoáng sản nên thủ công nghiệp, luyện kim rất phát triển.

- Với điều kiện tự nhiên như trên, cư dân Hy Lạp cổ đại có ưu thế để phát triển ngành kinh tế:  

 + Hy Lạp ít đồng ruộng, đất đai không thuận lợi cho việc trồng cây lương thực mà chỉ thích hợp cho việc trồng cây ôliu và nho. 

 + Nhưng bù lại, Hy Lạp lại có rất nhiều khoáng sản quý như mỏ sắt ở Lacôni, đồng ở Ơbê, bạc ở Áttich, vàng ở Toraxi… cộng với tài nguyên rừng phong phú. Đặc biệt, ở một số vùng của Hy Lạp cổ đại có loại đất sét đặc biệt rất thích hợp cho việc phát triển và chế tạo đồ gốm tinh xảo. Có thể nói, thiên nhiên không ưu đãi về đất đai, địa hình bị chia cắt, nền kinh tế nông nghiệp Hy Lạp cổ đại không có điều kiện phát triển sớm như các quốc gia phương Đông, và do vậy cũng không xuất hiện nhà nước sớm (chưa tạo ra sản phẩm thừa trong xã hội). + Nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, chính vì thế, cư dân Hy Lạp cổ đại đã tìm cách khai thác, phát triển tài nguyên rừng, khoáng sản và phát triển các ngành nghề thủ công.

+ Lợi thế biển được người Hy Lạp khai thác triệt để để đẩy mạnh hoạt động mậu dịch với các quốc gia khác, làm cho ngành thương nghiệp hoạt động hết sức nhộn nhịp và mạnh mẽ. Xu hướng kinh tế dần dần được định hình bằng việc phát triển nền kinh tế theo hướng thủ công nghiệp, thương mại hơn là phát triển kinh tế nông nghiệp.

 - Hy Lạp cổ đại lớn hơn Hy Lạp ngày nay rất nhiều.

- Những từ/cụm từ trong đoạn tư liệu trang 45 thể hiện hoạt động kinh tế của Hy Lạp: trung tâm xuất - nhập khẩu, buôn bán nô lệ sầm uất nhất, xuất khẩu đi các sản phẩm nổi tiếng như: rượu nho, dầu ô liu, đồ gốm màu, đá cẩm thạch,...; nhập ngũ cốc, hạt tiêu, chà là, lúa mì,...

b. La Mã cổ đại

- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên nổi bật của La Mã cổ đại:

+ Vị trí: Nhà nước La Mã cổ đại được hình thành trên bán đảo I-ta-li-a (ở Nam Âu) sau được mở rộng ra trên phần lãnh thổ của cả ba châu lục Âu, Á, Phi.

+ Đường bờ biển phía nam có nhiều vịnh, hải cảng.

+ Ở thời kì đế quốc, đất đai được mở rộng, có nhiều đồng bằng và đồng cỏ rộng lớn nên trồng trọt và chăn nuôi có điều kiện phát triển.

+ Có nhiều khoáng sản nên nghề luyện kim phát triển.

- Giống nhau: xung quanh đều được biển bao bọc; bờ biển có nhiều vịnh, cảng nên thuận lợi để phát triển thương mại đường biển; lòng đất có nhiều khoáng sản nên thuận lợi phát triển luyện kim.

- Khác nhau:

+ La Mã cổ đại có nhiều đồng bảng rộng lớn nên trồng trọt và chăn nuôi có điều kiện phát triển.

+ Hy Lạp bị chia cắt thành nhiều đồng bằng nhỏ hẹp, không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp trồng cây lương thực.