Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Cánh diều bài 1: Viết bài văn kể lại truyện truyền thuyết, truyện cổ tích

Ngày soạn;

Ngày dạy:

ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN

VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT TRUYỆN TRUYỀN THUYẾT HOẶC TRUYỆN CỔ TÍCH

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Củng cố khắc sâu kiến thức cho HS về cách làm bài văn  kể lại một truyền thuyết hoặc cổ tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe) bằng các hình thức nói và viết.

2. Năng lực

Năng lực chung:

- Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, đọc các văn bản mẫu để tham khảo.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác giải quyết vấn đề  để hiểu về văn bản đã học.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Năng lực trình bày và trao đổi thông tin trước lớp.

Năng lực đặc thù:

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến đề bài.

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận.

- Năng lực viết, tạo lập văn bản.

3. Về phẩm chất:

- Chăm chỉ: Có ý thức vận dụng kiến thức, kĩ năng học được ở nhà trường, trong sách báo và từ các nguồn tin cậy khác vào học tập và đời sống hằng ngày.

- Trách nhiệm: ý thức tự giác hoàn thành bài tập.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

- Học liệu: Ngữ liệu/ Sách giáo khoa, phiếu học tập.

- Thiết bị: Máy tính, máy chiếu.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh; tạo vấn đề vào chủ đề.
b) Nội dung hoạt động: Câu trả lời/chia sẻ của HS
c) Sản phẩm học tập
d) Tổ chức hoạt động:

- (Kĩ thuật 1 phút) GV yêu cầu HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Hãy liệt kê những văn bản em đã được học trong chương trình theo thể loại truyền thuyết và cổ tích.

- GV nhận xét, cùng HS ôn lại kiến thức bài học.

• Truyền thuyết: Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm
• Cổ tích: Thạch Sanh.

HỆ THỐNG LẠI KIẾN THỨC
a. Mục tiêu: HS nhắc lại và nắm vững kiến thức về kiểu bài
b. Nội dung hoạt động: HS thảo luận, trả lời câu hỏi được phân công.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: HS khái quát lại nội dung bài học thông qua các đề văn
b) Nội dung hoạt động: HS thảo luận, hoàn thành phiếu học tập
c) Sản phẩm học tập: Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:

*Nhiệm vụ 1: GV yêu cầu HS lập dàn ý cho đề bài

Nhóm 1: Đề 1 - Kể lại truyền thuyết Thánh Gióng.

Nhóm 2: Đề 2 - Kể lại truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.

Nhóm 3: Đề 3 - Kể lại truyện cổ tích Thạch Sanh.

Dàn ý tham khảo:

Đề 1: Kể lại truyền thuyết Thánh Gióng.

1. Mở bài:

* Giới thiệu chung:

- Truyện xảy ra vào đời Hùng vương thứ sáu, ở làng Gióng, tỉnh Bắc Ninh (cũ), nay thuộc ngoại thành Hà Nội.

- Cậu bé làng Gióng có công đánh đuổi giặc Ân, được nhân dân suy tôn là Thánh Gióng.

2. Thân bài:

* Diễn biến của truyện :

- Hai vợ chổng già không có con.

- Một hôm bà vợ ra đổng, thấy vết chân lạ rất to, liền dặt bàn chân vào ướm thử.

- Bà thụ thai, sinh ra một đứa con trai.

- Lên ba tuổi, đứa bé không biết đi, không biết nói.

- Giặc Ân xâm phạm bờ cõi nước ta.

- Vua sai sứ giả tìm người tài giỏi cứu nước.

- Cậu bé chợt cất tiếng nói, bảo mẹ gọi sứ giả vào, nhờ sứ giả tâu với vua cấp cho mình giáp sắt, roi sắt, ngựa sắt để đi đánh giặc.

- Cậu bé lớn nhanh như thổi, cả làng góp gạo nuôi cậu.

