[Kết nối tri thức] Giáo án Sử 6 bài 8: Ấn Độ cổ đại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS khai thác thông tin Hình 2 Lược đồ Ấn Độ cổ đại và nội dung mục 1 Điều kiện tự nhiên trang 34,35.

- GV chia 3 nhóm HS và yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi trong sgk trang 35: Khai thác lược đồ trên và thông tin trong mục 1, hãy cho biết những nét chính về điều kiên tự nhiên của lưu vực sông Ấn, sông Hằng ở Ấn Độ.

- GV cho các nhóm quan sát tiếp lược đồ và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Hãy xác định lãnh thổ Ấn Độ cổ đại bao gồm những quốc gia nào hiện nay?

+ Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ cổ đại có điểm gì giống và khác nhau so với Ấn Độ và Lưỡng Hà cổ đại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi đại diện HS đại diện đứng dậy trả lời.

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Điều kiện tự nhiên

- Vị trí địa lí: là bán đảo ở Nam Á, có ba mặt giáp biển, nằm trên trục đường biển từ Tây sang Đông. Phía bắc được bao bọc bởi dãy Hi-ma-lay-a - một vòng cung khống lồ.

- Địa hình:

+ Ấn Độ có đồng bằng sông Ấn, sông Hằng lớn vào loại bậc nhất thế giới, được phù sa màu mỡ của hai con sông này bồi tụ.

+ Miền Trung và miền Nam là cao nguyên Đê-can với núi đá hiểm trở, đất đai khô cằn.

+ Vùng cực Nam và đọc hai bờ ven biển là những đồng bằng nhỏ hẹp.

- Khí hậu: Lưu vực sông Ấn khí hậu khô nóng, ít mưa. Ở lưu vực sông Hằng có gió mùa nên lượng mưa nhiều.

- Hiện nay, lãnh thổ Ấn Độ cổ đại bao gồm những quốc gia: Ấn Độ, Băng-la-đét, Nê-pan, Bu-tan, Pa-ki-xtan, Áp-ga-nít-xtan.

- Điểm giống và khác nhau về điều kiện tự nhiên của Ấn Độ cổ đại so với Ấn Độ và Lưỡng Hà cổ đại:

+ Giống nhau:  Đều có những dòng sông lớn (sông Nin, sông Ti-gơ-rơ, sông Ơ-phơ-rát, sông Ấn, sông Hằng) bồi tụ nên các đồng bằng rộng lớn.

+ Khác nhau:

·        Lãnh thổ Ấn Độ thời cổ đại là một vùng rộng lớn.

·        Ấn Độ có địa hình và khí hậu khác nhau ở mỗi miền.

·        Ấn Độ có ba mặt giáp biển, nằm trên trục đường biển từ Tây sang Đông.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS khai thác thông tin Hình 3 Sơ đồ chế độ đẳng cấp Vác-na và nội dung mục 2 Chế độ xã hội ở Ấn Độ cổ đại  sgk trang 36.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong sgk trang 36: Nêu những điểm chính của chế độ xã hội Ấn Độ cổ đại.

- Sau khi HS trả lời, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em có nhận xét gì sự phân chia xã hội theo đẳng cấp Vác-na?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS đại diện đứng dậy trả lời.

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Chế độ xã hội ở Ấn Độ cổ đại

- Những điểm chính của chế độ xã hội Ấn Độ cổ đại:

+ Khoảng năm 2500 TCN, người bản địa Đa- va đã xây dựng những thành thị đầu tiên dọc theo hai bên bờ sông Ấn.

+ Giữa thiên niên kỷ II TCN, người A-ri-a từ vùng Trung Á tràn vào miền Bắc Ấn Độ, xua đuổi người Đra-vi-đa và biến họ thành đẳng cấp thứ tư trong hệ thống bốn đẳng cấp (dựa trên sự phân biệt về chủng tộc và màu da). Chế độ này còn được gọi là chế độ đẳng cấp Vác-na:

·        Đẳng cấp thứ nhất là Brahman tức Bà-la-môn, gồm những người da trắng đều là tăng lữ (quý tộc chủ trì việc tế lễ đạo Bà-la-môn), họ là chúa tể, có địa vị cao nhất.

·        Đẳng cấp thứ hai là Kcatrya gồm tầng lớp quý tộc, vương công và vũ sĩ, có thể làm vua và các thứ quan lại.

·        Đẳng cấp thứ ba là Vaicya gồm đại đa số là nông dân, thợ thủ công và thương nhân, họ phải nộp thuế cho nhà nước, cung phụng cho đẳng cấp Brahman và Kcatrya.

·        Đẳng cấp thứ tư là Cudra gồm đại bộ phận là cư dân bản địa bị chinh phục, nhiều người là nô lệ, là kẻ tôi tớ đi làm thuê làm mướn.

- Sự phân chia xã hội theo đẳng cấp Vác-na:

+ Chế độ đẳng cấp Vác-na là hệ thống các quan hệ phân biệt về màu da, chủng tộc hết sức hà khắc bất công, tạo ra vết rạn nứt sâu sắc trong xã hội Ấn Độ cổ đại. Tuy nhiên, chế độ đẳng cấp Vác-na có vai trò nhất định giữ cho xã hội Ấn Độ cổ đại phát triển ổn định.

+ Muốn hợp thức việc bất bình đẳng nhân danh thần linh (đạo Bà-la-môn đầu TNK I TCN. Việc phân chia xã hội đã tạo thành những tập đoàn khép kín, biệt lập, làm xã hội Ấn Độ cổ đại thêm chia cắt, phức tạp và nó còn tồn tại dai dẳng tới tận ngày nay.