Kênh giáo viên » Giáo án chuyên đề ngữ văn 12 cánh diều

Giáo án chuyên đề Ngữ văn 12 cánh diều CĐ 1 Phần I: Văn học hiện đại, hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam

Giáo án giảng dạy theo sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 bộ sách Cánh diều CĐ 1 Phần I: Văn học hiện đại, hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam. Bộ giáo án giúp giáo viên hướng dẫn học sinh mở rộng kiến thức, phát triển năng lực, nâng cao khả năng định hướng nghề nghiệp cho các em sau này. Thao tác tải về rất đơn giản, tài liệu file word có thể chỉnh sửa dễ dàng. Mời quý thầy cô tham khảo bài soạn.

Xem: => Giáo án ngữ văn 12 cánh diều

Hướng dẫn tải giáo án

Xem toàn bộ: Giáo án chuyên đề Ngữ văn 12 cánh diều đủ cả năm

CHUYÊN ĐỀ 1

TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC HIỆN ĐẠI, HẬU HIỆN ĐẠI

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Nhận biết được văn học hiện đại và hậu hiện đại qua một số đặc điểm cơ bản.
Vận dụng được những kiến thức về văn học hiện đại và hậu hiện đại từ chuyên đề để đọc văn bản hoặc nghiên cứu một vấn đề liên quan.
Biết viết báo cáo về một vấn đề văn học hiện đại và hậu hiện đại.
Biết thuyết trình về một vấn đề văn học hiện đại, hậu hiện đại đã tìm hiểu.
Có khả năng đọc, tư duy độc lập, sáng tạo với các văn bản văn học hiện đại và hậu hiện đại Việt Nam; yêu thích nghiên cứu văn học dân tộc.

Ngày soạn: …/…/….

Ngày dạy: …/…/…

PHẦN I: VĂN HỌC HIỆN ĐẠI VÀ HẬU HIỆN ĐẠI TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM

MỤC TIÊU
Kiến thức

HS thu thập xử lý thông tin nhằm phát hiện và sáng tỏ một vấn đề chưa được giải quyết.
Giải quyết được các khúc mắc chưa được làm sáng tỏ về văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.
Hình thành một số thao tác, phương pháp cơ bản trong hoạt động nghiên cứu văn học hiện đại và hậu hiện đại: thao tác xử lí tư liệu, nghiên cứu liên ngành, phương pháp nghiên cứu văn học theo đặc điểm thể loại….

2. Năng lực

Năng lực chung

Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, trao đổi giữa các cá nhân, các nhóm.

Năng lực đặc thù

Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.
Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của giai đoạn phát triển của văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.
Năng lực phân tích và cảm nhận về thành tựu nội dung cũng như nghệ thuật của giai đoạn văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.
Năng lực phân tích, so sánh quan điểm sáng tác cũng như nghệ thuật của tác giả cùng thời kì.

3. Phẩm chất

Biết trân trọng tài năng cũng như giá trị văn học của văn học hiện đại và hậu hiện đại.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

Giáo án.
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi.
Tranh ảnh về các tác giả tác phẩm thời kì hiện đại và hậu hiện đại.
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp.
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà.

2. Chuẩn bị của HS: Sách chuyên đề Ngữ Văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.

b. Nội dung: GV đặt câu hỏi gợi mở vấn đề đối với HS.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Quan sát hình dưới và cho biết tên các tác phẩm văn học được nêu? Cho biết đặc điểm chung của các tác phẩm đó là gì?

Hình 1 Hình 2

Hình 3 Hình 4

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe và suy nghĩ trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS đứng dậy trả lời câu hỏi.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét.

- GV gợi ý đáp án:

+ Hình 1: Chí Phèo

+ Hình 2: Tắt đèn

+ Hình 3: Hai đứa trẻ

+ Hình 4: Chữ người tử tù

=> Nhận xét: Tất cả các văn bản trên đây đều là tác phẩm thuộc văn học hiện đại Việt Nam.

- GV dẫn dắt vào bài: Tiếp nối với chuyên đề văn học trung đại đã nghiên cứu trong chương trình 11, trong chương trình lớp 12 chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về giai đoạn văn học hiện đại và hậu hiện đại của Việt Nam cũng như trên thế giới. Để tìm hiểu đặc điểm của văn học giai đoạn này chúng ta sẽ cùng bước vào Tiết 1 – Phần 1 chuyên đề 1 – Văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và Việt Nam.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới

a. Mục tiêu: HS tìm hiểu giai đoạn phát triển của văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.

b. Nội dung: HS dựa vào kiến thức đã học trình bày giai đoạn phát triển của văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.

c. Sản phẩm học tập: Khái quát được các giai đoạn phát triển văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.

