Giáo án Công nghệ 12 Điện - điện tử Cánh diều bài 11: An toàn điện

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và trả lời nội dung Câu hỏi 1 (SGK – tr55): Trình bày khái niệm về an toàn điện.

- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về khái niệm an toàn điện.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK sau đó trao đổi, thảo luận trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận.

*Trả lời Câu hỏi 1 (SGK – tr55)

(Như nội dung DKSP)

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dungKhái niệm về an toàn điện.

- GV chuyển sang nội dung Một số biện pháp an toàn điện.

I. KHÁI NIỆM VỀ AN TOÀN ĐIỆN

- An toàn điện là những quy định, quy tắc và kĩ năng cần thiết trong thiết kế, sử dụng, bảo dưỡng, sửa chữa điện, được đặt ra nhằm đảm bảo an toàn cho con người, thiết bị và hệ thống lưới điện.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu một số biện pháp an toàn điện trong thiết kế, lắp đặt điện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và trả lời nội dung Câu hỏi 2 (SGK – tr55): Nêu những nguyên nhân chính gây mất an toàn điện.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và trả lời nội dung Câu hỏi (SGK – tr56)

Để đảm bảo an toàn điện trong thiết kế, lắp đặt cần phải làm gì?

- GV chiếu hình ảnh aptomat chống dòng rò (hình 11.2) cho HS quan sát và giới thiệu các thiết bị an toàn điện.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và trả lời nội dung Câu hỏi (SGK – tr56)

Quan sát Hình 11.3 và mô tả biện pháp an toàn điện bằng bảo vệ nối đất.

- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về một số biện pháp an toàn điện trong thiết kế, lắp đặt điện.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK sau đó trao đổi, thảo luận trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận.

*Trả lời Câu hỏi 2 (SGK – tr55)

(Như nội dung DKSP)

*Trả lời Câu hỏi (SGK – tr56)

- Khi thiết kế, lắp đặt điện cần phải tính toán lựa chọn dây dẫn, cáp điện, các thiết bị đóng cắt và bảo vệ đảm bảo yêu cầu kĩ thuật; thực hiện nối đất; thiết kế, lắp đặt hệ thống chống sét.

*Trả lời Câu hỏi (SGK – tr56)

- Hình 11.3a: Nối dây tiếp đất với vỏ các thiết bị bằng kim loại giúp dẫn dòng điện xuống đất khi các thiết bị đó bị rò điện ra vỏ, tránh bị điện giật khi chạm vào vỏ thiết bị.

- Hình 11.3b: Sử dụng phích cắm và ổ cắm ba chấu, vỏ kim loại của thiết bị được hãng chế tạo nối sẵn với chấu thứ ba của phích cắm, thông qua ổ cắm ba chấu được nối đất. Đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dungMột số biện pháp an toàn điện trong thiết kế, lắp đặt điện.

- GV chuyển sang nội dung Một số biện pháp an toàn điện trong sử dụng điện.

II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP AN TOÀN ĐIỆN

- Một số nguyên nhân chính gây mất an toàn diện gồm: chạm trực tiếp vào phần có điện của thiết bị hay đồ dùng điện như chạm vào cực của ổ cắm điện, phích cắm điện, chạm vào dây dẫn điện bị hở cách điện, chạm vào vỏ thiết bị bằng kim loại bị rò điện; sửa chữa điện khi chưa cắt nguồn điện; đến gần đường dây điện bị đứt rơi xuống đất; vi phạm hành lang an toàn lưới điện;...

1. Trong thiết kế, lắp đặt điện

- Dây dẫn và cáp điện: Cần tính toán lựa chọn dây dẫn và cáp điện có thông số điện áp phù hợp điện áp của hệ thống, tiết diện lõi dây phải phù hợp với công suất tiêu thụ của thiết bị. Dây dẫn và cáp điện cần được bố trí và đánh dấu sao cho dễ dàng nhận biết để kiểm tra, bảo dưỡng. Đấu nối dây dẫn và cáp điện với thiết bị phải chắc chắn.

- Các thiết bị đóng cắt và bảo vệ: Tính toán và lựa chọn các thiết bị đóng cắt và bảo vệ phù hợp với công suất tiêu thụ của thiết bị để đóng cắt mạch điện, tự động cắt mạch khi có sự cố quá tải, ngắn mạch. Các thiết bị đóng cắt và bảo vệ phải được lắp trong các tủ điện tổng, tủ điện nhánh hoặc có nắp đậy che kín phần mang điện. Lắp đặt ở vị trí khô ráo, dễ thao tác. 

