Giáo án tiếng việt 3 kết nối bài 17: Ngưỡng cửa

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

TIẾT 1 : ĐỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS và từng bước làm quen bài học.

b. Cách thức tiến hành:

- GV yêu cầu HS trao đổi với bạn để trả lời câu hỏi: Em cảm thấy thế nào nếu phải xa ngôi nhà của mình nhiều ngày?

- GV dẫn dắt: Các em đã được chia sẻ với nhau cảm nghĩ khi xa ngôi nhà của mình nhiều ngày. Chắc là nhiều em sẽ thấy nhớ nhà, có thể khi xa nhà các em mới nhận ra ngôi nhà thân thuộc với mình thế nào và ở nhà mình là thoải mái nhất. Bài học hôm nay, các em sẽ biết một nơi trong ngôi nhà đã ghi dấu rất nhiều kỉ niệm của một bạn nhỏ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc văn bản

a. Mục tiêu: Đọc đúng và rõ ràng bài thơ Ngưỡng cửa (Vũ Quần Phương); biết nghỉ hơi ở chỗ ngắt nhịp thơ và giữa các dòng thơ; bước đầu biết thể hiện cảm xúc của bạn nhỏ (nhân vật xưng “tôi” trong bài thơ) qua giọng đọc.

b. Cách thức tiến hành:

- GV đọc cả bài, diễn cảm, nhấn giọng ở những từ ngữ giàu sức gợi tả, gợi cảm, đặc biệt là 2 khổ thơ cuối.

- GV hướng dẫn đọc:

+ Đọc đúng các tiếng dễ phát âm sai (VD: nơi, đến, lớp, đèn, khuya,...).

+ Nghỉ hơi ở cuối mỗi dòng thơ hoặc có thể ngắt nhịp thơ như sau:

Nơi ấy/ đã đưa tôi

Buổi đẩu tiên /đến lớp

Nay/ con đường xa tắp

vẫn đang chờ tôi đi.

Nơi ấy/ ngôi sao khuya

Soi vào trong giấc ngủ

Ngọn đèn khuya/ bóng mẹ

Sáng một vầng trên sân.

+ Đọc diễn cảm các câu thơ (thể hiện được cảm xúc đang nhắc nhớ các kỉ niệm đã qua).

- GV mời 4 HS đọc nối tiếp 4 khổ trước lớp.

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm (2 hoặc 4 em/ nhóm): Mỗi HS đọc một khổ (đọc nối tiếp đến hết bài), đọc nối tiếp 1-2 lượt.

- Sau khi luyện đọc theo nhóm xong, GV yêu cầu HS làm việc cá nhân: Bây giờ, chúng ta sẽ đọc nhẩm toàn bài một lượt.

- GV mời 2 HS đọc nối tiếp 4 khổ thơ trước lớp.

- GV nhận xét việc luyện đọc của cả lớp.

Hoạt động 2: Trả lời câu hỏi

a. Mục tiêu: HS trả lời được các câu hỏi liên quan đến bài đọc Ngưỡng cửa.

b. Cách thức tiến hành:

Câu 1.

- GV nêu câu hỏi và mời HS trả lời: “Nơi ấy” trong bài thơ chỉ cái gì?.

- GV mời 1 – 2 HS trả lời trước lớp.

- GV chiếu hình ảnh ngưỡng cửa sưu tầm được và mời HS đọc chú thích từ ngữ trong SGK.

Câu 2.

- GV mời 1 HS đọc to câu hỏi trước lớp: “Nơi ấy” đã chứng kiến những điều gì trong cuộc sống của bạn nhỏ?

- GV hướng dẫn HS cách tìm câu trả lời:

+ Làm việc cá nhân: Đọc lại câu hỏi 2 và tìm các đoạn thơ kể những sự việc trong cuộc sống của bạn nhỏ (qua 3 mốc thời gian thể hiện qua 3 bức tranh: thời tấm bé, khi lớn hơn, biết chơi cùng bạn bè và buổi đầu tiên đến lớp), kết hợp tranh minh hoạ để chuẩn bị nội dung trả lời câu hỏi.

+ Làm việc theo cặp/ nhóm: Từng em nêu ý kiến rồi thống nhất chọn các sự việc.

- GV mời một số nhóm trưởng nêu các chi tiết nhóm đã chọn.

- GV nhận xét, chốt: Ngưỡng cửa đã chứng kiến những điều trong cuộc sống của bạn nhỏ:

§  Bà và mẹ dắt bạn nhỏ đi men ngưỡng cửa.

§  Bố mẹ ngày đêm vội vã đi làm, đi về.

§  Bạn bè tới chơi với bạn nhỏ.

§  Lần đầu bạn nhỏ đến lớp.

§  Mẹ quạt cho bạn nhỏ ngủ lúc đêm.

Câu 3.

- GV mời 2 HS đọc yêu cầu và nội dung câu 3: Theo em, hình ảnh “con đường xa tắp” muốn nói đến điều gì?

a. Hành trình học tập còn dài lâu.

b. Nhiều điều mới mẻ chờ đón em ở phía trước.

c. Đường đến tương lai còn xa.

- GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ theo các bước:

+ Làm việc cá nhân, chọn ý kiến mình cho là đúng nhất (hoặc nêu ý kiến khác của mình).

+ Làm việc nhóm, trao đổi, tranh luận để thống nhất ý kiến hoặc có thể đưa ra các cách lựa chọn khác nhau hoặc đưa ra ý kiến riêng.

- GV nhắc lại câu hỏi 3, lấy ý kiến xung phong phát biểu của HS.

- GV nhận xét, khen ngợi HS.

- GV diễn giải thêm cho HS hiểu ý của khổ thơ thứ 3:

«Nơi này đã đưa tôi

Buổi đầu tiên đến lớp,

Nay con đường xa tắp, vẫn đang chờ tôi đi.»

Ngưỡng cửa như điểm kết nối từ trong nhà (mái ấm gia đình) bước ra cuộc sống bên ngoài, hoà mình vào cuộc sống chung của cả cộng đồng. Ngưỡng cửa không chỉ chứng kiến những dấu mốc trong cuộc sống của bạn nhỏ, chứng kiến sự trưởng thành của bạn nhỏ theo năm tháng, mà ngưỡng cửa còn dõi theo những hành trình phía trước bạn nhỏ sẽ đi. Từ ngưỡng cửa, từ mái ấm gia đình, bạn nhỏ sẽ bước ra cuộc sống, học tập, khôn lớn và trưởng thành.

Câu 4.

- GV nêu câu hỏi 4: Ngưỡng cửa đã nhắc bạn nhỏ nhớ tới những ai, giúp bạn nhỏ cảm nhận điều gì về những người đó?

- GV gợi ý: Ngưỡng cửa không chỉ chứng kiến nhiều điều trong cuộc sống của bạn nhỏ, mà còn nhắc bạn nhỏ nhớ tới những người thân yêu của mình. Đó là những ai?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo bàn để tìm câu trả lời.

- GV mời một số HS phát biểu trước lớp. GV khích lệ HS nêu câu trả lời theo cách của mình.

- GV nhận xét, khen ngợi HS, chốt: Ngưỡng cửa nhắc bạn nhỏ nhớ đến sự chăm chút của bà, của mẹ từ thuở tập cho mình đi men, nhắc nhớ đến nỗi vất vả, tất bật của bố, của mẹ mỗi ngày đi làm, nhắc nhớ sự làm lụng cặm cụi của mẹ tới tận canh khuya,...

- GV nêu thêm câu hỏi: Nêu cảm nghĩ của em khi đọc bài thơ. GV khích lệ HS nêu câu trả lời thể hiện suy nghĩ, cảm xúc chân thực của bản thân.

- GV lấy tinh thần xung phong, mời 1 HS phát biểu.

- GV khen ngợi tất cả các ý kiến phát biểu.

Hoạt động 3: Học thuộc lòng

a. Mục tiêu: HS thuộc được 3 khổ thơ đầu bài Ngưỡng cửa.

b. Cách thức tiến hành:

- GV hướng dẫn HS học thuộc lòng 3 khổ thơ đầu.

+ Làm việc cá nhân: Đọc lại nhiều lần từng khổ thơ rồi gấp sách lại để xem mình đã thuộc chưa.

+ Làm việc theo cặp, theo nhóm:

§  Đọc nối tiếp (hoặc đọc đống thanh) từng câu thơ/ từng khổ thơ.

§  Câu thơ nào/ khổ thơ nào chưa thuộc, có thể mở SGK ra để xem lại.

- GV mời 3 HS xung phong đọc những khổ thơ mình đã thuộc.

- GV nhận xét, khen ngợi HS.

- HS trao đổi với bạn và trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe.

- HS đọc thầm theo.

- HS phát âm theo GV.

- HS đọc, ngắt nhịp theo GV.

+ HS đọc diễn cảm các câu thơ theo GV.

- 4 HS đọc nối tiếp 4 khổ trước lớp.

- HS lắng nghe, thực hiện.

- HS làm việc cá nhân, đọc nhẩm toàn bài một lượt.

- 2 HS đọc nối tiếp 4 khổ thơ trước lớp.

- HS lắng nghe.

- HS nghe câu hỏi, suy nghĩ để trả lời.

- 1 - 2 HS trả lời. VD: “Nơi ấy” nói trong bài thơ chỉ cái ngưỡng cửa - nơi gợi lên bao kỉ niệm của bạn nhỏ.

- HS quan sát ảnh, đọc chú thích từ ngữ:

+ Ngưỡng cửa: thanh dưới của khung cửa ra vào, thường chỉ có ở nhà gỗ hoặc nhà tranh.

+ Đi men : bám vào vật gì đó để đi cho vững.

- 1 HS đọc câu hỏi trước lớp, cả lớp đọc thầm theo.

- HS nghe, thực hiện.

