Thực hiện thí nghiệm đơn giản, thảo luận để nêu được sự chênh lệch nhiệt độ giữa hai vật tiếp xúc nhau có thể cho ta biết chiều truyền năng lượng nhiệt giữa chúng; từ đó nêu được khi hai vật tiếp xúc với nhau, ở cùng nhiệt độ, sẽ không có sự truyền năng lượng nhiệt giữa chúng.
Thảo luận để nêu được mỗi độ chia (1⁰C) trong thang Celsius bằng 1/100 của khoảng cách giữa nhiệt độ tan chảy của nước tinh khiết đóng băng và nhiệt độ sôi của nước tinh khiết (ở áp suất tiêu chuẩn), mỗi độ chia (1 K) trong thang Kelvin bằng 1/(273,165) của khoảng cách giữa nhiệt độ không tuyệt đối và nhiệt độ điểm mà nước tinh khiết tồn tại đồng thời ở thể rắn, lỏng và hơi (ở áp suất tiêu chuẩn).
Nêu được nhiệt độ không tuyệt đối là nhiệt độ mà tại đó tất cả các chất có động năng chuyển động nhiệt của các phân tử hoặc nguyên tử bằng không và thế năng của chúng là tối thiểu.
Chuyển đổi được nhiệt độ đo theo thang Celsius sang nhiệt độ đo theo thang Kelvin và ngược lại.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập, phát triển khả năng tư duy độc lập của HS.
Năng lực giao tiếp hợp tác: Làm việc nhóm, tích cực tham gia thảo luận nhóm, trao đổi và chia sẻ ý tưởng của nội dung học tập.
Năng lực giải quyết vấn đề: Đề xuất vấn đề, nêu giả thuyết, lập kế hoạch, sáng tạo nhiều cách để giải quyết các tình huống thực tế liên quan đến việc đo nhiệt độ.

Năng lực vật lí:

Nêu được chiều truyền năng lượng nhiệt giữa hai vật chênh lệch nhiệt độ tiếp xúc nhau.
Giải thích được nguyên lí đo nhiệt độ của nhiệt kế.
Nêu được đặc điểm của thang nhiệt độ Celsius và Kelvin.

3. Phẩm chất

Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập vật lí.
Chủ động, tích cực tham gia các hoạt động học tập.
Cẩn thận, chặt chẽ trong suy luận.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:

1. Đối với giáo viên:

SGK, SBT, SGV Vật lí 12, Kế hoạch bài dạy.
Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh các loại nhiệt kế, hình ảnh giản đồ mô tả điểm ba của nước,…
Video về độ 0 tuyệt đối:

https://www.youtube.com/watch?v=TNUDBdv3jWI

Một số mẫu nhiệt kế: nhiệt kế thủy ngân, nhiệt kế y tế, nhiệt kế hồng ngoại,…
Phiếu học tập.
Máy chiếu, máy tính (nếu có).

2. Đối với học sinh:

SGK, SBT Vật lí 12.
HS cả lớp: Các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
Bộ thí nghiệm về sự truyền nhiệt (chậu, cốc, nước lạnh, nước nóng, nhiệt kế).

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: GV đặt vấn đề theo gợi ý trong SGK và sử dụng thiết bị đa phương tiện để HS hứng thú vào bài học mới.

b. Nội dung: HS sử dụng nhiệt kế y tế đo thân nhiệt hiển thị theo ⁰C và ⁰F, so sánh số chỉ của nhiệt kế, từ đó có khái niệm về thang nhiệt độ.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và nhu cầu tìm hiểu về thang nhiệt độ.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành hai nhóm lớn và giao nhiệm vụ cho các nhóm tiến hành đo thân nhiệt của một thành viên trong nhóm bằng nhiệt kế. Một nhóm có nhiệt kế hiển thị theo ⁰C và một nhóm có nhiệt kế hiển thị theo ⁰F.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS sử dụng nhiệt kế và thực hiện nhiệm vụ.

- GV hỗ trợ HS sử dụng nhiệt kế (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 2 nhóm báo cáo kết quả đo thân nhiệt.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt HS rút ra kết luận: Kết quả đo thân nhiệt của hai nhóm chênh lệch nhau rất nhiều là vì hai nhiệt kế được sử dụng có thang đo khác nhau.

- Từ đó GV dẫn dắt vào bài học mới: Trên thế giới có những thang nhiệt độ nào? Làm thế nào chuyển đổi giữa các thang nhiệt độ ấy? Chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề này qua bài học mới – Bài 2: Thang nhiệt độ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Thí nghiệm về chiều truyền năng lượng nhiệt giữa hai vật chênh

lệch nhiệt độ tiếp xúc nhau

a) Mục tiêu: HS nêu được sự chênh lệch nhiệt độ giữa hai vật tiếp xúc nhau có thể cho ta biết chiều truyền năng lượng nhiệt giữa chúng; từ đó nêu được khi hai vật tiếp xúc với nhau, ở cùng nhiệt độ, sẽ không có sự truyền năng lượng nhiệt giữa chúng.

b) Nội dung: HS thực hiện thí nghiệm đơn giản, thảo luận để nêu được sự chênh lệch nhiệt độ giữa hai vật tiếp xúc nhau có thể cho ta biết chiều truyền năng lượng nhiệt giữa chúng; từ đó nêu được khi hai vật tiếp xúc với nhau, ở cùng nhiệt độ, sẽ không có sự truyền năng lượng nhiệt giữa chúng.

c) Sản phẩm học tập: Chiều truyền năng lượng nhiệt giữa các vật có nhiệt độ khác nhau tiếp xúc nhau.

d) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 – 6 nhóm.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và trả lời nội dung Thảo luận 1 (SGK – tr15)

Cho hai vật có nhiệt độ khác nhau tiếp xúc nhau, hãy dự đoán chiều truyền năng lượng nhiệt giữa chúng. Đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán.

