Giáo án điện tử Ngữ văn 12 cánh diều Bài 3: Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm kí

VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN SO SÁNH, ĐÁNH GIÁ

HAI TÁC PHẨM KÍ

1. ĐỊNH HƯỚNG

2. Những lưu ý chung về kiểu bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học

• Thế nào là viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm?

• Bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thường được thực hiện như thế nào?

• Nêu đặc điểm so sánh ở mỗi thể loại văn học khác nhau.

• Để viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học, cần xác định mục đích so sánh, đánh giá; xác định nội dung, tiêu chí so sánh; đảm bảo cấu trúc chung của một bài nghị luận văn học, tính chính xác,…

• Cần thực hiện viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm theo 3 bước.

1. So sánh, đánh giá hai tác phẩm kí

• Văn bản lựa chọn cấp độ nào để so sánh, Việc so sánh dựa trên những tiêu chí nào?

• Khi so sánh, việc lập bảng có tác dụng gì? Xác định hai ý chính trong đoạn văn sau bảng. Chỉ ra mối quan hệ giữa hai ý chính với những tiêu chí lập bảng ở trên. 

• Tìm sự khác biệt giữa hai tác phẩm được nêu ở văn bản.

• Văn bản có đảm bảo các yêu cầu của một bài so sánh, đánh giá hai tác phẩm kí không? Vì sao?
  
   

1. THỰC HÀNH

Hãy so sánh nghệ thuật trần thuật của các tác giả qua hai đoạn trích “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” (Đặng Thùy Trâm) và “Một lít nước mắt” (Ki-tô A-ya).

a) Chuẩn bị

- Đọc kĩ đề bài và xác định các vấn đề đặt ra trong đề bài.

- Đọc lại hai đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm và Một lít nước mắt. Tìm và ghi lại những chi tiết liên quan đến các thủ pháp trần thuật, miêu tả, nghị luận, trữ tình trong đoạn trích của hai tác giả.

- Đọc kĩ các yêu cầu khi viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện đã nêu ở Bài 1, phần Viết, mục 1.1 (trang 35 - 36), nội dung phần Kiến thức ngữ văn về tính phi hư cấu và một số thủ pháp nghệ thuật trong nhật kí, phóng sự, hồi kí (trang 81 - 82).

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

+ Trong nhật kí của hai tác giá, người kể chuyện là ai? Nội dung câu chuyện gồm những sự việc và trải nghiệm nào? Có gì giống và khác nhau trong công việc, quan hệ xã hội, tâm trạng, tình cảm, ước mơ và lẽ sống của hai tác giả?

+ Thủ pháp trần thuật kết hợp giữa kể chuyện với miêu tả, nghị luận, trữ tình trong nhật kí của hai tác giả biểu hiện như thế nào? Có gì giống và khác nhau trong cách hai tác giả sử dụng kết hợp các thủ pháp nghệ thuật đó?

+ Em có nhận xét, đánh giá như thế nào về lời trần thuật và hiệu quả của thủ pháp nghệ thuật kết hợp trần thuật với miêu tả, nghị luận, trữ tình của hai tác giả?

- Lập dàn ý cho bài viết bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần:

mở bài, thân bài, kết bài.

c) Viết

Dựa vào dàn ý đã chuẩn bị để thực hành viết với những yêu cầu khác nhau:

- Viết đoạn mở bài hoặc một đoạn trong phần thân bài.

- Viết bài văn hoàn chỉnh.