Giáo án ngữ văn 7 kết nối tiết: Hướng dẫn thực hiện phiếu học tập

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Đọc

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thầm VB, suy nghĩ tìm hình thức diễn đạt những cảm nhận đầu tiên của mình về nội dung, hình thức VB.

- GV hướng dẫn HS thực hiện các yêu cầu:

+ Chọn phương án đúng:

* Câu 1: Hướng đến việc xác định đúng thể loại của VB được trích ở đây.

GV lưu ý: Tuy đoạn trích có chứa đựng một số thông tin bổ ích về đại dương (kèm theo những con số cụ thể), nội dung lại được tổ chức một cách chặt chẽ nhằm thuyết phục một đối tượng nghe nhất định nào đó, nhưng không thể xác định VB có chứa đoạn trích là VB thông tin hay VB nghị luận được. Căn cứ vào sự xuất hiện của tên một số nhân vật và các chi tiết miêu tả tình huống mà nhân vật đang gặp phải, có thể xác định đây là một VB thuộc thể loại truyện, cụ thể hơn là truyện khoa học viễn tưởng (vì thành tựu mà Xan-va-tô đã đạt được thực ra chưa có trong thực tế).

* Câu 2: Hướng đến việc nắm bắt đúng khát vong và ý đồ nghiên cứu chính của nhà khoa học Xan-va-tô.

GV lưu ý: Tất cả các đáp án đều có nội dung liên quan đến nhau, nhưng chỉ có đáp án C mới phản ánh đúng nhất vừa ý đồ, vừa kết quả công việc mà nhân vật đã làm.

+  Trả lời câu hỏi:

* Câu 1: GV nhắc HS xem kĩ đoạn đầu của ngữ liệu đọc để tìm câu trả lời.

* Câu 2: GV định hướng cho HS trả lời để có cơ hội kiểm tra lại kết quả thực hiện bài tập trước đó của mình.

* Câu 3:

- GV gợi nhắc cho HS nhớ lại kiến thức tiếng Việt, cụ thể là kiến thức về trạng ngữ.

- GV gợi ý về phương pháp thay đổi cấu trúc câu.

- GV hướng dẫn HS so sánh câu văn gốc với một số câu văn các em vừa viết để nhận ra điểm khác biệt về nghĩa giữa chúng.

* Câu 4:

- GV dẫn dắt HS: câu hỏi nhắc các em lưu ý tới hàm lượng thông tin khoa học trong những truyện khoa học viễn tưởng và kiểm tra lại hiểu biết của mình về quá trình tiến hóa của muôn loài sinh vật trên Trái Đất.

- GV gợi mở hướng giải quyết bài tập bằng các câu hỏi: Giáo sư Xan-va-tô đang thực hiện công việc gì? Động lực nào đã thúc đẩy ông làm công việc đó? Quy luật tự nhiên nào đã được ông nắm bắt để nương theo đó mà triển khai hoạt động của mình? Có thể sơ đồ hóa lời giải thích của giáo sư Xan-va-tô như thế nào? Thái độ của những người dự phiên tòa cho thấy điều gì về hiệu quả của những lời giải thích mà giáo sư đưa ra?...

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo nhóm hoàn thành theo hướng dẫn của SHS và GV.  

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trong nhóm trình bày phiếu học tập, HS nhóm còn lại lắng nghe, ghi chép.   

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án è Ghi lên bảng.

Nhiệm vụ 2: Viết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chú ý khi xây dựng phiếu luyện tập tổng hợp: Yêu cầu viết cần có mối liên hệ lô-gíc với yêu cầu đọc, đảm bảo những điều được gợi lên qua đọc sẽ tạo tiền đề tốt đẹp cho việc HS thực hành viết đoạn văn.

- GV nêu một số ý có thể triển khai khi viết về chủ đề Đại dương vẫy gọi.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS viết đoạn văn dựa theo sự gợi ý của GV. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài HS đọc đoạn văn trong nhóm và trước lớp, các thành viên trong nhóm và lớp lắng nghe và nhận xét. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và tổ chức bình chọn bài viết hay và đạt yêu cầu nhất.

