Giáo án chuyên đề Sinh học 12 cánh diều Bài 8: Sinh thái nhân văn và phát triển bền vững

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 8.1, 8.2 trả lời câu hỏi thảo luận 1 SCĐ tr.48: Từ ví dụ về khai thác cá biển trong hình 8.1, hãy cho biết con người đã tác động như thế nào đến hệ sinh thái.

- Dựa trên câu trả lời của HS, GV yêu cầu HS phân biệt hệ xã hội và hệ sinh thái.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghiên cứu mục I, quan sát hình 8.1, 8.2 SCĐ tr.48 - 49 và thực hiện nhiệm vụ theo hướng dẫn của GV.

- GV quan sát, định hướng HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV sử dụng https://vongquaymayman.co/ mời đại diện HS trình bày câu trả lời.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi thảo luận 1 SCĐ tr.48: Các tác động của con người đến hệ sinh thái trong khai thác cá biển:

+ Đánh bắt cá làm thực phẩm.

+ Đánh bắt quá mức làm suy giảm số lượng cá, dẫn tới làm giảm số lượng cá heo và hải cẩu.

+ Điều chỉnh công nghệ khai thác để giảm tổn hại đến hệ sinh thái, giúp bảo tồn các loài cá heo và hải cẩu.

- HS khác theo dõi, nhận xét, góp ý.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- GV chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.

I. KHÁI NIỆM SINH THÁI NHÂN VĂN

- Sinh thái nhân văn là lĩnh vực khoa học nghiên cứu các tương tác có hệ thống giữa xã hội loài người và hệ sinh thái. Các tương tác này quyết định sự tồn tại và phát triển của loài người trong mối quan hệ với các yếu tố môi trường.

- Hệ xã hội bao gồm cư dân, các tổ chức xã hội, các giá trị,...

- Hệ sinh thái gồm các loài sinh vật, các nhân tố vô sinh tự nhiên và các công trình nhân tạo.

- Hệ sinh thái cung cấp cấp dịch vụ sinh thái cho hệ xã hội. Con người tác động lên hệ sinh thái thông qua các hoạt động sống, dẫn tới sự thay đổi vật chất, năng lượng, thông tin của hệ sinh thái.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân nghiên cứu mục II, sau đó thảo luận nhóm và vẽ sơ đồ tư duy phân tích giá trị của sinh thái nhân văn trong phát triển bền vững.

- Dựa trên sản phẩm của HS, GV tổ chức cho HS thảo luận các câu hỏi thảo luận sau:

(1) Nêu một số tác động của con người dẫn đến sự phát triển không bền vững.

(2) Nêu một số biện pháp quản lí bền vững tài nguyên rừng và biển mà vẫn đảm bảo đời sống của người dân sử dụng các tài nguyên này.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghiên cứu mục II, quan sát hình 8.3 - 8.5 SCĐ tr.49 - 51 và thực hiện nhiệm vụ theo hướng dẫn của GV.

- GV quan sát, định hướng HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Các nhóm trưng bày sản phẩm.

- GV tổ chức cho các nhóm tham quan, đánh giá, nhận xét và góp ý sản phẩm của nhóm khác.

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi:

(1) Một số tác động không bền vững: khai thác tài nguyên quá mức (các loài sinh vật, đất, nhiên liệu hóa thạch,...) làm suy giảm tài nguyên của các thế hệ tương lai; thải các chất gây ô nhiễm (rác thải, nước thải, khí thải) làm suy giảm sức khỏe, tinh thần; thải các khí nhà kính dẫn tới sự biến đổi khí hậu, gây lũ lụt, hạn hán bất thường,...

(2) Biện pháp quản lí bền vững tài nguyên rừng và biển: xây dựng cơ chế quản lí, giám sát tài nguyên; xác định giới hạn lượng khai thác, giới hạn thời gian khai thác (ví dụ: không đánh bắt sinh vật vào mùa sinh sản); bảo tồn các khu vực quan trọng (ví dụ: rừng nguyên sinh, rạn san hô,..); phát triển công để tăng hiệu quả quản lí, sử dụng.

- HS theo dõi, nhận xét, góp ý.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- GV chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ.

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.

II. PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

1. Khái quát về sự phát triển bền vững

- Phát triển bền vững là sự kết hợp hài hòa của phát triển kinh tế, phát triển xã hội và bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.

+ Kinh tế phát triển bền vững là nền kinh tế tăng trưởng liên tục, không gây ra suy thoái tài nguyên thiên nhiên và nhân tạo. 

+ Xã hội phát triển bền vững khi sự công bằng giữa các tầng lớp xã hội và giữa các thế hệ được đảm bảo.

+ Môi trường bền vững khi các nguồn tài nguyên được duy trì ổn định, không bị suy thoái.

- Mối quan ngại lớn hiện nay đối với sự phát triển bền vững là mâu thuẫn giữa hai xu hướng toàn cầu có tác động qua lại với nhau:

+ Xã hội loài người ngày càng phát triển, đáng chú ý là sự gia tăng dân số.

+ Môi trường ngày càng suy thoái (ô nhiễm môi trường, suy giảm tài nguyên,...).

2. Giá trị của sinh thái nhân văn trong phát triển bền vững

- Giá trị của sinh thái nhân văn là giúp con người nhận thức được mối tương tác giữa hệ xã hội với hệ sinh thái, từ đó có những hành động tích cực, hạn chế những tác động tiêu cực đến sự phát triển bền vững.

……………….