- GV phát dụng cụ thí nghiệm cho các nhóm và giới thiệu công dụng của các dụng cụ đó.

- GV yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm xác định chiều truyền năng lượng nhiệt giữa hai vật chênh lệch nhiệt độ tiếp xúc nhau theo hướng dẫn trong SGK.

- GV yêu cầu HS báo cáo về kết quả thí nghiệm.

- Sau khi HS trả lời, GV nhận xét và kết luận về sự truyền năng lượng nhiệt giữa các vật.

- GV có thể giảng giải thêm: Nội dung về chiều truyền năng lượng nhiệt là một định luật quan trọng trong lí thuyết về nhiệt học (định luật thứ hai của nhiệt động lực học).

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và trả lời nội dung Thảo luận 2 (SGK – tr17)

Trong thời tiết mùa đông giá lạnh, cùng ở trong phòng học, nếu chạm tay vào song sắt ở cửa sổ, ta có cảm giác lạnh, nhưng chạm tay vào bàn gỗ ta có cảm giác đỡ lạnh hơn. Có phải vì chiếc bàn gỗ có nhiệt độ cao hơn không? Vì sao? Làm thế nào có thể biết được nhiệt độ các vật?

- Để củng cố kiến thức vừa học, GV yêu cầu HS trả lời nội dung Luyện tập (SGK – tr17)

Nêu một vài ví dụ về sự truyền năng lượng nhiệt giữa các vật và cho biết chiều truyền năng lượng nhiệt giữa chúng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo nhóm, thảo luận và làm thí nghiệm.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận:

*Trả lời Thảo luận 1 (SGK – tr16)

- Dự đoán: Năng lượng nhiệt được truyền từ vật nóng hơn sang vật lạnh hơn.

*Báo cáo thí nghiệm

- Nước trong cốc kim loại truyền nhiệt, nước trong chậu nhựa nhận nhiệt.

- Chiều truyền năng lượng nhiệt: từ nước trong cốc sang nước trong chậu.

- Quá trình truyền năng lượng nhiệt giữa hai vật kết thúc khi chúng ở cùng nhiệt độ.

*Trả lời Thảo luận 2 (SGK – tr17)

- Vào mùa đông, khi chạm tay vào song sắt ở cửa sổ, ta có cảm giác lạnh hơn so với khi chạm tay vào bàn gỗ là vì sắt dẫn nhiệt tốt hơn gỗ, sự truyền năng lượng nhiệt từ tay ta sang song sắt diễn ra nhanh hơn so với sang bàn gỗ. Cảm giác nóng lạnh của tay ta không phản ánh chính xác nhiệt độ. Để xác định chính xác nhiệt độ, ta dùng nhiệt kế để đo.

*Trả lời Luyện tập (SGK – tr17)

- Khi đặt thìa nhôm vào cốc nước nóng, năng lượng nhiệt được truyền từ nước nóng sang thìa nhôm.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dung Chiều truyền năng lượng nhiệt giữa hai vật chênh lệch nhiệt độ tiếp xúc nhau.

- GV chuyển sang nội dung Thang nhiệt độ.

I. CHIỀU TRUYỀN NĂNG LƯỢNG NHIỆT GIỮA HAI VẬT CHÊNH LỆCH NHIỆT ĐỘ TIẾP XÚC NHAU

- Khi cho hai vật chênh lệch nhiệt độ tiếp xúc nhau, năng lượng nhiệt luôn truyền từ vật có nhiệt độ cao hơn sang vật có nhiệt độ thấp hơn. Quá trình truyền nhiệt kết thúc khi hai vật ở cùng nhiệt độ (trạng thái cân bằng nhiệt).

Hoạt động 2: Tìm hiểu về nguyên lí đo nhiệt độ của nhiệt kế, các thang nhiệt độ và độ không tuyệt đối

a) Mục tiêu:

- HS nêu được nguyên lí đo nhiệt độ của nhiệt kế và thang nhiệt độ.

- Nêu được nhiệt độ không tuyệt đối là nhiệt độ mà tại đó tất cả các chất có động năng chuyển động nhiệt của các phân tử hoặc nguyên tử bằng không và thế năng của chúng là tối thiểu.

- Chuyển đổi được nhiệt độ đo theo thang Celsius sang nhiệt độ đo theo thang Kelvin và ngược lại.

b) Nội dung: HS đọc SGK, thảo luận để nêu được nguyên lí đo nhiệt độ của nhiệt kế, từ đó phân tích cấu trúc của thang nhiệt độ Celsius và thang nhiệt độ Kelvin; nêu được khái niệm về độ không tuyệt đối.

c) Sản phẩm học tập: Nguyên lí đo nhiệt độ của nhiệt kế; thang nhiệt độ Celsius và thang nhiệt độ Kelvin; hệ thức chuyển đổi nhiệt độ giữa thang Celsius và thang Kelvin.

d) Tổ chức thực hiện:

----------------------

--------Còn tiếp--------

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II