Giáo án và PPT Ngữ văn 8 chân trời Bài 2: Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng

VĂN BẢN 2: SAO BĂNG LÀ GÌ VÀ NHỮNG ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT VỀ SAO BĂNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

Em đã chứng kiến sao băng bao giờ chưa? Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về sao băng.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng thuộc thể loại nào?

• Xác định mục đích viết của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng.

• Xác định cấu trúc của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng

Sản phẩm dự kiến:

- Văn bản trên thuộc thể loại: văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên.

- Mục đích của văn bản là để người đọc cập nhật thông tin cơ bản về sao băng và mưa sao băng.

- Cấu trúc: 2 phần.

+ Phần 1: Giới thiệu khái quát và quá trình xảy ra sao băng và hiện tuợng mưa sao băng.

+ Phần 2: Giải thích nguyên nhân diễn ra hiện tượng sao băng, mưa sao băng và sự việc cuối của hiện tượng mưa sao băng.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

Hoạt động 1: Giới thiệu khái quát và quá trình xảy ra sao băng và hiện tuợng mưa sao băng.

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Sao băng là gì? 

• Thế nào là mưa sao băng?

• Mỗi trận mưa sao băng theo kéo dài bao lâu?

Sản phẩm dự kiến:

- Sao băng thực chất là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào bầu khí quyển Trái Đất với vận tốc rất lớn (khoảng 100 000km/h).

- Mưa sao băng là hiện tượng nhiều sao băng xuất hiện đồng thời hoặc nối tiếp nhau từ chung một điểm xuất phát trên bầu trời.

- Mỗi trận mưa sao băng thường kéo dài trong nhiều ngày, tuy nhiên khaonrg thời gian sao băng xuất hiện nhiều nhất lại khá ngắn và trong khoảng cực điểm ấy, số lượng sao quan sát được có thể từ 10 cho đến 100 sao hoặc nhiều hơn nữa.

Hoạt động 2: Giải thích nguyên nhân diễn ra hiện tượng sao băng, mưa sao băng và sự việc cuối của hiện tượng mưa sao băng.

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng sao băng và mưa sao băng là gì?
• Chỉ ra cách thức diễn ra hiện tượng sao băng và mưa sao băng?  
• Trình bày một số sự việc cuối của hiện tượng sao băng, mưa sao băng.

Sản phẩm dự kiến:

- Nguyên nhân: Là do lực ma sát của không khí đốt cháy thiên thạch làm nó phát sáng khi di chuyển.

-  Cách thức diễn ra: Các sao băng đều xuất phát hoặc hướng về một khu vực trên bầu trời. Khu vực đó được gọi là tâm điểm của mưa sao băng.

- Sự việc cuối của hiện tượng sao băng, mưa sao băng là:

+ Mưa sao băng Quadrantids: xuất hiện từ ngày 01 đến ngày 05 tháng 1 hằng năm, cực điểm vào ngày 03 đến ngày 04 tháng 01.

+ Mưa sao băng Enta Aquarids: xuất hiện từ ngày 19 tháng 4 đến ngày 28 tháng 5 hằng năm, cực điểm vào ngày 05 đến ngày 06 tháng 5.

+ …

III. TỔNG KẾT

Hoạt động 1: Nội dung

Sản phẩm dự kiến:

- Giải thích và trình bày cơ chế, nguyên nhân dẫn đến sao băng và mưa sao băng.

Hoạt động 2: Nghệ thuật

Sản phẩm dự kiến:

- Sử dụng ngôn ngữ phi vật thể giúp cho văn bản trở nên sinh động, dễ hiểu.

- Sử dụng cách trình bày thông tin theo cấu trúc so sánh và đối chiếu đối tượng.

- … 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? Có phải là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên hay không? Vì sao? 

Sản phẩm dự kiến:

- Văn bản Sao băng là văn bản thông tin cho ta biết những thông tin cơ bản về sao băng như: nguồn gốc, vận tốc và kích thước của sao băng.

- Văn bản sao băng là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên. Vì:

+ Giải thích nguyên nhân xuất hiện và cách thức diễn ra sao băng, mưa sao băng.

+ Sử dụng các ngôn ngữ thuộc chuyên ngành thiên văn học để miêu tả hoạt động và giải thích hiện tượng.

Câu 2: Chỉ ra điểm khác biệt trong cách trình bày đề mục của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? với văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần? Cách trình bày ấy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

* Điểm khác biệt trong cách trình bày đề mục của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? với văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần là:

- Văn bản: Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng?

+ Giải thích sao băng là gì – Mưa sao băng là gì

+ Những trận mưa sao băng mỗi năm.

+ Giải thích vì sao mưa sao băng lại có chu kì.

- Văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần:

+ Giải thích sóng thần là gì?

+ Cơ chế hình thành sóng thần

+ Nguyên nhân xảy ra sóng thần

+ Dấu hiệu nhận biết sóng thần và các thảm họa sóng thần trong lịch sử.

* Cách trình bày ấy có tác dụng trong việc thực hiện mục đích của văn bản là: Giúp cho văn bản trở nên logic, mạch lạc và thuyết phục người đọc hơn.

Câu 3: Tóm tắt các thông tin cơ bản của văn bản. Dựa vào đâu em có thể xác định được những thông tin cơ bản này?

Sản phẩm dự kiến:

- Tóm tắt thông tin cơ bản của văn bản:

+ Khái niệm về sao băng: Sao băng thực chất là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào bầu khí quyển.

+ Khái niệm về mưa sao băng: là hiện tượng nhiều sao băng xuất hiện đồng thời hoặc nối tiếp nhau từ chung một điểm xuất phát trên bầu trời.

+ Những trận mưa sao băng mỗi năm: mưa Quadrantids, Enta Aquarids…

+ Chu kì của mưa sao băng: 1 năm.

- Dựa vào các đề mục của văn bản để xác định những thông tin cơ bản này.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tìm và xem video clip về một trận mưa sao băng trên Internet. Sau đó, trình bày cảm xúc, suy nghĩ của em về video clip đó.

Câu 2: Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng đã sử dụng (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Ý nghĩa của việc sử dụng (những) loại phương tiện ấy trong văn bản là gì?