Giáo án tiết: Tập làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS dựa vào nội dung SHS, dựa vào các văn bản đã học Đồng dao mùa xuân, Gặp lá cơm nếp hãy nhắc lại các đặc điểm của thể thơ bốn chữ, năm chữ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

1. Yêu cầu đối với thể thơ bốn chữ, năm chữ

·    Số dòng: Số lượng dòng trong mỗi bài không hạn chế. Bài thơ bốn chữ và năm chữ có thể chia khổ hoặc không.

·    Cách gieo vần: vần thường được đặt  cuối dòng, gọi là vần chân, vần có thể gieo liên tiếp (vần liền) hoặc cách quãng (vần cách), cũng có thể phối hợp nhiều kiểu gieo vần trong một bài thơ (vần hỗn hợp),...

·    Ngắn nhịp: Thơ bốn chữ thường ngắt nhịp 2/2; thơ năm chữ thường ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2. Tuy nhiên, nhịp thơ cũng có thể được ngắt linh hoạt, phù hợp với tình cảm, cảm xúc được thể hiện trong bài thơ.

·        Thơ bốn chữ và thơ năm chữ gần gũi với đồng dao, vè, thích họp với việc kể chuyện; hình ảnh thơ thường dung dị, gần gũi.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nêu yêu cầu: Viết bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ

- GV hướng dẫn HS:

·        Xác định đề tài và cảm xúc

GV có thể gợi ý HS chọn bất cứ đề tài nào mình yêu thích, phù hợp với lứa tuổi như nhà trường, gia đình, thiên nhiên, quê hương, đất nưởc,... và ghi lại cảm xúc về đối tượng được nói đến. Đó có thể là yêu mến, xúc động, lưu luyến, bâng khuâng, nhớ nhung, biết ơn, tự hào,...

·        Tìm hình ảnh để biểu đạt cảm xúc

+ GV cần gợi ý các em tìm hình ảnh thuộc đề tài đó để thể hiện cảm xúc. Hãy chọn một hình ảnh để lại trong em ấn tượng sâu sắc hoặc xúc động nhất. Hình ảnh nên mới lạ, độc đáo để tránh sáo mòn.

+ GV hướng dẫn HS liên tưởng, tưởng tượng, kết nối sự vật, hiện tượng trong mối quan hệ với nhau, với con người để mạch cảm xúc, ý tưởng được thể hiện và phát triển một cách tự nhiên. HS một số hướng triển khai như gợi ý trong SHS hoặc khuyến khích các em tự tìm ra hướng, rồi chia sẻ trưởc lớp.

- GV đặt câu hỏi: Em có cảm xúc, suy nghĩ gì về sự vật, hiện tượng đó? Hãy tìm từ ngữ để  diễn đạt cảm xúc của mình trước sự vật, hiện tượng đó,...

·        Tập gieo vần

+ GV hướng dẫn HS chọn thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ và tìm vần thích hợp.

+ Để tìm tiếng chứa vần thích hợp, cần lưu tâm tiếng cuối của những dòng trước đó và xem tiếng đứng liền kề tiếng khuyết thường kết hợp với tiếng nào rồi suy luận.

+ Các loại vần: Vần liền, vần cách, vần hỗn hợp.

-   Trong thực tế làm thơ, HS có thề gieo vần theo những cách khác. GV cần chấp nhận và khuyến khích những sáng tạo này.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe yêu cầu, thực hiện theo các bước để viết bài. Cần lựa chọn đề tài, cảm xúc, sau đó tìm hình ảnh diễn đạt và tập gieo vần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trình bày phần chuẩn bị.

- Các HS khác góp ý, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è ghi lên bảng.

2. Thực hành viết theo các bước

a. Trước khi viết

- Xác định đề tài và cảm xúc

- Tìm hình ảnh để biểu đạt cảm xúc

- Tập gieo vần