Giáo án và PPT Ngữ văn 8 chân trời Bài 8: Ôn tập

ÔN TẬP

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy kể tên các văn bản cùng thể loại chủ đề 8?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hệ thống lý thuyết

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS trả lời: 

• Cấu trúc văn bản thông tin giới thiệu một cuốn sách hoặc bộ phim thường có mấy phần?
• Thế nào là thành phần biệt lập? Kể tên các thành phần biệt lập?

Sản phẩm dự kiến:

1. Văn bản thông tin giới thiệu một cuốn sách hoặc bộ phim

- Văn bản giới thiệu một cuốn sách hoặc bộ phim thuộc kiểu văn bản thông tin, trong đó người viết cung cấp các thông tin về một cuốn sách hoặc bộ phim, đồng thời trình bày cảm nhận, đánh giá của người viết nhằm giới thiệu, khuyến khích mọi người đọc cuốn sách hoặc xem bộ phim đó.

- Cấu trúc văn bản thông tin giới thiệu một cuốn sách hoặc bộ phim thường gồm các phần sau:

+ Phần 1: Nêu một số thông tin về: tên cuốn sách, tác giả hoặc tên bộ phim, đạo diễn, diễn viên, người quay phim,…trình bày ấn tượng hoặc nêu nhận xét khái quát của người viết đối với cuốn sách/ bộ phim.

+ Phần 2: tóm tắt ngắn gọn nội dung cuốn sách/ bộ phim và trình bày nhận xét, đánh giá của người viết về giá trị của cuốn sách/ bộ phim.

+ Phần 3: khẳng định giá trị của cuốn sách/ bộ phim và đề xuất/ khuyến khích mọi người nên đọc/xem.

- Văn bản thông tin giới thiệu một cuốn sách hoặc bộ phim có thể có sa-pô (sapo), đoạn nằm ngay dưới nhan đề văn bản, nhằm giới thiệu tóm tắt nội dung bài viết và thu hút sự chú ý của người đọc. Loại văn bản này thường sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ (hình ảnh từ cuốn sách/ bộ phim được giới thiệu) để truyền tải thông tin sinh động, hiệu quả.

2. Thành phần biệt lập trong câu

Khái niệm

- Thành phần biệt lập là thành phần phụ có tính độc lập với nòng cốt câu, không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu. Thành phần biệt lập gồm các loại sau:

a) Thành phần phụ chú

- Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu, thường được tách biệt bằng dấu gạch ngang, dấu phẩy, dấu ngoặc đơn hoặc dấu hai chấm.

Ví dụ:

Bên dưới con thác (và đây là cảnh tượng đáng kinh ngạc hơn cả), là một mớ những đường ống thủy tinh kếch xù từ đâu đó tít trên trần rủ xuống vực vào lòng sông.

Phần in đậm trong ví dụ trên là thành phần phụ chú, được dùng để bổ sung thông tin cho khung cảnh “bên dưới con thác”.

b) Thành phần gọi – đáp: được dùng để gọi đáp, tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.

Ví dụ: Hai bà cháu chợt nhận ra cô Gió, bà tươi tỉnh hẳn lên:

- Đào ơi, có gió rồi, con nghỉ tay đi. Ôi, cô Gió thật là tốt quá! Bà cứ tỉnh cả người

(Xuân Quỳnh, Cô gió mất tên)

Trong ví dụ trên, “Đào ơi” được dùng để hô gọi, nhằm bắt đầu cuộc thoại.

c) Thành phần cảm thán: được dùng để diễn tả cảm xúc của người nói.

Ví dụ: Ôi, cô Gió thật là tốt quá!

(Xuân Quỳnh, Cô Gió mất tên)

Trong câu trên, “ôi” biểu lộ cảm xúc (sự xúc động mạnh mẽ) của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

d) Thành phần tình thái: được dùng để diễn tả thái độ, cách đánh giá của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

Ví dụ: Tàu Nau-ti-lớt dường như đứng yên một chỗ, vì xung quanh chẳng thấy một điểm nào động đậy.

(Giuyn Véc-nơ, Hai vạn dặm dưới biển)

Trong ví dụ trên, “dường như” biểu thị ý phỏng đoán một cách dè dặt, dựa trên những gì người nói trực tiếp cảm nhận.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Tác phẩm Chuyến du hành về tuổi thơ của tác giả nào?

A. Nguyễn Nhật Ánh

B. Tế Hanh

C. Trần Mạnh Cường

D. Nguyễn Huy Thiệp

Câu 2: Tác giả viết văn bản “Mẹ vắng nhà - Bộ phim tuyệt đẹp về những đứa trẻ thời chiến tranh” nhằm mục đích gì?

A. Ca ngợi những con người Việt Nam yêu nước

B. Thể hiện lòng tự hào, tự tôn dân tộc

C. Thêm tư liệu về quá khứ và chiến tranh

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 3: Nội dung chính của văn bản “Tình yêu sách” là gì?

A. Truyện kể về một cậu bé đam mê chơi thể thao.

B. Truyện kể về một cậu bé yêu sách, luôn khát khao được đọc sách và làm quen với cô thủ thư để có thể đọc nhiều sách hơn.

C. Truyện kể về một cậu bé thích đi du lịch và khám phá.

D. Truyện kể về một cậu bé ham học hỏi và mong muốn trở thành giáo viên.

Câu 4:  Thành phần biệt lập của câu là gì?

A. Bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu

B. Bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự việc được nói tới của câu

C. Bộ phận tách khỏi chủ ngữ và vị ngữ, chỉ thời gian, địa điểm…

D. Bộ phận chủ ngữ hoặc vị ngữ trong câu

Câu 5: Ý nào sau đây KHÔNG nằm trong yêu cầu khi trình bày một bài văn giới thiệu cuốn sách yêu thích?

A. Sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ

B. Trình bày thông tin lộn xộn để gây ấn tượng

C. Nêu nhận xét cá nhân về cuốn sách

D. Cấu trúc bài viết gồm ba phần

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Viết bài giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim như thế nào để hấp dẫn người đọc?

Câu 2: Theo em, vì sao việc đọc một cuốn sách được ví như “chuyến du hành vào vùng đất mới”?