Giáo án và PPT Ngữ văn 8 chân trời Bài 1: Ôn tập

ÔN TẬP

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS xem video và trả lời câu hỏi:

Trong chủ đề những gương mặt thân yêu em ấn tượng với bài học nào nhất? Vì sao em ấn tượng với bài học đó?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thơ sáu chữ, bảy chữ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Em cần lưu ý gì khi làm thơ sáu chữ, bảy chữ?

Sản phẩm dự kiến:

- Vần

- Bố cục

- Mạch cảm xúc

- Cảm hững chủ đạo

- Vai trò của tưởng tượng

Hoạt động 2: Từ tượng hình và từ tượng thanh

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

Em cần lưu ý gì khi tìm từ tượng hình, từ tượng thanh?

Sản phẩm dự kiến:

- Khi tìm từ tượng hình và từ tượng thanh trong văn học, bạn cần lưu ý các điểm sau đây để sử dụng chúng một cách chính xác và hiệu quả:

+ Từ tượng hình: Là từ ngữ mô tả hình dáng, hình thức, màu sắc, hoặc các đặc điểm hình học của đối tượng trong văn bản. Ví dụ: "tròn", "vuông", "dài", "mỏng".

+ Từ tượng thanh: Là từ ngữ mô tả âm thanh hoặc cảm giác âm thanh của đối tượng trong văn bản. Ví dụ: "rì rào", "reo", "lách cách", "vù vù".

+ Từ tượng hình: Chọn từ phù hợp với hình dáng hoặc hình thức của đối tượng đang được mô tả. Ví dụ, nếu bạn đang mô tả một cây cầu, từ "dài" và "hẹp" có thể là từ tượng hình phù hợp.

+ Từ tượng thanh: Chọn từ mô tả âm thanh thực tế của tình huống. Ví dụ, khi mô tả tiếng mưa, từ "rơi lộp độp" có thể phù hợp hơn là "êm ả".

Hoạt động 3: Kiểu bài viết

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Làm một bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ cần lưu ý điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Lưu ý:

+ Thơ sáu chữ: Mỗi câu thơ có sáu âm tiết. Cần chú ý phân chia và sắp xếp âm tiết sao cho cân đối và hài hòa.

+ Thơ bảy chữ: Mỗi câu thơ có bảy âm tiết. Phân chia âm tiết cần chính xác để giữ được nhịp điệu của thơ.

+ Thơ sáu chữ: Vì số lượng chữ hạn chế, hãy tập trung vào việc tạo ra hình ảnh rõ ràng và cảm xúc mạnh mẽ trong từng câu thơ. Chọn từ ngữ tinh tế và súc tích.

+ Thơ bảy chữ: Dù có thêm một âm tiết, vẫn cần phải truyền tải cảm xúc và hình ảnh một cách hiệu quả và không dài dòng.

Hoạt động 4: Những nội dung đã thực hành nói và nghe

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Nghe và tóm tắt nội dung thuyết trình của người khác cần lưu ý điều gì quan trọng nhất?

Sản phẩm dự kiến:

- Lưu ý:

+ Chú ý từng điểm chính: Lắng nghe kỹ lưỡng để nắm bắt các điểm chính và ý tưởng chủ chốt mà người thuyết trình đang truyền tải.

+ Ghi chú: Nếu có thể, ghi lại các điểm quan trọng hoặc những ý chính trong khi nghe để dễ dàng kiểm tra và tóm tắt sau.

+ Trung thực với nội dung: Đảm bảo rằng bản tóm tắt phản ánh chính xác nội dung và ý tưởng của thuyết trình.

+ Tránh thêm ý kiến cá nhân: Bản tóm tắt nên trung lập và không bao gồm ý kiến hoặc đánh giá cá nhân của bạn.

GỢI Ý TRẢ LỜI BÀI TẬP

Bài 1: Tìm một số điểm giống nhau, khác nhau về nội dung và hình thức giữa bài thơ Trong lời mẹ hát (Trương Nam Hương) và Nhớ đồng (Tố Hữu).

Sản phẩm dự kiến:

* Điểm giống nhau:

Dù mỗi bài viết về một nội dung nhất định, tuy nhiên ở cả hai bài đều làm hiện rõ những vẻ đẹp của thiên nhiên và con người tại mảnh đất mà tác giả muốn nhắc đến.