Dựa vào kiến thức SGK, GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời các câu hỏi liên quan đến văn học hiện đại và hậu đại trên thế giới theo các trạm dừng chân sau đây:

+Trạm dừng chân số 1: Hãy trình bày những hiểu biết của em về nền văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới?

+ Trạm dừng chân số 2: Nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi của nhân loại trong việc định hình chân lí phổ quát?

+ Trạm dừng chân số 3: Đứng trước trải nghiệm “không còn nữa một chân lí có sẵn phổ quát cho tất cả” con người đã có cách ứng xử thế nào?

+Trạm dừng chân số 4: Tâm thức hiện đại và hậu hiện đại đã tác động vào văn học như thế nào?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

HS thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện nhóm lên trả lời câu hỏi.

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I. Văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.

1.1. Khái niệm về văn học hiện đại và hậu hiện đại.

- Văn học trung đại có tính khu vực đậm nét, một số nền văn học dân tộc dốc sự tương đồng về văn hóa, điều kiện địa lí chia sẻ với nhau những đặc điểm chung có tính khép kín.
- Sang đến thời kì hiện đại tính khép kín của vùng văn học đã bị phá vỡ để hình thành nền văn học chung của toàn thế giới.
- Hoạt động giao lưu tiếp biến văn hóa và văn học đã làm xuất hiện những trào lưu, khuynh hướng sáng tác có sức lan tỏa trên phạm vi toàn thế giới: hiện thực, lãng mạn, tượng trưng, siêu thực, hiện thực huyền ảo….
=> Làm cho bản sắc văn học dân tộc của từng quốc gia có cơ hội không chỉ để làm phong phú đổi mới mà còn mài sắc thêm những điểm độc đáo của riêng mình.
1.2. Sự phát triển của văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới.
- Từ cuối thế kỉ XIX đến nay nhân loại luôn phải đối mặt với những nghịch lí của sự phát triển.
+ Tích lũy của cải càng lớn thì bất bình đẳng trong xã hội ngày càng tăng. Theo thống kê thì từ 2020 đến 2023, 63% của cải thặng dư nằm trong tay nhóm người chỉ chiếm 1% dân số thế giới.
+ Cá nhân được giải phóng nhưng con người lại rơi vào sự cô đơn, bất an thường trực, con người bị tha hóa trong xã hội tiêu dùng, bị thao túng bởi truyền thông để trở thành bản sao nhợt nhạt của đám đông.
+ Cùng với sự phát triển của văn minh và khoa học nhân loại đối diện với những thảm họa khủng khiếp của chiến tranh của môi trường sinh thái.
+ Xung đột về tôn giáo, chính trị gia tăng.
=> Một mô hình mang tính phổ quát chung cho nhân loại trong việc tìm kiếm sự tiến bộ bắt đầu bị chất vấn. Người ta dần nhận ra tầm quan trọng của sự khác biệt, của sự đối thoại giữa các nền văn hóa. Thay cho thế giới quan chỉ có một chân lý duy nhất, phổ quát, nhân loại đang hướng đến chấp nhận sự song song tồn tại và tương tác qua lại của những chân lí khác nhau.
- Từ cuối thế kỉ XIX đến nay nhân loại chia sẻ một trải nghiệm chung: không còn nữa một chân lí có sẵn phổ quát cho tất cả. Và có hai cách ứng xử tương ứng với hai kiểu tâm thức:
+ Cách ứng xử thứ nhất: hoài nghi những chân lí phổ quát nhưng cũng đồng thời than khóc cho sự biến mất của những nguyên lí phổ quát, bất biến này => đây là tâm thức hiện đại.
+ Cách ứng xử thứ hai: nhìn nhận lại sự biến mất của nguyên lí phổ quát, bất biến như là cơ hội cho sự tự do, sự tồn tại và đối thoại của những khác biệt. Chân lí không có sẵn, chân lí nằm trong sự tương tác, qua lại sự đối thoại bất tận giữa “anh” và “tôi” giữa chúng ta và người khác. Đây là tâm thức hậu hiện đại.
- Tâm thức hiện đại và hậu hiện đại đem đến những biến đổi to lớn trong văn học.
+ Đối với nhà văn: Bắt đầu rời bỏ vị trí quyền uy của người phát ngôn về chân lí để kêu gọi và hướng đến sự đối thoại của người đọc.
+ Đối với người đọc: Không chỉ tiếp nhận tìm kiếm những chân lí được nhà văn phát hiện gửi gắm mà còn là người đồng sáng tạo, tranh biện với tác giả.
=> Tương quan này khiến cho tác phẩm trở thành không gian mở, dân chủ. Ở đó hiện diện đồng thời tiếng nói của tác giả và độc giả trong cuộc đối thoại.