Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Cánh diều bài: Chích Bông ơi!

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nhắc lại những nét chính về tác giả, tác phẩm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS chuẩn bị để trình bày.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo bàn, trả lời câu hỏi:

+ Chuyện của người cha trong quá khứ và chuyện hiện tại của hai cha con giống và khác nhau như thế nào?

+ Dế Vần có quý mến chích bông không? Vì sao ông suy nghĩ lại chuyện cũ?

+ Con trai ông đã giúp ông vượt qua câu chuyện cũ bằng cách nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: Theo em,những chú chích bông điện cho điều gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV4:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS tổng kết về nội dung và nghệ thuật của VB.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, tổng kết về nội dung và nghệ thuật của VB.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tên thật: Nguyễn Cao Sơn.

- Quê quán: Cao Bằng.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Cao Bằng 3/1999; trích Tuyển tập truyện viết về thiếu nhi dân tộc và miền núi.

- Thể loại:  Truyện ngắn.

- Bố cục:

§  Phần 1 (Từ đầu đến Dế Vân bối rối): Sự việc gặp chú chim nhỏ.

§  Phần 2 (Tiếp đến run rẩy trong lòng): Dế Vân hồi tưởng lại chuyện trong quá khứ.

§  Phần 3 (Còn lại): Dế Vần và Khìn cứu và thả chú chim lên trời.

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Câu chuyện về chim chích bông

- Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.

- Truyện về chim chích bông được kể qua hai câu chuyện:

a. Chuyện của người cha trong quá khứ

- Dế Vần theo pa lên nương và bắt chim non mang về  chú chim non bị chết.

 Dế Vần vẫn ân hận đến bây giờ.

b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

- Đầu truyện: Ò Khìn muốn bắt con chích nông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi".

 Nhận xét:

+ Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và luôn ân hận về những hành vi sai lầm của mình. Anh đã rút kinh nghiệm của bản thân mình cho đứa con.

+ Ò Khìn sau khi nghe được câu chuyện pa kể và em hiểu được nỗi buồn, sự ăn năn của cha về cái chết của con chim nhỏ năm xưa nên không muốn lặp lại.

2. Hình ảnh những con chim chích

- Những bụi gai, việc bị bắt: biểu tượng cho những khó khăn, trở ngại trong cuộc đời mỗi con người. Để trưởng thành con người phải vượt qua những thử thách ấy.

- Chim chích bông non: là biểu tượng cho sự non nớt, hồn nhiên, yếu đuối, mong mảnh, sức chống cự yếu ớt.  Gợi liên tưởng đến người con và người bố trong thời thơ ấu được hồi tưởng lại.  Mầm non, cần được nâng niu, châm sóc, che chở và giáo dục.

- Chim mẹ: là biểu tượng cho sự trưởng thành, lòng yêu thương con.  Gợi liên tưởng đến ông nội và người bố.  Những người trưởng thành, có tấm lòng yêu thương, có những trải nghiệm và bài học, giáo dục và hướng dẫn lớp sau phát triển.

 Những chú chim còn là biểu hiện cho sự tự do, yên bình, hòa bình.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Văn bản là câu chuyện nhắc nhở con người hãy biết yêu thương, nâng niu và bảo vệ loài vật, đừng vô tình trở thành kẻ nhẫn tâm, thô bạo. Truyện cũng nhằm  ca ngợi những tâm hồn nhân hậu, trong sáng.

2. Nghệ thuật

- Nghệ thuật "truyện lồng trong truyện" độc đáo, sinh động.

I. Trắc nghiệm

1. Truyện Chích bông ơi! sử dụng ngôi kể nào?

2. Truyện Chích bông ơi! được kể bằng lời cua ai?

3. Nhân vật chính trong truyện Chích bông ơi! là ai?

4. Trong truyện Chích bông ơi!, tác giả chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào?

5. Các sự việc trong truyện Chích bông ơi! được trình bày theo thứ tự nào?

A. Theo thứ tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại

B. Kể chuyện hiện tại trước rồi hồi tưởng về quá khứ

C. Kể chuyện hiện tại trước rồi hồi tưởng về quá khứ và trở lại hiện tại

D. Cả 3 ý trên đều sai

6. Câu chuyện diễn ra ở đâu?

7. Dế Vần (lúc còn nhỏ) trong truyện Chích bông ơi! là người như thế nào?

A. Là một cậu bé nghịch ngợm, hiếu động

B. Là một cậu bé có cá tính, hay cãi lời cha

C. Là một cậu bé ham học, học giỏi

D. Là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và ân hận về hành động sai lầm của mình.

8. Vì sao Dế Vần bật khóc nức nở khi thấy chích bông con bất động trong lòng bàn tay của mình?

A. Vì Dế Vần tiếc con chim

B. Vì Dế Vần sợ bố mắng

C. Vì Dế Vần thương con chim và ân hận do đã gây ra cái chết cho chích bông.

D. Tất cả các lí do trên

9. Dòng nào sau đây thể hiện tâm trạng của Dế Vàn khi thấy con trai thả cho chích bông bay vút lên bầu trời?

10. Nhận xét nào sau đây không thể hiện đúng bài học từ truyện Chích bông ơi!?

A. Hãy bắt chim và chăm sóc chúng chu đáo

B. Cần bảo vệ động vật, không được chọc phá tổ chim

C. Cần có lòng nhân hậu, yêu thương loài vật

D. Hãy biết giúp đỡ mọi người, mọi loài.

II. Tự luận

1. Tóm tắt nội dung truyện Chích bông ơi! trong khoảng 8 – 10 dòng.

2. Chỉ ra những điểm giống nhau giữa hai nhân vật Ò Khìn và Dế Vần lúc tám tuổi.

3. Chi tiết nào trong câu chuyện khiến em có ấn tượng nhất, vì sao?

4. Theo em, vì sao ở cuối truyện, “nhìn chích bông đang nhẹ bay trong nắng thu” mà Dế Vần lại “chợt thấy lòng mình nhẹ nhõm”?

5. Kể lại ngắn gọn một câu chuyện về lòng thương yêu loài vật mà em đã đọc hoặc chứng kiến.

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đáp án

C

D

B

A

C

C

D

C

D

A