- Hiểu và nắm vững được đặc điểm của biện pháp tu từ nói quá, những cách gọi khác nhau của biện pháp tu từ này (phóng đại, cường điệu, thậm xưng, ngoa dụ,…), các cách thức thể hiện biện pháp tu từ nói quá, mục đích của việc sử dụng nói quá trong ngôn ngữ sinh hoạt và ngôn ngữ văn học.

- Nhận diện và phân tích được tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong những trường hợp cụ thể, biết vận dụng biện pháp tu từ nói quá một cách phù hợp

Năng lực
Năng lực chung

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...

Năng lực riêng biệt

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến bài thực hành.

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, hoàn thành các bài tập xác định biện pháp tu từ nói quá trong câu.

- Năng lực tiếp thu tri thức tiếng việt để hoàn thành các bài tập, vận dụng thực tiễn.

Phẩm chất:

- Thái độ học tập nghiêm túc.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án;

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;

- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;

Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 7, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học về đặc điểm, chức năng của biện pháp tu từ nói quá
Nội dung: GV cho HS nghe bài hát và đặt câu hỏi gợi mở cho HS.
Sản phẩm: Nhận diện được biện pháp nói quá dùng trong bài hát.
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV bật cho HS nghe đoạn đầu của bài “Những cô gái quan họ” của nhạc sĩ Phó Đức Phương: https://www.youtube.com/watch?v=_oZ2yGJux_M&t=29s

- GV dẫn dắt và đặt câu hỏi cho HS: Các em hãy chủ ý vào câu đầu tiên của bài hát “Trên quê hương quan họ, một làn nắng cũng mang điệu dân ca”. Qua câu hát đó, ta cảm nhận được chất quan họ đã thấm đẫm cả vào sự vật nơi đây. Để giúp chúng ta cảm nhận được điều đó là nhạc sĩ đã sử dụng thành công biện pháp tu từ nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe bài hát, suy nghĩ và trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi 1-2 HS trả lời câu hỏi: Biện pháp nói quá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, khen ngợi các HS đã trả lời đúng.

- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Có thể thấy, không chỉ trong quá trình giao tiếp, mà cả trong văn thơ, ca nhạc, điện ảnh,… chúng ta có sử dụng cách nói phóng đại sự thật. Vậy cách nói này là gì và có tác dụng ra sao? Bài học thực hành tiếng việt Biện pháp tu từ nói quá ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vấn đề này nhé!

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hình thành kiến thức mới

Mục tiêu: Nắm được kiến thức về định nghĩa, đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ nói quá.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến phần Tri thức ngữ văn về thành ngữ.
Sản phẩm học tập: HS trả lời các kiến thức liên quan đến biện pháp tu từ nói quá.
Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 2 dãy, yêu cầu mỗi dãy đọc lại những vấn đề trọng tâm của biện pháp tu từ nói quá được trình bày ở khung Nhận biết trong phần Thực hành tiếng việt của SGK trang 13, 14.

· Nhóm 1: Tìm hiểu khái niệm và dặc điểm của biện pháp tu từ nói quá.

- GV đưa ra một vài ví dụ cho HS thảo luận, phân tích để các em nhận diện đối tượng, so sánh tính chất, đặc điểm, quy mô thực của đối tượng với hình ảnh được thể hiện trong các ví dụ ấy:

a. Ông ấy gan to tày bể.

b. Tôi nghĩ nát óc mà không nghĩ ra bài toán này

- GV yêu cầu HS khái quát, nêu cách hiểu về biện pháp tu từ nói quá từ việc phân tích những ví dụ trên.

· Nhóm 2: Tìm hiểu tác dụng của biện pháp tu từ nói quá

- GV sử dụng phương pháp phân tích ngôn ngữ, thay thế những hình ảnh, cách sử dụng ngôn từ có tính chất nói quá ở các ví dụ bằng cách diễn đạt thông thường để thấy ấn tượng khác biệt mà biện pháp tu từ nói quá đem lại.

a. Bàn tay ta làm nên tất cả/Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

b. Cày đồng vào buổi ban trưa/Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng đồng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc yêu cầu và thảo luận theo từng nhóm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại điện HS hai nhóm lên trình bày kết quả thảo luận của nhóm, nhóm còn lại lắng nghe, phản biện và bổ sung.

Dự kiến sản phẩm:

+ Nhóm 1:

a. Ông ấy gan to tày bể: Sự thực là “ông ấy” rất gan dạ. Nhưng đưa hình ảnh “bể” (biển) ra để so sánh với sự gan dạ đó thì sự so sánh ấy hoàn toàn là có tính chất phóng đai.

b. Tôi nghĩ nát óc mà không nghĩ ra bài toán này: “nát óc” ở đây chỉ là cách nói quá, trong khi thực tế có thể chỉ là nghĩ căng thẳng đến mức đau đầu.

+ Nhóm 2:

a. Bàn tay ta làm nên tất cả/Có sức người sỏi đá cũng thành cơm è Phóng đại về mức độ của sự việc nhằm nhấn mạnh vai trò, niềm tin vào sức lao động của con người, tăng sức biểu cảm.

b. Cày đồng vào buổi ban trưa/Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng đồng: “thánh thót như mưa” è Phóng đại mức độ của sự việc nhắm nhấn mạnh sự lao động vất vả cực nhọc của người nông dân, tăng sức gọi hình.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

- GV giảng giải thêm: Trong ca dao tục ngữ hay trong cuộc sống hằng ngày, biện pháp tu từ nói quá được sử dụng rất nhiều và phổ biến. Điều đó gây ấn tượng cho người đọc, người nghe. Chúng ta hãy cùng củng cố biện pháp tu từ này trong những bài tập luyện tập, vận dụng sau nhé!

I. Lí thuyết

1. Khái niệm, đặc điểm

- Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại tính chất, quy mô của đối tượng sự vật, hiện tượng được nói đến.

2. Tác dụng

- Biện pháp tu từ nói quá có tác dụng gây án tượng đặc biệt, tăng sức biểu cảm hoặc gây cười.

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II