a. Mục tiêu:Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học về đặc điểm, chức năng của dấu chấm lửng

b. Nội dung: GV kiểm tra lại kiến thức và gợi mở kiến thức mới cho HS.

c. Sản phẩm: Nhắc được kiến thức cũ và nắm được kiến thức mói

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu một đoạn văn, yêu cầu HS chỉ ra những dấu câu được dùng trong đoạn văn đó:

Bình minh là thời khắc mặt trời chưa lên cao, chỉ vừa mới kịp nhú lên ở phía xa xa. Là khoảnh khắc màn đêm không còn bao trùm lấy mọi cảnh vật nữa, nhường chỗ cho một ngày mới có nhiều niềm vui và tin yêu hơn. Sáng tinh mơ, những chú chum bắt đầu líu lo tiếng hót chào đón ngày mới. Trong vườn những khóm cúc, huệ, loa kèn, hồng,… thi nhau khoe sắc. Trên cành lá đọng lại những hạt sương long lanh, lấp lánh như những viên pha lê quý hiếm. Ngoài đường xe cộ bắt đầu đi lại tấp nập, tiếng học sinh gọi nhau ý ới, tiếng các mẹ, các cô từ những khu chợ sáng, tiếng còi, tiếng gọi,… phá tan đi khoảnh khắc tĩnh mịch, nhộn nhịp và tràn đầy năng lượng.

- GV dẫn dắt và đặt câu hỏi cho HS: Trong đoạn văn trên,ngoài các dấu câu quen thuộc, có dấu câu nào các em cảm thấy lạ và chưa gặp bao giờ không?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc đoạn văn, suy nghĩ và trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi 1-2 HS trả lời câu hỏi: Trong đoạn văn có dấu phẩy, dấu chấm là quen thuộc. Ngoài ra, có dấu chấm lửng là lạ.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, khen ngợi các HS đã trả lời đúng.

- Từ câu trả lời của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong một đoạn văn hay bài văn hoàn chỉnh, việc sử dụng thành thục và hơp lí các dấu câu là vô cùng cần thiết. Bên cạnh các dấu câu quen thuộc như dấu phẩy, dấu chấm, dấu chấm hỏi mà ta thường hay dùng, thì bài học hôm nay, chúng ta sẽ được đi tìm hiểu một dấu câu mới cùng được dùng rất phổ biến trong viết văn. Hãy cùng đi vào bài học thực hành tiếng Việt – Dấu chấm lửng

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

a. Mục tiêu: Hiểu rõ hơn công dụng của dấu chấm lửng qua phân tích ngữ liệu thực tế trước khi hoàn thành các bài tập thực hành tiếng Việt

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến phần Tri thức ngữ văn và Nhận biết công dụng của dấu chám lửng

c. Sản phẩm học tập: HS trả lời các kiến thức liên quan đến dấu chấm lửng

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc lại mục Dấu chấm lửng trong Tri thức ngữ văn (SHS, trang 26).

- GV cho HS trao đổi về nội dung trong khung Nhận biết công dụng của dấu chấm lửng (SHS, trang 41-42).

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc yêu cầu và thảo luận theo cặp.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS trình bày về định nghĩa và công dụng của dấu chấm lửng sau khi đọc, trao đổi. Các HS khác lắng nghe và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

- GV giảng giải thêm: Trong câu, đoạn hay bài văn, dấu chấm lửng có vị trí và vai trò rất quan trọng. Chúng ta hãy cùng củng cố dấu câu này trong những bài tập luyện tập, vận dụng sau nhé!

I. Lí thuyết

1. Định nghĩa

Dấu chấm lửng là dấu chấm thông thường sẽ xuất hiện ở giữa hoặc ở cuối câu.

2. Công dụng

- Phối hợp với dấu phẩy cho biết nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

- Thể hiện lời nói bỏ dở, ngập ngừng, ngắt quãng.

- Làm giãn nhịp điệu cho câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ thường có sắc thái hài hước, châm biếm.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về tiếng việt về đặc điểm và công dụng của dấu chấm lửng

b. Nội dung: GV chiếu bài tập, HS suy nghĩ, trả lời.

c. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành các bài tập trong sách giáo khoa.

d. Tổ chức thực hiện:

Nhiệm vụ 1: Bài tập 1:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 3 nhóm, phân công mỗi nhóm đọc yêu cầu bài tập 1 trong SGK trang 41-42 và trả lời câu hỏi cho từng đoạn được phân công: Chỉ ra công dụng của dấu chấm lửng.