Nhiệm vụ 3: Nói và nghe

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS làm việc nhóm để xây dựng dàn ý bài nói cho đề tài: Khai thác và bảo vệ tài nguyên biển.

- GV gợi ý các ý chính cần triển khai

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo nhóm để xây dựng dàn ý theo hướng dẫn.  

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm lên trình bày dàn ý đã phác thảo, các nhóm khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và tuyên dương nhóm có ý tưởng sáng tạo.

I. Đọc

1. Đọc văn bản

- Nội dung: VB trình bày vấn đề khát vọng phát triển khoa học để thực hiện ước mơ chinh phục thế giới của con người. 

- Hình thức: Nửa là văn bản nghị luận, nửa là văn bản thông tin è Truyện khoa học viễn tưởng.

2. Thực hiện các yêu cầu

a. Chọn phương án đúng

- Câu 1: B

- Câu 2: C

b. Trả lời câu hỏi

- Câu 1: Theo đoạn trích, nhận thức khoa học làm thành điểm tựa hành động cho giáo sư Xan-va-tô là: “con người chưa được hoàn thiện” và việc cải tạo thể chất của con người không chỉ phù hợp với khả năng của khoa học, mà còn không làm trái với những gì thực tế đã diễn ra trong quá trình tiến hóa dài lâu của các sinh vật.

- Câu 2: Những dấu hiệu khẳng định VB chứa đựng đoạn trích là truyện khoa học viễn tưởng:

+ Đọan trích chứa đựng những thông tin đích thực mang tính khoa học.

+ Thành tựu mà nhân vật đã đạt được là thành tựu mà cho đến hiện nay, khoa học vẫn chưa chạm tới.

+ Không khí nghệ thuật bao trùm cả đoạn trích là động cơ khoa học, khát vọng phát triển khoa học để đưa cuộc sống con người phát triển lên tầm cao mới. 

- Câu 3:

+ Viết lại câu:

a. Ích-chi-an – người cá đầu tiên trên Trái Đất và là người cá đầu tiên sống trong thế giới của cá – không thể không cảm thấy cô đơn.

b. Ích-chi-an là người cá đầu tiên trên Trái Đất và là người đầu tiên sống trong thế giới của cá nên cậu ta không thể không cảm thấy cô đơn.

+ Điểm khác biệt: câu trước chú ý nêu hiện trạng cô đơn của Ích-chi-van, còn câu sau nghiêng về xác định lí do đã khiến nhân vật người cá cô đơn như vậy.

- Câu 4:

Tính thuyết phục của lời giải thích được giáo sư Xan-va-tô đưa ra: Lời giáo sư đưa ra khá thuyết phục vì thực sự nếu hiểu và chế ngự được biển cả, thì con người sẽ rất có lợi.   

II. Viết

Một số ý có thể triển khai khi viết về chủ đề Đại dương vẫy gọi:

- Đại dương chứa đựng rất nhiều bí ẩn của sự sống, của lịch sử Trái Đất cần được khá, phá.

- Những nguồn lợi từ đại dương vô cùng lớn mà con người cần phải có chiến lược khai thác đúng đắn để phục vụ cho cuộc sống của mình.

- Muốn chinh phục đại dương, con người cần phải chuản bị cho mình rất nhiều điều kiện: có khát vọng lớn, có lòng dũng cảm, có tinh thần hợp tác, đặc biệt, có sựu hiểu biết khoa học sâu sắc.

III. Nói và nghe

1. Dàn ý

- Mở bài: Dẫn dắt vào đề tài nghị luận: Khai thác và bảo vệ tài nguyên biển.

- Thân bài: Thực trạng, dẫn chứng, nguyên nhân, hậu quả, giải pháp…

- Kết bài: Kết luận lại vấn đề nghị luận và rút ra thông điệp

2. Các ý cần triển khai:

- Hướng về biển là một chiến lược phát triển quan trọng của nhiều nước trên thế giới hiện nay.

- Biển có nguồn tài nguyên vô cùng dồi dào cần được khai thác để phục vụ cuộc sống của con người.

- Việc khai thác tài nguyên biển cần được đẩy mạnh cùng với việc bảo vệ tài nguyên biển. Hai vấn đề này có mỗi quan hệ chặt chẽ với nhau.