- Một số nhóm trưởng nêu các chi tiết nhóm đã chọn. VD:

+ “Nơi ấy” (ngưỡng cửa) đã chứng kiến tuổi thơ ấu của bạn nhỏ được bà, được mẹ dắt tay để tập đi men.

+ Ngưỡng cửa đã chứng kiến bạn nhỏ cùng bạn bè tới cùng chơi thật là vui.

+ Ngưỡng cửa đã chứng kiến buổi đầu tiên bạn nhỏ tới lớp.

- 2 HS đọc yêu cầu và nội dung câu 3. Cả lớp đọc thầm theo.

- HS lắng nghe, thực hiện.

- HS phát biểu trước lớp. VD: Hình ảnh “con đường xa tắp” muốn nói đến:

b. Nhiều điều mới mẻ chờ đón em ở phía trước.

- HS tiếp thu.

- HS lắng nghe, suy nghĩ để trả lời.

- HS lắng nghe.

- HS thảo luận theo bàn để tìm câu trả lời.

- Một số HS phát biểu trước lớp. VD: Ngưỡng cửa đã nhắc bạn nhỏ nhớ tới bà, bố mẹ, thầy cô, bạn bè và cho bạn nhỏ hồi tưởng lại những kỉ niệm yêu thương.

- HS lắng nghe.

- HS lắng nghe câu hỏi, suy nghĩ để trả lời.

- 1 HS phát biểu trước lớp. Cả lớp lắng nghe. VD:

+ Bài thơ khiến em cảm thấy yêu ngôi nhà của mình hơn.

+ Bài thơ khiến em cảm thấy ngôi nhà như người thân.

+ Bài thơ cho em hiểu ngôi nhà thân thuộc với mỗi người vì nó in dấu bao kỉ niệm,...

- HS lắng nghe.

- HS nghe GV hướng dẫn 3 khổ thơ đầu và thực hiện.

- 3 HS đọc khổ thơ mình đã thuộc, cả lớp nghe, hỗ trợ (nếu bạn quên), nhận xét, góp ý.

- HS lắng nghe.

TIẾT 2 : NÓI VÀ NGHE

Hoạt động 1: Dựa vào tranh, đoán nội dung câu chuyện

a. Mục tiêu: Dựa vào tranh, đoán được nội dung câu chuyện Sự tích nhà sàn.

b. Cách thức tiến hành:

- GV mời 1 HS đọc yêu cầu BT 1.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp để đoán nội dung từng tranh.

- GV mời 2 HS trình bày kết quả thảo luận trước lớp, yêu cầu cả lớp theo dõi, nhận xét, góp ý.

- GV khen ngợi các ý kiến thể hiện sự phán đoán có căn cứ dựa vào tranh minh hoạ và câu hỏi dưới tranh. GV chốt:

+ Tranh 1: Cảnh người Mường sống trong hang đá, hốc cây,...;

+ Tranh 2: Cảnh một người đàn ông đang trò chuyện với chú rùa đá;

+ Tranh 3: Cảnh vợ chồng người Mường đang làm ngôi nhà sàn, mọi người xúm vào làm giúp;

+ Tranh 4: Cảnh bản làng có nhiều ngôi nhà sàn quây quần, đầm ấm.

Hoạt động 2: Nghe kể chuyện

a. Mục tiêu: Nghe hiểu nội dung câu chuyện Sự tích nhà sàn.

b. Cách thức tiến hành:

- GV kể câu chuyện (lần 1) kết hợp chỉ các hình ảnh trong 4 bức tranh. GV hướng dẫn HS nêu sự việc thể hiện trong từng tranh, đặc biệt là các sự việc ở đoạn 2 (tranh 2) vì phải nhớ nhiều sự việc và lời thoại.

- GV kể câu chuyện (lẩn 2), thỉnh thoảng dừng lại để hỏi về sự việc tiếp theo là gì, khuyến khích HS kể cùng GV, làm động tác/ cử chỉ/ nét mặt,... giúp các em nhớ nội dung câu chuyện dễ dàng hơn.

- 1 HS đọc yêu cầu BT 1, cả lớp đọc thầm theo.

- HS làm việc theo cặp để đoán nội dung từng tranh. VD:

+ Tranh 1: Hai vợ chồng người Mường đang tìm cách để dựng nhà nhưng vẫn chưa tìm được cách nào hay.

+ Tranh 2: Người chồng nhìn thấy một con rùa và nảy ra ý tưởng.

+ Tranh 3: Hai vợ chồng nhờ bà con góp sức dựng nhà theo thân hình con rùa, phần mái tranh và nhà chính là mai rùa, các cột trụ chính là thân rùa.

+ Tranh 4: Căn nhà sàn đã thành, rất vững chãi. Từ đó nhà sàn phổ biến khắp bản mường.

- 2 HS trình bày kết quả trước lớp. Cả lớp theo dõi, góp ý.

- HS tiếp thu.

- HS nghe GV kể lần 1 câu chuyện Sự tích nhà sàn.

- HS nghe GV kể câu chuyện lần 2 kết hợp trả lời và kể chuyện cùng GV.