Giáo án và PPT Ngữ văn 8 chân trời Bài 6: Ôn tập

ÔN TẬP

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đưa ra trò chơi cùng những hoạt động liên quan đến chủ đề của toàn bộ bài học và tổ chức HS tham gia.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động : Trả lời câu hỏi

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

1. Nhận xét về bố cục, niêm, luật, vần, nhịp của bài thơ sau:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

(Hồ Chí Minh, Cảnh khuya)

2. Xác định biện pháp đảo ngữ và nêu tác dụng của biện pháp ấy trong trường hợp sau:

Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,

Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn. 

(Hồ Xuân Hương, Tự tình II)

3. Câu hỏi trong đoạn thơ dưới đây có phải là câu hỏi tu từ không? Nhận xét hiệu quả của câu hỏi này trong việc thể hiện nội dung của đoạn thơ.

Năm nay đào lại nở,

Không thấy ông đồ xưa.

Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ?

(Vũ Đình Liên, Ông đồ)

Sản phẩm dự kiến:

1. Bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh có bố cục và đặc điểm như sau:

Bố cục: Bài thơ được chia thành hai phần:

Phần 1 (câu 1, 2): Tả khung cảnh thiên nhiên thơ mộng.

Phần 2 (câu 3, 4): Khắc hoạ hình ảnh con người ưu tư vì dân vì nước.

Niêm: Chữ thứ hai của câu 1 là “trắc” niêm với chữ thứ hai của câu 4 cũng là “trắc”, chữ thứ hai của câu 2 là “bằng” niêm với chữ thứ hai của câu 3 cũng là “bằng”.

Luật: Đây là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt luật trắc vần bằng theo luật Đường.

Vần: Chỉ hiệp theo một vần ở các câu 1, 2 và 4 (xa – hoa – nhà).

Nhịp: Cách ngắt theo nhịp 3/4 ở câu đầu “Tiếng suối trong/ như tiếng hát xa” và nhịp 4/3 hoặc 2/2/3 ở các câu sau. Sự chuyển nhịp này góp phần tạo nét sinh động, duyên dáng cho bài thơ.

Đối: Thơ tứ tuyệt không có quy định đối cụ thể và khắt khe như thất ngôn bát cú.

2. Biện pháp đảo ngữ được áp dụng trong bài thơ trên như sau:

Cấp độ cụm từ:

Đảo vị trí của từ “rêu” lên trước “từng đám” và đảo từ “đá” lên trước “mấy hòn” (thay vì cách diễn đạt thông thường là “từng đám rêu”, “mấy hòn đá”).

Cấp độ câu:

Đảo vị trí của vị ngữ (“xiên ngang mặt đất” và “đâm toạc chân mây”) lên trước chủ ngữ (“rêu” và “đá”).

Tác dụng của biện pháp đảo ngữ là nhấn mạnh hình ảnh sự vật, làm cho cách diễn đạt thêm gợi cảm và giàu âm hưởng.

3. Câu hỏi trong đoạn thơ “Năm nay đào lại nở, / Không thấy ông đồ xưa. / Những người muôn năm cũ / Hồn ở đâu bây giờ?” của tác giả Vũ Đình Liên là một câu hỏi tu từ. Điều này có nghĩa là câu hỏi này không được dùng để tìm kiếm câu trả lời cụ thể, mà thay vào đó, nó nhấn mạnh cảm xúc bồi hồi, nhớ thương và tiếc mối những hình ảnh đẹp của những con người đã qua, không còn gặp lại.

Câu hỏi này tạo ra một tâm trạng hoài niệm, đặc biệt trong bối cảnh thơ mộng của bài thơ. Nó giúp thể hiện sự tiếc nuối và tương tư của người thơ đối với quá khứ và những người đã ra đi. Bằng cách sử dụng câu hỏi tu từ, tác giả tạo ra một không gian tĩnh lặng, đầy cảm xúc, để người đọc cảm nhận và suy tư về thời gian và sự thay đổi.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là gì?

A) Những hình ảnh và biểu đồ

B) Các từ ngữ và câu chuyện

C) Số liệu thống kê và biểu đồ

D) Các tín hiệu âm thanh

Câu 2: Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là gì?

A) Những hình ảnh và biểu đồ

B) Các từ ngữ và câu chuyện

C) Số liệu thống kê và biểu đồ

D) Các tín hiệu âm thanh

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em rút ra được bài học gì khi viết bài văn kể lại một hoạt động xã hội có ý nghĩa tích cực đối với cộng đồng?

Câu 2: Từ những nội dung đã học trong bài này, em hiểu thế nào là tình yêu Tổ quốc?