Giáo án điện tử Ngữ văn 12 cánh diều Bài 6: Nhật kí trong tù (Hồ Chí Minh) - vb Lai Tân

MỜI CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Em hãy xem video sau đây và nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp của thủ đô Hà Nội.

KHỞI ĐỘNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

• TÌM HIỂU CHUNG
• Tác giả
• Tác phẩm

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

• Đặc điểm thể loại cũng như kết cấu bài thơ.
• Màu sắc châm biếm mỉa mai trong bài thơ

III. TỔNG KỂT

• Nội dung
• Nghệ thuật

Bài 6: Thơ văn Nguyễn Ái Quốc

– Hồ Chí Minh

Văn bản 4

NHẬT KÍ TRONG TÙ –

LAI TÂN

I – TÌM HIỂU CHUNG

Tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Hồ Chí Minh:

• Thân thế, sự nghiệp.
• Sự nghiệp văn chương.
• Hoàn cảnh ra đời của bài thơ Lai Tân.

Xem lại phần tìm hiểu tác giả - Văn bản 1 Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh cuộc đời và sự nghiệp.

1. Tác giả

Xem lại phần hoàn cảnh ra đời của bài Ngắm trăng.

2. Tác phẩm

II – TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Đặc điểm thể loại, kết cấu của bài thơ

Thảo luận nhóm

• Nhận biết và nêu lên một số đặc điểm thể loại của bài thơ Lai Tân?
• Bài thơ viết về sự việc gì? Bộ máy chính quyền của vùng đất Lai Tân (Trung Quốc) hiện lên như thế nào?
• Phân tích kết cấu của bài thơ?

a. Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt

b. Đặc điểm

Mỗi bài có 4 câu thơ, mỗi câu có 7 chữ.

Các câu 1,2,4 hoặc chỉ các câu 2,4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối.

Cách ngắt nhịp của câu thơ thất ngôn thường là 2/2/3 hoặc 4/3.

b. Đặc điểm

Âm điệu: thường du dương và trầm bổng, tạo nên một âm nhạc riêng cho bài thơ.

Các tiếng: sắp xếp để tạo ra một âm thanh độc đáo và đầy sức sống, làm cho việc đọc thơ trở nên dễ dàng và thú vị.

b. Sự việc được nhắc đến trong bài thơ

• Miêu tả cảnh tượng nhà lao – nơi Bác bị giam cầm ở Trung Quốc.
• Thực trạng thối nát của chính quyền Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch.
• Thái độ châm biếm, mỉa mai, sâu cay.

b. Sự việc được nhắc đến trong bài thơ

• Bộ máy chính quyền với ban trưởng nhà lao chuyên tổ chức đánh bạc.
• Cảnh sát trưởng: thu tiền từ việc giải người, ăn hối lộ.
• Huyện trưởng: hút thuốc phiện.
• Nơi thực thi pháp luật lại toàn tệ nạn xã hội.
• Chính quyền Tưởng Giới Thạch vẫn làm ngơ trước bức tranh nhà tù đó.

c. Kết cấu bài thơ

3 câu đầu: hành vi thường thấy ở 3 viên quan ở Lai Tân.

Câu cuối: sự mỉa mai, châm biếm của tác giả.

Câu 1: Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc.

Câu 2: Cảnh trưởng tham lam ăn tiền của phạm nhân.

Câu 3: Nói về việc làm của huyện trưởng.

Nhận xét về tứ thơ

Một bài thơ tứ tuyệt Đường luật thông thường có kết cấu:

• 2 phần (2 câu đầu và 2 câu sau).
• Hoặc Đề, thực, luận, kết.

Bài Lai Tân chia: 3 câu đầu và 1 câu cuối:

• 3 câu đầu kể sự việc.
• 1 câu cuối: bày tỏ, đánh giá, bình luận của tác giả.

2. Màu sắc châm biếm mỉa mai trong bài thơ

Trạm dừng chân số 1

Màu sắc châm biếm, mỉa mai hóm hỉnh của tác giả được thể hiện trong bài thơ như thế nào?

Trạm dừng chân số 2

So sánh điểm giống và khác nhau trong hai bài thơ Ngắm trăng và Lai tân?

a. Trạm dừng chân số 1

“Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”

Mang sắc thái mỉa mai, châm biếm.

• Tác giả bóc mẽ “kiểu thái bình” kì quái ở Lai Tân.
• Lên án, đả kích thói dối trá, bản chất thối nát của chính quyền.
• Thể hiện tiếng nói căm phẫn và đầy khinh bỉ.

b. Trạm dừng chân số 2

Giống nhau

Hình thức

Ngắm trăng

Lai Tân

• Đều sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt với bút pháp giản dị, tự nhiên mà hàm súc.
• Đều có sự kết hợp giữa trữ tình và hiện thực.

b. Trạm dừng chân số 2

Giống nhau

Nội dung

Ngắm trăng

Lai Tân

• Đều được sáng tác trong hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt và thiếu thốn: nơi chốn ngục tù.
• Đều thể hiện một nỗi đắng cay, chua xót trong lòng nhà thơ.

b. Trạm dừng chân số 2

Khác nhau

Hình thức

Ngắm trăng

Lai Tân

Kết hợp bút pháp tả thực và trào phúng.

• Chất hiện thực được thể hiện ở hoàn cảnh ngục tù thiếu thốn.
• Kết hợp với chất trữ tình: ánh trăng sáng và sự hòa quyện đồng điệu giữa tâm hồn con người với thiên nhiên.

b. Trạm dừng chân số 2

Khác nhau

Nội dung

Ngắm trăng

Lai Tân

Người mang một cảm xúc chua xót trước thực tế giai cấp thống trị thối nát hoành hành.

Bác mang nỗi cay đắng, bất bình vì bị tước mất quyền tự do một cách vô lý.

III – TỔNG KẾT

Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản Lai Tân?

1. Nội dung

• Cảnh tượng lao tù nơi bác bị giam cầm.
• Châm biếm mỉa mai thực trạng thối nát của chính quyền Tưởng Giới Thạch.
• Sử dụng biện pháp châm biếm sâu cay.
• Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt: thể hiện tâm trạng của chủ thể trữ tình.
• Ngôn từ cô đọng, hàm súc, giàu tính biểu cảm.

2. Nghệ thuật

Bảng kiểm đánh giá sản phẩm trình bày nội dung thảo luận các nhóm

Nhiệm vụ

Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

LUYỆN TẬP

Câu 1: Bài thơ "Lai Tân" được viết theo thể thơ

A. Thất ngôn tứ tuyệt đường luật

B. Song thất lục bát

C. Ngũ ngôn bát cú đường luật

D. Thất ngôn bát cú đường luật

Câu 2: Bài thơ "Lai Tân" được viết bằng:

--------------- Còn tiếp ---------------