+ Nhóm 1: đoạn a + Nhóm 2: đoạn b + Nhóm 3: đoạn c

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc, thảo luận theo nhóm và ghi câu trả lời ra một tờ giấy chung.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV đại diện 3 nhóm lên báo cáo kết quả thảo luận. Khi một nhóm trình bày, các nhóm còn lại lắng nghe, bổ sung và ghi chép.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

Đáp án:

Dấu chấm lửng thể hiện lời nói bỏ lỡ, ngắt quãng.
Dấu chấm lửng làm giãn nhịp điệu của câu văn và chuẩn bị cho sự xuất hiện của từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ.

Đối với câu b, GV bổ sung thêm kiến thức: Bộ phận phụ ngữ chúng ta đã thoát chết (bổ ngữ cho động từ kết luận) tạo sự bất ngờ dường như nó không liên quan đến nội dung các câu trước đó khi nhân vật nói về tốc độ, động cơ, máy móc và người điều khiển con tàu. Đoạn trích này sử dụng tri thức nền là nội dung của đoạn văn trước đó: Ba nhân vật bị hất ngã xuống biển và may mắn sống sót nhờ leo lên được nóc chiếc tàu ngầm như một phương tiện liên kết. Sự “có vẽ không mạch lạc” của VB tạo sự bất ngờ cho người đọc.

Dấu chấm lửng trong câu văn thứ nhất cho biết các sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết. Dấu chấm lửng trong hai câu văn sau thể hiện lời nói bỏ dở.

Nhiệm vụ 2: Bài tập 2:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, cho HS đọc lại văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ và nêu yêu cầu: Tìm một câu có dấu chắm lửng với công dụng làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung hài hước

- GV gợi ý cho HS đọc một đoạn trích dài hoặc ngắn, ví dụ đoạn trích từ Theo truyền thuyết đến Tôi thích để tìm ra câu trả lời.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc yêu cầu, tìm và trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS xung phong trả lời.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV tuyên dương HS có đáp án trả lời nhanh và chính xác nhát

Đáp án:

Câu văn: Chẳng qua chỉ là cái ... ổ voi thôi mà! Ai bảo có người “mắt toét”! – Tôi khích

Nhiệm vụ 3: Bài tập 3

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi gợi mở cho HS: Theo em, dấu ngoặc kép có công dụng gì?

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp đôi, mỗi bạn sẽ đọc yêu cầu bài tập số 3 trong SGK trang 42 và chọn làm 1 phần câu hỏi: Nêu công dụng của dấu ngoặc kép trong các câu

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và hoàn thành bài tập theo cặp, sau khi hoàn thành xong thì chuyển lại phần làm cho bạn còn lại làm và đối chiếu trong bàn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi một số nhóm HS trình bày kết quả trong nhóm, sau đó tổ chức cho cả lớp thảo luận, trao đổi và nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của các nhóm HS và chốt kiến thức.

Đáp án:

Dấu ngoặc kép ở đây dùng để đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt, nhằm nhấn mạnh vị trí trung tâm của vũ trụ
Dấu ngoặc kép trong câu văn này cũng dùng để đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt, nhằm nhấn mạnh ý nghĩa của từ và giúp người đọc hình dung tâm Vũ Trụ như một “viện bảo tàng” khổng lồ và sống động.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học về công dụng của dấu chấm lửng để giải quyết bài tập theo yêu cầu GV.

b. Nội dung: GV cho HS viết đoạn văn có sử dụng dấu chấm lưng được gợi ra từ VB Đường vào trung tâm vũ trụ.

c. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành đoạn văn.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS: Viết đoạn văn ngắn (từ 5-7 câu) về một nội dung được gợi ra từ văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ, trong đó có sử dụng dấu chấm lửng

- GV gợi ý cho HS một vài tình huống sau:

+ Khi quay trở lại bảo tàng để “mượn” hòn đá Ôm-phe-lốt, Thần Đồng đã xử lí như thế nào để có thể “qua mặt” được sự cảnh giác cẩn mặt của bảo vệ bảo tàng?

+ Trong lúc cố gắng thoát khỏi tâm Vũ Trụ, nhân vật “tôi” và Thần Đồng đã gặp khó khăn, cản trở hay nhận được sự giúp đỡ tư những loài sống ở khu rừng cổ sinh và thảo nguyên?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe yêu cầu và hướng dẫn của GV để viết đoạn văn

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS lên đọc đoạn văn của mình trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe và nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

* Hướng dẫn về nhà

- GV dặn dò HS:

+ Hoàn thành các bài tập trong sách bài tập Ngữ văn 7 tập 2.

+ Soạn bài: Dấu ấn Hồ Khanh trang 44.

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II