Giáo án và PPT Ngữ văn 11 cánh diều Bài 6: Giới thiệu một tác phẩm thơ

NÓI VÀ NGHE

GIỚI THIỆU MỘT TÁC PHẨM THƠ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Theo em, cần chuẩn bị gì để có một bài nói - chia sẻ tốt?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Chuẩn bị bài nói

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Theo em, Những điều cần chú ý là gì?

Sản phẩm dự kiến:

Những điều cần chú ý:

+ Nắm vững mục đích, đối tượng người nghe và nội dung trình bày

+ Biết cách trình bày: cách nói, cách kết hợp, sử dụng sự hỗ trợ của thiết bị công nghệ và các yếu tố phi ngôn ngữ.

+ Có thái độ thân thiện tôn trọng người nghe

Hoạt động 2. Thực hành bài nói

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy tìm ý và lập dàn ý bài đây thôn vĩ dạ?

Sản phẩm dự kiến:

Tìm ý và lập dàn ý

a. Mở bài phân tích Đây Thôn Vĩ Dạ

– Giới thiệu về tác giả Hàn Mặc Tử: một trong số những cây bút có sức sáng tạo mạnh mẽ và có nhiều đóng góp to lớn cho phong trào thơ Mới

– Khái quát về đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử: mang một diện mạo khá phức tạp nhưng chúng ta luôn nhận thấy ở đấy tình yêu đến đau đớn song vẫn luôn hướng về cuộc đời

– Giới thiệu khái quát về bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ

b. Thân bài phân tích bài thơ Đây Thôn Vĩ Dạ

- Khổ 1: bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp về thôn Vĩ Dạ lúc bình minh

+ Sử dụng câu hỏi tu từ “Sao anh không về chơi thôn Vĩ” đặt ở đầu bài thơ vừa như lời trách nhẹ nhàng của cô gái vừa như lời tự trách của Hàn Mặc Tử

+ Bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ:

●     “nắng hàng cau – nắng mới lên”

●     “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc"

+ Hình ảnh con người: mặt chữ điền – gợi vẻ đẹp phúc hậu, kín đáo vè một bức tranh thôn Vĩ tươi đẹp, tràn đầy sức sống, trong trẻo, tinh khiết và phải chăng ẩn sau nó là tiếng nói rạo rực của một tâm hồn yêu đời, khát khao sống.

- Khổ 2: khung cảnh trời, mây, sông nước thôn Vĩ trong đêm trăng

+ Hai câu đầu: thiên nhiên chia lìa và mang đầy tâm trạng

●     Sự chia lìa đôi ngả của mây và  gió: gió theo lối gió mấy đường mây

●     Nghệ thuật nhân hóa diễn tả tâm trạng: dòng nước buồn thiu

●     Sự chuyển động nhẹ nhàng của cảnh vật: hoa bắp lay

=> Mặc cảm chia lìa, nỗi buồn của tác giả

+ Hai câu sau:

●     Hình ảnh thuyền trăng, sông trăng: sáng tạo nghệ thuật độc đáo, biểu tượng của hạnh phúc, của cõi mộng

●     “Kịp”: bình dị song nó đã hé mở ra cho người đọc về sự cảm nhận và tâm thế sống của tác giả – sống là phải chạy đua với thời gian.

=> Hai câu thơ khép lại khổ thơ thứ hai vừa như một sự hoài nghi vừa như một sự mong mỏi, hi vọng của tác giả – khát vọng hòa mình với cuộc đời, với thiên nhiên, với con người.

- Khổ 3: Tâm sự của nhà thơ

+ Điệp từ “khách đường xa”

+ Nghệ thuật hoán dụ cùng từ ngữ đặc tả sắc trắng:  Áo em trắng quá nhìn không ra

+ Câu thơ đa nghĩa: Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

+ Câu hỏi tu từ chứa điệp từ “ai”: Ai biết tình ai có đậm đà

=> Nhấn mạnh một cách sâu sắc mặc cảm chia li, tâm trạng chưa nhiều uẩn khúc – một nỗi niềm hoài nghi, khắc khoải xót xa trong vô vọng

3. Kết bài phân tích tác phẩm Đây Thôn Vĩ Dạ

Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ: thông qua việc sử dụng từ ngữ, hình tượng đặc sắc, bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là bức tranh miêu tả cảnh đẹp của thôn Vĩ, đồng thời, đó là tiếng lòng của một nhà thơ yêu đời, mong muốn tha thiết gắn bó với cuộc sống.

……………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Người nghe cần có thái độ như nào?

Câu 2: Phần mở đầu cần giới thiệu như nào?

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1:

- Có thái độ tôn trọng, đặc biệt quan tâm đến cảm xúc cùa người thuyết trình.

- Ghi chép những ý tưởng trong bài thuyết trình đã khiến bạn thực sự thấy hứng thú hoặc những điểm bạn còn băn khoăn muốn trao đổi.

- Chú ý đến phong thái của người thuyết trình (ví dụ: sự tự tin, khả năng điều tiết giọng nói, ngôn ngữ, cử chỉ,...).

Câu 2: 

Mở đầu: Giới thiệu ngắn gọn về bài thơ, có thể sử dụng nhiều cách dẫn dắt khác nhau để tạo không khí cho giờ học.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm thơ em thích

Câu 2: Trình bày bài nói trước lớp em đã chuẩn bị ?