Giáo án và PPT Toán 7 chân trời Bài 1: Thu thập và phân loại dữ liệu

CHƯƠNG 5: MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ

BÀI 1. THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS đọc tình huống mở đầu và cho biết: Ta thường thu thập dữ liệu từ các nguồn nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. THU THẬP DỮ LIỆU

Hoạt động 1: Thu thập dữ liệu

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, trao đổi và thực hiện HĐKP1 vào vở cá nhân. 

- GV cho HS làm Thực hành 1.

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP1:

Bảng dữ liệu thu thập được từ biểu đồ:

Ta có thể thu thập dữ liệu từ những nguồn: văn bản, bảng biểu, hình ảnh trong thực tiễn.

Thực hành 1:

1. PHÂN LOẠI DỮ LIỆU THEO CÁC TIÊU CHÍ 

Hoạt động 2: Phân loại dữ liệu theo các tiêu chí

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, trao đổi và thực hiện HĐKP2 vào vở cá nhân. 

HS trả lời, GV chốt kiến thức.

- GV cho 1-2 HS đọc, phát biểu khung kiến thức trọng tâm.

- GV cho HS làm Thực hành 2.

- HS trao đổi nhóm thực hành nhận biết và hoàn thành Thực hành 3.

- HS vận dụng kiến thức đã được học hoàn thành vận dụng 1

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP2:

a) Các loại mức độ thể hiện sự yêu thích đối với môn bóng đá của 5 học sinh trên là: không thích, thích, rất thích.

b) Có 3 học sinh nam, 2 học sinh nữ được điều tra.

c) Độ tuổi trung bình của các bạn được điều tra là: (13+14+14+12+14): 5 ≈ 13 (tuổi)

Nhận xét:

Các dữ liệu số như: 12; 13; 14 được gọi là dữ liệu định lượng.

Các dữ liệu không phải là số như: không thích; thích; rất thích; nam; nữ được gọi là dữ liệu định tính.

Kết luận:

- Để thuận tiện trong mô tả và xử lí, người ta thường phải phân loại dữ liệu.

- Dữ liệu định lượng được biểu diễn bằng số thực.

- Dữ liệu định tính được biểu diễn bằng từ, chữ cái, kí hiệu,..

Thực hành 2. 

a) Tiêu chí định tính: loại lồng đèn, màu sắc

Tiêu chí định lượng: số lượng

b) Tổng số các loại mà các bạn lớp 7A đã làm được là:

5 + 3 + 4 + 12 + 14 = 28 (đèn)

Thực hành 3:

a) Dữ liệu định tính

b) Dữ liệu định lượng

c) Dữ liệu định tính

d) Dữ liệu định lượng

Vận dụng 1:

a) Khả năng tự nấu ăn: Không đạt, Đạt, Giỏi, Xuất sắc : dựa trên tiêu chí định tính

Số bạn tự đánh giá: 20; 10; 6; 4: dựa trên tiêu chí định lượng

b) Sĩ số của lớp 7B là: 20 + 10 + 6 + 4 = 40 (bạn)

1. TÍNH HỢP LÝ CỦA DỮ LIỆU

Hoạt động 3: Tính hợp lí của dữ liệu

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP3:

a) Điểm chưa hợp lí của bảng thống kê trên là: Số học sinh tham gia chạy việt dã của lớp 7A3 là 40 lớn hơn sĩ số của lớp (32 học sinh).

b) Tỉ lệ phần trăm trong bảng thống kê không hợp lí. Vì tổng tỉ lệ phần trăm của tất cả học sinh là 200% và tỉ lệ phần trăm của số số học sinh hạnh kiểm tốt là 110% ( lớn hơn 100%)  vượt sĩ số lớp.

c) Dữ liệu trên không đại diện cho sở thích đối với môn bóng đá của tất cả học sinh lớp 7A. Vì dữ liệu chưa thống kê hết sở thích của tất cả các học sinh lớp 7A.

Kết luận:

Để đảm bảo tính hợp lí, dữ liệu cần phải đáp ứng đúng các tiêu chí toán học đơn giản, chẳng hạn như:

- Tổng tỉ lệ phần trăm của tất cả các thành phần phải bằng 100%

- Số lượng của bộ phận phải nhỏ hơn số lượng của toàn thể; ..

- Phải có tính đại diện đối với vấn đề cần thống kê.

Thực hành 4: 

Dữ liệu cho trong bảng không hợp lí vì tổng tỉ lệ phần trăm của tất cả các thành phần là 120% (lớn hơn 100%).

Vận dụng 2:

Dữ liệu cho trong bảng không hợp lí vì tổng tỉ lệ phần trăm của tất cả các thành phần là: 48% + 40% + 13% =101%  (khác 100%).

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Trong các phát biểu sau dữ liệu nào không phải là số liệu?

A. Cân nặng của các bạn trong lớp (đơn vị tính là kilogam);

B. Chiều cao trung bình của học sinh lớp 7 (đơn vị tính là mét);

C. Số học sinh giỏi của khối 7;

D. Các môn thể thao yêu thích của các bạn trong lớp.

Câu 2: Để đánh giá mức độ phù hợp của đề thi môn Toán 7, nhà trường có thể sử dụng cách nào để đảm bảo tính đại diện?

A. Cho các bạn trong câu lạc bộ Toán học làm bài;

B. Cho các bạn học sinh giỏi làm bài;

C. Cho các bạn nữ làm bài;

D. Chọn 10 học sinh bất kì của các lớp làm bài.

Câu 3: Phỏng vấn 50 bạn nam trong trường thấy có 40 bạn thích bóng đá. Kết luận nào hợp lí?

A. Các bạn nữ không thích bóng đá;

B. Đa phần học sinh trong trường thích bóng đá;

C. Đa phần học sinh trong trường không thích bóng đá;

D. Đa phần học sinh nam trong trường thích bóng đá.

Câu 4: Dãy dữ liệu nào là dữ liệu định tính:

A. Cân nặng của năm bạn trong lớp: 41, 43, 45, 40, 50;

B. Điểm trung bình môn Toán của một số bạn học sinh: 5,5; 6,5, 7,8; …;

C. Tên của một số bạn học sinh giỏi lớp 7A: An, Bình, Cường, …;

D. Số lượng học sinh giỏi của lớp 7A.

Câu 5: Để đánh giá mức độ phù hợp của đề thi môn Toán 7, nhà trường có thể sử dụng cách nào để đảm bảo tính đại diện?

A. Cho các bạn trong câu lạc bộ Toán học làm bài;

B. Cho các bạn học sinh giỏi làm bài;

C. Cho các bạn nữ làm bài;

D. Chọn 10 học sinh bất kì của các lớp làm bài.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bình phỏng vấn 50 bạn nam trong trường thấy có 30 bạn thích bóng đá. Bình kết luận rằng “Đa phần các bạn học sinh thích bóng đá”. Kết luận này có hợp lí không?