- Nối đất là một trong những biện pháp bảo vệ an toàn cho con người tránh nguy cơ bị điện giật khi các thiết bị có vỏ bằng kim loại bị rò điện. Nối dây tiếp đất với vỏ kim loại của thiết bị hoặc sử dụng phích cắm và ổ cắm ba chấu.

- Hệ thống chống sét: Sét không những làm hư hỏng các thiết bị mà còn gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Cần thiết kế, lắp đặt các thiết bị chống sét cho các toà nhà và các công trình điện.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu một số biện pháp an toàn điện trong sử dụng điện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và nêu các biện pháp an toàn điện trong sử dụng điện.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và trả lời nội dung Câu hỏi (SGK – tr57)

1. Vì sao cần sử dụng thiết bị, đồ dùng điện có chất lượng tốt?

2. Vì sao không nên sạc điện thoại, máy tính, xe điện,…qua đêm?

- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về một số biện pháp an toàn điện trong sử dụng điện.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK sau đó trao đổi, thảo luận trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận.

*Trả lời Câu hỏi (SGK – tr57)

1. Cần sử dụng thiết bị, đồ dùng điện có chất lượng tốt, vừa đảm bảo thiết bị hoạt động đúng công năng vừa đảm bảo an toàn điện. Các thiết bị, đồ dùng điện kém chất lượng thường hay bị hỏng, dễ gây ra các sự cố chập, cháy, rò điện,...

2. Không nên sạc điện thoại, máy tính, xe điện,...qua đêm. Bởi vì, khoảng thời gian này thường thiếu sự theo dõi, giám sát các thiết bị trong quá trình sạc điện, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ do chạm chập điện, rò điện, quá nhiệt,...

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận về nội dungMột số biện pháp an toàn điện trong sử dụng điện.

- GV chuyển sang nội dung Một số biện pháp an toàn điện trong bảo dưỡng, sửa chữa.

2. Trong sử dụng điện

- Sử dụng thiết bị và đồ dùng điện có chất lượng tốt, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thông số kĩ thuật phù hợp. Đồ dùng điện được sử dụng đúng chức năng và đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

- Không sử dụng các thiết bị hay đồ dùng điện bị nứt vỡ hoặc có dấu hiệu mất an toàn điện.

- Sử dụng phích cắm và ổ cắm điện phải cùng kiểu và được cắm chắc chắn, đảm bảo tiếp xúc tốt.

- Không chạm đến đồ dùng điện khi tay còn ướt hoặc đi chân trần trên nền ẩm ướt.

- Cắt nguồn điện tới các thiết bị và đồ dùng điện khi không sử dụng.

- Dùng găng tay cách điện khi sử dụng các công cụ điện cầm tay như máy khoan, máy mài, máy cắt,...

- Không sử dụng nhiều đồ dùng điện có công suất lớn với cùng một ổ cắm.

- Không sử dụng các thiết bị đang sạc điện, không nên sạc điện thoại, máy tính, xe điện,... qua đêm.

Nhiệm vụ 3. Tìm hiểu một số biện pháp an toàn điện trong bảo dưỡng, sửa chữa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, thảo luận theo nhóm đôi và trả lời nội dung Câu hỏi (SGK – tr57)

1. Trình bày các biện pháp an toàn điện trong bảo dưỡng, sửa chữa.

2. Vì sao khi sửa chữa điện cần phải cắt nguồn điện và đeo găng tay cách điện?

- GV chiếu hình ảnh và giới thiệu một số đồ bảo hộ và thiết bị, dụng cụ an toàn (hình 11.4) cho HS quan sát.

..............................

3. Trong bảo dưỡng, sửa chữa

- Sử dụng bút thử điện để kiểm tra những nơi có điện, những nơi bị rò điện trước khi tiến hành bảo dưỡng hay sửa chữa thiết bị điện.

- Kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên dây điện, thiết bị điện: khi thấy nứt cần sửa chữa hoặc thay thế.

- Trang bị đồ bảo hộ và thiết bị, dụng cụ an toàn: Khi sửa chữa điện cần cắt nguồn điện, treo biển thông báo và sử dụng các trang bị bảo hộ như găng tay cách điện, thảm cao su cách điện, ghế cao su cách điện,... dụng cụ bảo vệ an toàn điện như kìm cách điện, tua vít cách điện....