* Điểm khác nhau:

- Bài thơ Trong lời mẹ hát (Trương Nam Hương):

+ Thuộc thể thơ 6 chữ

+ Nói niềm xót xa và lòng biết ơn của người con trước những hi sinh thầm lặng của người mẹ.  

- Bài thơ Nhớ đồng (Tố Hữu).

+ Thuộc thể thơ 7 chữ

+ Nói về nỗi nhớ và tình yêu tha thiết của tác giả đối với quê hương. Cùng với đó là khát vọng tự do, tình yêu nhân dân, đất nước, yêu cuộc sống của chính mình.

Bài 2: Nhận xét về cách ngắt nhịp và gieo vần của khổ thơ sau:

Quả bàng vuông xanh non màu lá

Mơn mởn thơm mùi nắng Sơn Ca

Hoa giấy đỏ dưới trời nắng cháy

Chim liu lo rót mật trước hiên nhà.

(Lê Cảnh Nhạc, Đảo Sơn Ca)

Sản phẩm dự kiến:

- Cách ngắt nhịp: 3/4

- Gieo vần liền: lá – Ca 

- Gieo vần cách: lá – Ca – nhà

Bài 3: Xác định từ tượng hình, từ tượng thanh trong các trường hợp sau và cho biết tác dụng của chúng:

a) Những nhà có sân rộng người ta còn phơi lúa trên giàn, lúa khô đem vô bồ được mấy hôm đã thấy trên mặt sân xâm xấp nước lúa rày đã lấm tấm xanh.

(Nguyễn Ngọc Tư, Mùa phơi sân trường)

b) Nhưng đêm nay trời nhiều mây. Lá cây xào xạc. Côn trùng trong lòng đất rỉ rả mãi một điệu buồn. Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng. Nửa đêm, xíu chút nữa Bọ Dừa thiếp đi thì sương bắt đầu rơi. Lẫn trong tiếng thở dài của gió là tiếng rơi lộp độp của sương.

Sản phẩm dự kiến:

a. Từ tượng hình: xâm xấp, lấm tấp

→ Giúp cho người đọc hình dung rõ nét hơn về mực nước và tốc độ sinh trưởng của lúa.

b.

- Từ tượng thanh: xào xạc, rỉ rả, lộp độp

→ Giúp cho tiếng gió, tiếng sương tiếng kêu của các loài vật… trở nên sinh động, nhằm hấp dẫn người đọc, người nghe.

Bài 4: Trải nghiệm thú vị nhất mà em có được khi làm một bài thơ sáu chữ, bảy chữ là gì?

Sản phẩm dự kiến:

Trải nghiệm thú vị nhất mà em có được khi làm một bài thơ sáu chữ, bảy chữ là:

- Học hỏi, tìm tòi được nhiều cách gieo vần và ngắt nhịp.

- Có cơ hội tư duy, sáng tạo theo ý muốn.

- …

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Khi viết một bản tóm tắt, bạn nên tránh điều gì?

A. Đảm bảo bản tóm tắt phản ánh đúng các điểm chính của thuyết trình.

B. Đưa vào quan điểm cá nhân và ý kiến chủ quan.

C. Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu.

D. Sử dụng ngôn ngữ chuyên sâu.

Câu 2: Điều nào sau đây là bước đầu tiên trong quá trình tóm tắt nội dung thuyết trình?

A. Xác định các điểm chính và ý tưởng chủ chốt của thuyết trình.

B. Ghi chép tất cả các chi tiết và ví dụ trong thuyết trình.

C. Tạo một bản sao hoàn chỉnh của toàn bộ thuyết trình.

D. Tạo nhiều bản sao hoàn chỉnh của toàn bộ thuyết trình.

Câu 3: Khi tóm tắt một thuyết trình, nên tóm tắt các phần nào của thuyết trình?

A. Chỉ tóm tắt phần nội dung chính và bỏ qua phần giới thiệu và kết luận.

B. Tóm tắt tất cả các phần của thuyết trình, bao gồm giới thiệu, nội dung chính, và kết luận.

C. Chỉ tóm tắt phần kết luận và bỏ qua phần nội dung chính.

D. Chỉ tóm tắt phần mở đầu và bỏ qua phần nội dung chính.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: A

Câu 3: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Chọn một bài thơ tự do mà em yêu thích và viết đoạn văn chia sẻ cảm nghĩ của em về bài thơ đó.

Câu 2: Tình yêu thương đã làm giàu tâm hồn chúng ta như thế nào?