Giáo án và PPT Ngữ văn 7 kết nối Bài 1: Ngàn sao làm việc (Võ Quảng)

VĂN BẢN 3: NGÀN SAO LÀM VIỆC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HS nghe GV nêu yêu cầu, suy nghĩ và trả lời

GV mời một số HS chia sẻ về một trải nghiệm: Chia sẻ cảm nhận của em về một lần được quan sát bầu trời trong buổi hoàng hôn, trong đêm hoặc một cảnh đẹp đồng quê mà các em yêu thích.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

- GV yêu cầu HS đọc mục giới thiệu về nhà thơ Võ Quảng. Giới thiệu về tác giả/

- GV nêu câu hỏi: Hãy xác định đề tài, tìm bố cục, thể loại, phương thức biểu đạt của bài thơ.

Sản phẩm dự kiến:

Tác giả

Tên: Võ Quảng

Năm sinh – năm mất: 1920-2007

Quê quán: Quảng Nam

Đề tài: trẻ em

Sự nghiệp sáng tác: thơ, truyện, viết kịch bản phim hoạt hình và dịch một số tác phẩm văn học nổi tiếng của thế giới.

Tác phẩm tiêu biểu: Nắng sớm (1965), Anh đom đóm (1970), Quê nội (1974)...

Tác phẩm

- Trích Tuyên tập Võ Quảng, tập II, NXB Văn học, Hà Nội, 1998

Bố cục:

+ Phần 1 (khổ 1 + 2): Màn đêm buông xuống, chú bé và trâu bắt đầu nghỉ ngơi

+ Phần 2 (khổ 3, 4, 5): Ngàn sao làm việc dưới góc nhìn của chú bé chăn trâu

+ Phần 3 (khổ cuối): Bình minh lên, kết thúc một đêm làm việc của những vì sao

Thể loại: thơ năm chữ

Phương thức biểu đạt: biểu cảm

Hoạt động 2: Tìm hiểu khung cảnh thiên nhiên chiều tối

- GV giao nhiệm vụ và đặt câu hỏi cho HS, yêu cầu HS làm việc cặp đôi:

+ Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào? Tìm những từ ngữ thể hiện điều đó.

+ Theo em, nhân vật "tôi" trong bài thơ là ai? Nhân vật tôi đang làm gì? Nhân vật tôi có tâm trạng vui, có cảm giác thư thái, bình yên hay buồn bã, lo lắng, vội vàng

Sản phẩm dự kiến:

Khung cảnh thiên nhiên chiều tối

- Thời gian: bóng chiều, trời tối mò,

- Không gian: đồng quê đang xanh thẫm, trời yên tĩnh, ngàn sao

→ Cánh đồng quê vào buổi chiều thanh bình và yên tĩnh.

- Nhân vật “tôi” cảm thấy vui vẻ, thư thái, trở về nhà sau một ngày lao động.

Hoạt động 3: Khung cảnh bầu trời đêm

- GV yêu cầu HS đọc lại khổ thơ 3,4,5 và trả lời câu hỏi: + Khổ thơ đã nhắc đến những sự vật nào? Hãy đọc chú thích để hiểu về các chi tiết đó.

+ Qua các chi tiết trong trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”, hãy nêu ẩn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm.

Sản phẩm dự kiến:

Khung cảnh bầu trời đêm

Bầu trời đêm hiện lên với ngàn sao đang tỏa sáng: sông Ngân Hà, sao Thần Nông, sao Hôm, Đại Hùng tinh.

Khung cảnh rộng lớn, mênh mông, tất cả tạo nên một không khí tươi vui, rộn rã.

Hoạt động 3: Tìm hiểu nghệ thuật

GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi:

+ Tác giả đã sử dụng nghệ thuật tu từ

nào để miêu tả bầu trời sao

+ Hãy chỉ ra những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà và các chòm sao Đại Hùng, Thần Nông; sao Hôm.

+ Tìm nét chung ở những hình ảnh so sánh trên.

+ Chọn phân tích một vài chi tiết gợi tả đặc sắc.

Sản phẩm dự kiến:

- Nghệ thuật: so sánh

• Dải Ngân Hà như một dòng sông.

• Chòm sao Thẩn Nông như chiếc vó bắng vàng.

Những sao dọc ngang như tôm cua bơi lội.

• Sao Hôm như đuốc đèn soi cá.

• Chòm sao Đại Hùng như chiếc gàu tát nước.

Hầu hết các chòm sao đếu được so sánh với những vật dụng lao động của người nông dân (chiếc vó, chiếc nơm, đuốc đèn soi cá, chiếc gàu,...).

Tác dụng: những chòm sao hiện lên gần gũi, sống động, nhộn nhịp, tươi vui như những con người đang mải miết, cần mẫn, hăng say trong công việc lao động thường ngày.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Sao Hôm được miêu tả như thế nào?

A.  đuốc đèn soi cá.

B. nhóm người buông gàu bên sông Ngân tát nước.

C. sông chảy giữa trời lồng lộng.

D. chiếc vó bằng vàng cất những mẻ tôm, cua (sao).

Câu 2. Điểm đặc sắc trong cách miêu tả về bầu trời của tác giả trong bài thơ này là gì?

A. miêu tả về bầu trời bằng hình ảnh núi rừng.

B. miêu tả về bầu trời bằng biển.

C. miêu tả về bầu trời bằng sông nước trên mặt đất.

D. miêu tả về bầu trời bằng hình ảnh con vật.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về văn bản?

Câu 2: Em hãy sưu tầm những bài thơ viết về thiếu nhi?