Giáo án ôn tập Ngữ văn 6 Cánh diều bài: Bức tranh của em gái tôi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1: Tổng quan về tác giả và tác phẩm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, cho HS đọc thầm lại văn bản và đặt câu hỏi:

+ Tác giả của VB “Bức tranh của em gái tôi” là ai? Hãy nêu một số nét về tác giả?

+ VB thuộc thể loại gì? Bố cục chia làm mấy phần, đó là những phần nào?

+ Hãy tóm tắt lại VB “Bức tranh của em gái tôi”.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS báo cáo kết quả, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét, trao đổi.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

NV2: Nhắc lại kiến thức trọng tâm của VB

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu thảo luận:

+ Nhóm 1: Tâm trạng của người anh khi chưa biết tài năng của em gái.

+ Nhóm 2: Tâm trạng của người anh khi mọi người đã phát hiện ra tài năng của em gái.

+ Nhóm 3: Tâm trạng của người anh sau khi xem bức chân dung của mình do em gái vẽ

+ Nhóm 4: Ngoại hình, tính cách, hành động của nhân vật Kiều Phương.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ. GV hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả. Cả lớp lắng nghe, nhận xét, trao đổi.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án.

NV3: Tổng kết về nghệ thuật và nội dung

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: Em hãy nêu nghệ thuật và nội dung của VB.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe, suy nghĩ câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- HS trả lời câu hỏi.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án.

I. Tìm hiểu chung về VB

1. Tác giả

- Tạ Duy Anh (9/9/1959)

- Quê quán: Hà Tây (nay là Hà Nội).

- Là cây bút trẻ nổi lên trong thời kỳ đổi mới văn học những năm 1980.

2. Tác phẩm

- Truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi đạt giải nhì trong cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Thiếu niên Tiền phong 1998.

- Nhân vật chính: Kiều Phương.

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất, người anh – nhân vật “tôi”.

- Bố cục: 3 phần:

+ Đoạn 1: Từ đầu… vui lắm: giới thiệu về em gái Kiều Phương – Mèo.

+ Đoạn 2: Tiếp theo… để nó phát huy tài năng: Tài năng của Mèo được mọi người phát hiện.

+ Đoạn 3: Tiếp theo… hết: Diễn biến tâm trạng của nhân vật tối sau khi cả nhà phát hiện và quan tâm đến tài năng của Mèo.

II. Kiến thức trọng tâm

1. Diễn biến tâm trạng người anh – nhân vật “tôi”

a. Lúc đầu – trước khi mọi người phát hiện tài năng hội họa của Mèo – Kiều Phương

- Thân thiết, yêu quý, coi hành động của em gái là trò nghịch ngợm.

b. Khi tài năng hội họa của bé Mèo được phát hiện

+ Cảm thấy mình bất tài, mặc cảm của riêng bản thân không thể chia sẻ với người khác.

+ Không thể thân với Mèo như trước kia, khó chịu, gắt gỏng:

 Tự ái, mặc cảm, tự ti và có phần đố kỵ với người em.

 Đây là một trạng thái cảm xúc tiêu cực mà bất kỳ ai cũng có thể trải qua. Nhưng mỗi chúng ta cần hiểu để vượt qua, thay đổi theo hướng tích cực.

c. Sau khi xem bức chân dung của mình do em gái vẽ

- Thái độ:

+ “Sững người”, “ngỡ ngàng”

+ “Hãnh diện”

+ “Xấu hổ”

+ “Muốn khóc quá”

2. Nhân vật bé Mèo

- Mặt luôn bị bẩn; hay lục lọi đồ vật; tự pha chế màu vẽ; vừa làm vừa hát  hồn nhiên, tinh nghịch, có tài hội họa;

- Vui vẻ chấp nhận tên “Mèo”, hãnh diện: “còn dùng để xưng hô với bạn bè”, “ôm cổ tôi, thì thầm”  quý mến anh trai;

- Vẽ anh vào tranh  quý mến anh trai, không để ý đến những lời gắt gỏng của anh  Có lòng nhân hậu.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật qua cách kể ngôi thứ nhất  gần gũi, đáng tin vì đó như một trải nghiệm được kể lại.

2. Nội dung

- Đề cao tình cảm yêu thương gia đình giữa hai anh em và đề cao tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp hơn lòng ghen ghét đố kỵ.

ĐỀ LUYỆN TẬP SỐ 1

Khoanh tròn đáp án đúng trước mỗi câu hỏi sau đây:

Câu 1. Lí do chính để khẳng định người anh là nhân vật trung tâm trong truyện Bức tranh của em gái tôi là...

A. Người anh là người kể lại câu chuyện.

B. Miêu tả người anh để ca ngợi tài năng của cô em gái.

C. Truyện tập trung miêu tả quá trình nhận thức ra sự hạn chế của người anh.

D. Truyện kể về người anh và cô em gái có tài năng hội họa.

Câu 2. VB Bức tranh của em gái tôi thuộc thể loại nào?

Câu 3. Nhận xét nào sau đây không đúng với nhân vật Kiều Phương?

Câu 4. Truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi đã đạt giải thưởng nào sau đây?

A. Giải Nhì cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Thiếu niên Tiền phong.

B. Giải Nhì cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Nhi đồng.

C. Giải Nhì cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Khăn quàng đỏ.

D. Giải Nhì cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Hoa học trò.

Câu 5. Nhân vật chính trong Bức tranh của em gái tôi là...

Câu 6. Nhân vật chính trong truyện có tài gì?

Câu 7. Câu chuyện được kể theo lời của nhân vật nào?

Câu 8. Kiều Phương trong đoạn trích là người như thế nào?

A. Có tính ích kỉ, thường xuyên ganh đua với người anh.

B. Có tính siêng năng, chăm chỉ, thường xuyên giúp đỡ bố mẹ.

C. Có tình cảm hồn nhiên, trong sáng và lòng nhân hậu.

D. Lười biếng, suốt ngày chỉ biết chơi bời lêu lổng.

Câu 9. Nội dung Kiều Phương thể hiện trong bức tranh tham gia trại thi vẽ quốc tế là gì?

A. Cha mẹ và những người thân trong gia đình

B. Góc học tập của em.

C. Ngôi trường mà em đang theo học.

D. Người anh trai.

Câu 10. Thái độ của người anh trai thế nào khi nhận ra nội dung bức tranh của em gái?

A. Từ ngỡ ngàng đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ.

B. Cảm thấy hãnh diện và tự hào vì có một người em gái tài giỏi.

C. Cảm thấy buồn vì mình thua em gái.

D. Lòng tức giận lại dâng trào vì thành tích của em gái.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

C

C

D

A

D

A

A

C

D

A