- Sứ giả mang các thứ đến. Cậu bé vươn vai thành tráng sĩ, cưỡi ngựa sắt xõng lên đánh đuổi quản thù. Roi sắt gãy, cậu nhổ tre đánh tiếp.

- Đuổi giặc đến chân núi Sóc, tráng sĩ cởi giáp sắt bỏ lại, cưỡi ngựa bay lên trời.

3. Kết bài:

* Kết thúc truyện:

- Vua ghi nhớ công lao cứu nước của Gióng, phong cho là Phù Đổng Thiên vương và lập đến thờ.

- Tháng tư hằng năm, làng mở hội lớn.

- Tre ở làng Gióng có màu vàng óng là vì ngựa sắt phun lửa.

- Ao hồ liên tiếp là do vết chân ngựa phi để lại.

- Một làng có tên là làng Cháy do lửa từ miệng ngựa phun ra.

* Cảm nghĩ của em về truyện.

Đề 2: Kể lại truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm

1. Mở bài:

Giới thiệu đôi nét từ cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nghĩa quân Lam Sơn, do Lê Lợi lãnh đạo.

1. Thân bài

Kể lại diễn biến sự việc theo trình tự sau đây:

- Lê Thận kéo lưới bắt cá nhưng cả ba lần kéo lưới lên đều có một lưỡi gươm. Lê Thận tham gia nghĩa quân Lam Sơn.

- Lê Lợi đến nhà Lê Thận thấy lưỡi gươm.

- Lê Lợi chạy vào rừng, vô tình thấy chuôi gươm nạm ngọc.

Lê Lợi tra lưỡi gươm ở nhà Lê Thận vào chuôi gươm vừa như in.

- Có gươm thần, nghĩa quân Lam Sơn dâng cao khí thế đánh giặc Minh xâm lược.

- Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược thắng lợi đất nước thanh bình, nhân dân chuyên lo việc ruộng đồng, xây dựng đất nước vững bền.

- Vua đi thuyền trên hồ Tả Vọng, Rùa nổi lên mạn thuyền, xin lại gươm thần.

III. Kết bài

Hồ Tả Vọng xưa kia nay là Hồ Gươm hay còn gọi là hồ Hoàn Kiếm.

Đề 3: Kể lại truyện cổ tích Thạch Sanh

1. Mở bài

Giới thiệu đôi nét về truyện cổ tích Thạch Sanh.

1. Thân bài

- Giới thiệu sự ra đời của Thạch Sanh

+ Xuất thân khác người: Là thái tử của Ngọc Hoàng, xuống trần đầu thai làm người.

+ Sự ra đời kì lạ:

• Người vợ mang thai nhiều năm mà không thấy sinh nở.
• Người chồng lâm bệnh chết, mãi về sau người vợ mới sinh được một cậu con trai.
• Vừa khôn lớn thì mẹ mất, sống một mình nghèo khổ ở gốc đa.

- Khi trưởng thành, Ngọc Hoàng sai thiên thần xuống dạy đủ phép thần thông, các loại võ nghệ.

- Thạch Sanh chiến thắng chằn tinh nhưng bị Lí Thông cướp công

- Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng cứu công chúa, cứu con vua Thủy Tề, Lí Thông bị trừng phạt

-Thạch Sanh đánh đàn minh oan, Lí Thông bị trừng phạt

- Thạch Sanh lấy được công chùa và đánh bại mười tám nước chư hầu

III. Kết bài

Nêu ý nghĩa của truyện Thạch Sanh.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. a) Mục tiêu: Giúp HS khắc sâu kiến thức đã học, vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống hằng ngày.
3. b) Nội dung hoạt động: GV ra câu hỏi, HS hoạt động cá nhân, suy nghĩ trả lời.
4. c) Sản phẩm học tập: Ý kiến, suy nghĩ của HS.
5. d) Tổ chức thực hiện:

- GV đặt câu hỏi: Viết bài dựa theo dàn ý đã lập

- GV yêu cầu HS viết và nộp bài, GV nhận xét tiết học.