Giáo án và PPT Ngữ văn 7 kết nối Bài 6: Con hổ có nghĩa (Vũ Trinh)

VĂN BẢN 5: CON HỔ CÓ NGHĨA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: 

Em hãy quan sát một số hình ảnh về sự vật, sự việc xuất hiện trong văn bản và nêu lên từ khóa đó.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Hãy nêu thể loại và phân chia bố cục của văn bản. Em hãy trình bày một vài nét về tác giả và tác phẩm.

Sản phẩm dự kiến:

1. Đọc văn bản

- Thể loại: truyện truyền kì

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1: Đoạn 1: Câu chuyện của con hổ với bà Trần.

+ Phần 2: Đoạn 2:  Câu chuyện của con hổ với bác tiều phu.

2. Tác giả

- Tên: Vũ Trinh

- Năm sinh – năm mất: 1759 - 1828

- Quê quán: Tỉnh Bắc Ninh

- Thể loại sáng tác: văn xuôi, thơ ca

- Tác phẩm tiêu biểu Cung oán thi tập, Sử Yên thi tập, Lan Trì kiến văn lục,…

3. Tác phẩm

- Lan Trì kiến văn lục là một trong những tác phẩm đỉnh cao của thế loại truyền truyền kì của văn học trung đại.

- Xuất xứ: là truyện thứ 8 trong 45 truyện ngắn viết bằng chữ Hán trong Lan Trì kiến văn lục. 

Hoạt động 2: Đọc – hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu câu chuyện của con hổ với bà Trần

GV đưa ra câu hỏi: 

+ Bà Trần và con hổ gặp nhau trong hoàn cảnh như thế nào?

+ Thái độ của bà Trần ra sao? Tại sao con hổ lại nhờ bà giúp?

- GV đặt thêm câu hỏi: Hổ đã làm gì để tri ân người giúp mình? Qua đó, em thấy con hổ và bà Trần có tính cách như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Câu chuyện của con hổ với bà Trần

- Địa điểm: huyện Đông Triều.

- Không gian: ngọn núi sâu trong rừng

- Thời gian: buổi đêm

- Hoàn cảnh:

+ Hổ cái sắp sinh con

+ Hổ đực đi tìm bà đỡ Trần

- Hành động của hổ: Hổ đực lao tới cõng bà, chạy như bay xuyên qua bụi rậm, gai góc. Hổ luôn bảo vệ sự an toàn cho bà đỡ

=> Hành động khẩn trương, quyết liệt, thể hiện tình cảm, sự lo lắng của hổ đối với người thân.

- Thái độ của bà Trần: lúc đầu bà rất sợ, nhưng đã vượt qua nỗi sợ hãi, nhận ra sự chỉ dẫn và những giọt nước mắt của hổ đực mà đồng ý đỡ một ca đẻ khó cho hổ cái.

- Bà Trần đã làm như thế nào? Bà lấy thuốc kích đẻ trong dải áo, hòa với nước suối cho hổ cái uống, sau đó xoa bụng cho nó.

- Kết quả: hổ cái sinh con, nằm phục xuống, dáng mệt mỏi; hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con mình.

- Cách trả ơn, đáp nghĩa của hổ đực: vừa quý vừa nhìn bà (thể hiện thái độ biết ơn) – tặng khối bạc (tạ ơn bằng vật chất) – dẫn ra khỏi rừng (bảo vệ an toàn cho ân nhân) – quẫy đuôi tiễn biệt – bà đỡ đi khá xa mới gầm lớn rồi mới rời đi (vừa quan sát để đảm bảo sự an tòa của ân nhân, vừa thể hiện tình cảm lưu luyến, trân trọng).

- Bà Trần nhận được gì? Nhờ có số bạc ấy mà bà Trần đã sống qua được năm mất mùa. 

……………………………………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Truyện Con hổ có nghĩa thuộc thể loại:

A. Truyện cổ tích dân gian Việt Nam.

B. Truyện Trung đại Việt Nam.

C. Truyện cười dân gian Việt Nam.

D. Truyện ngụ ngôn.

Câu 2. Trong truyện, khi được bác tiều phu cứu sống, con hổ trắng đã tạ ơn bác bằng cách nào?

A. Con hổ chỉ cho bác tiều phu những nơi nhiều củi.

B. Hổ đem dê lợn đến để ngoài cửa nhà bác tiều.

C. Con hổ tặng cho bác tiều phu một thỏi bạc trắng.

D. Con hổ tặng cho bác tiều phu một con nai.

Câu 3: Chi tiết nào thể hiện rõ nhất cái nghĩa của con hổ thứ nhất?

A.Hổ đực cầm tay bà đỡ nhìn hổ cái ,nhỏ nước mắt.

B.Hổ đực đùa giỡn với hổ con mới sinh.

C.Bà đỡ Trần đỡ đẻ cho hổ .

D.Hổ đực tặng bạc cho bà đỡ .

Câu 4: Truyện "Con hổ có nghĩa" truyền tải điều ?

A. Đề cao tình cảm thủy chung giữa con người với nhau.

B. Đề cao cái nghĩa và khuyên con người luôn biết trọng ân nghĩa.

C. Đề cao tình cảm giữa loài vật với con người.

D. Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của loài vật.

Câu 5: Chuyện con hổ thứ hai so với truyện con hổ thứ nhất có thêm ý nghĩa gì?

A. Đền ơn ngay người đã giúp mình .

B. Đền ơn khi ân nhân còn sống .

C. Đền ơn trong nhiều năm .

D. Đền ơn mãi ngay cả khi ân nhân đã chết .

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ về một chi tiết em thấy ấn tượng nhất trong truyện. 

Câu 2. Việc tác giả ghép hai câu chuyện khác nhau vào trong một văn bản có ý nghĩa gì? Theo em, nếu bớt đi một câu chuyện, ý nghĩa của văn bản có thể bị ảnh hưởng như thế nào?