Giáo án và PPT Ngữ văn 8 chân trời Bài 5: Cái chúc thư (Vũ Đình Long)

VĂN BẢN 2: CÁI CHÚC THƯ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức trò chơi “Vua Tiếng Việt” với  yêu cầu HS sắp xếp thứ tự các chữ cái tạo thành từ có nghĩa.

a. i/k/c/h/a/n/m

b.ư/t/i/n/ê/g/c/ơ/i

c. ư/c/h/c/u/h/t

d. n/a/h/đ/ê/n

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG VĂN BẢN

GV hướng dẫn HS tìm hiểu và trả lời câu hỏi:

• Em hãy nêu vài nét về tác giả Vũ Đình Long mà em biết?

• Văn bản “Cái chúc thư” thuộc thể loại nào?

• Em hãy nêu xuất xứ của văn bản.

• Xác định phương thức biểu đạt của văn bản.

Sản phẩm dự kiến:

1. Tác giả

- Vũ Đình Long (1896-1960) quê ở thôn Mục Xá, xã Cao Dương, huyện Thanh Oai, Hà Đông (cũ), nay thuộc thành phố Hà Nội; 

- Sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống hiếu học, rất mê ca kịch dân tộc. 

- Ông là tác giả của nhiều vở kịch hiện đại như: Chén thuốc độc (1921), Tòa án lương tâm (1923), Đàn bà mới (1944)…

2. Tác phẩm

- Văn bản “Cái chúc thư” trích Hồi IV (Lớp thứ III, IV, V, VI) của vở hài kịch Lê-gate Uy-ni-véc-xen.

- Thể loại: kịch

- Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

Hoạt động 1:  Xung đột

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

•  Văn bản thể hiện xung đột giữa các nhân vật nào? Các nhân vật trong xung đột này là hiện thân của điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Xung đột giữa Hy Lạc với Khiết, Lý vừa có xung đột với nhau, vừa có xung đột với cụ Di Lung (vắng mặt trong văn bản). Tuy nhiên trong màn kịch này, ba nhân vật hùa vào với nhau thành một phe để mưu toan chiếm gia tài của cụ Di Lung. Nhưng Khiết đã tận dụng cơ hội này để chủ động chia phần cho mình và cho Lý. Do vậy, nảy sinh xung đột với Hy Lạc. Các nhân vật trong xung đột này đều là hiện thân “cái thấp kém”. Họ vì muốn được thừa hưởng gia tài mà dám liều phạm pháp (liều lĩnh đóng vai cụ Di Lung, chủ gia tài, lập chúc thư giả, mạo chữ kí,…). Có thể xem xung đột hài kịch ở đây là xung đột giữa “cái thấp kém” với “cái thấp kém”.

Hoạt động 2: Nhân vật Hy Lạc

GV đặt câu hỏi: 

• Nhân vật Hy Lạc được giới thiệu như thế nào?

• Tuy là “cậu chủ” nhưng Hy Lạc lại có sự đối lập gì về vị thế?

Sản phẩm dự kiến:

- Là cháu trai, có cơ hội được hưởng gia tài hơn, thậm chí sẽ là người toàn phần, duy nhất.

- Tuy là “cậu chủ” nhưng đành phải cậy nhờ đến người giúp việc, nhất là Khiết; trong màn kịch lập chúc thư giả, Hy Lạc đành ở vào vị thế yếu, bị Khiết giả vai cụ Di Lung.

Hoạt động 3: Nhân vật Khiết và Lý

GV đặt câu hỏi:

• Nhân vật Khiết và Lý là nhân vật như thế nào? Nhận xét về tính cách của hai nhân vật này.

Sản phẩm dự kiến:

- Là những người hầu/ giúp việc, chỉ có thể được chia phần, hưởng lợi nếu Hy Lạc chính thức thừa kế gia tài của Di Lung.

- Vì lòng tham, dám liều lĩnh thực hiện trò giả dối, phạm pháp, lưu manh (Khiết bị Hy Lạc gọi là thằng bợm, đồ đểu cáng,..)

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Những chỗ in nghiêng trong văn bản là?

A. Chỉ dẫn sân khấu

B. Bối cảnh vở kịch

C. Lời người dẫn chuyện

D. Tất cả các đáp án trên

Câu 2: Ai là tác giả của văn bản “Cái chúc thư”?

A. Vũ Đình Long

B. Lưu Quang Vũ

C. Nguyễn Huy Tưởng

D. Học Phi

Câu 3: Dấu hiệu nào giúp em nhận biết văn bản “Cái chúc thư” là hài kịch?

A. Vì nó mang đậm phong cách của truyện cười hiện đại nhưng được thể hiện dưới dạng kịch

B. Vì nó đảm bảo được các yếu tố của kịch và màu sắc dân chủ

C. Vì trong văn bản có những hành động, chi tiết,... gây cười để chế giễu các tính cách và hành động xấu xa, lố bịch,... ngoài ra còn có hình thức của kịch

D. Tất cả đáp án trên

Câu 4: Điểm tương đồng trong tính cách của nhân vật: Hy Lạp, Khiết, Lý là gì?

A. Cả ba đều mưu mô, xảo quyệt, tham lam: thể hiện qua việc bày ra kế hoạch lừa công chứng viên để chiếm đoạt tài sản của cụ Di Lung

B. Cả ba đều đểu giả: thể hiện qua việc miệng thì nói những lời nhân nghĩa nhưng trong lòng thì ngược lại hoàn toàn

C. Cả ba đều giỏi diễn xuất: thể hiện qua việc lừa được công chứng viên

D. A và B đúng

Câu 5: Hãy chỉ ra điểm khác biệt trong tính cách của các nhân vật: Hy Lạc, Khiết, Lý?

A. Khiết mưu mô, xảo quyệt hơn cả Hy Lạc và Lý: thể hiện qua việc tự mình cho mình một phần tài sản của cụ Di Dung

B. Lý và Hy Lạc đểu giả: thể hiện qua việc miệng thì nói những lời nhân nghĩa nhưng trong lòng thì ngược lại hoàn toàn

C. Hy Lạc lúc đầu tỏ vẻ quý mến Khiết nhưng khi thấy Khiết làm quá thì trở mặt ngay

D. Tất cả đáp án trên

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cho biết ý kiến của em về một trong hai nhận định dưới đây:

a. Nhân vật cụ Di Lung tuy không xuất hiện nhưng thực ra vẫn luôn luôn có mặt trong các Lớp kịch III, IV, V, VI.

b. “Cái chúc thư” cũng là một nhân vật văn học có nhiều ý nghĩa.

Câu 2: Em và các bạn hãy đóng vai các nhân vật trong vở kịch trình diễn trước lớp