Năng lực tự chủ và tự học: Tìm hiểu thông tin và tự xây dựng được quy trình thiết kế bể nuôi cá cảnh, tự phân công nhiệm vụ cho các thành viên, tự quyết định cách thức thực hiện sản phẩm, tự đánh giá về quá trình và kết quả thực hiện sản phẩm.
Năng lực giao tiếp và hợp tác: Tăng cường sự tương tác tích cực giữa các thành viên trong nhóm.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Chủ động để ra kế hoạch, cách thức thực hiện sản phẩm, cách thức xử lí các vấn đề phát sinh một cách sáng tạo nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất.

Năng lực sinh học:

Năng lực nhận thức sinh học: Thiết kế được một bể cá cảnh vận dụng hiểu biết hệ sinh thái.
Năng lực tìm hiểu thế giới sống:
- Phân tích được các thành phần của hệ sinh thái, liệt kê các dụng cụ và thiết bị cần sử dụng.
- Lập được kế hoạch triển khai thiết kế và hoàn thiện sản phẩm.
- Viết và trình bày báo cáo sản phẩm.
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được các kiến thức về thành phần của hệ sinh thái, nguyên lí hoạt động của hệ sinh thái nhân tạo để thực hiện thiết kế bể cá cảnh và đề xuất, thực hiện các biện pháp để điều chỉnh, vận hành hệ sinh thái theo nhu cầu của con người.

3. Phẩm chất

Chăm chỉ: Có ý thức báo cáo kết quả chính xác, khách quan các kết quả đã thực hiện được.
Trách nhiệm: Thường xuyên thực hiện và theo dõi việc thực hiện các nhiệm vụ được phân công trong dự án.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
Sách báo, internet…
Giấy A0, bút dạ, thước kẻ để thiết kế mô hình hệ sinh thái.
Bể cá hoặc các dụng cụ chứa nước có dung tích lớn sẵn có.
Dụng cụ lấy nước và dựng nước: xô, chậu, gáo múc nước.
Dụng cụ rửa cát, sỏi; rổ và rả có mắt nhỏ.
Cát, sỏi.
Vật trang trí, máy sục khí oxygen và máy lọc nước nếu có.
Thiết bị chụp ảnh để lưu lại tiến trình làm việc và sản phẩm.
Một số loài thực vật thủy sinh (rong đuôi chó, bèo hoa dâu,...), một số động vật thủy sinh (cá bảy màu, cá vàng,...).

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ học tập; có tâm thế sẵn sàng và mong muốn khám phá các kiến thức của bài học.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề; HS quan sát hình ảnh, vận dụng kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề.

c. Sản phẩm học tập:

- Câu trả lời của HS.

- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu một số mẫu bể cá cảnh:

BÀI MẪU

- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi: Theo em, bể cá cảnh có phải là một hệ sinh thái hay không? Vì sao?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, gợi ý (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS xung phong trả lời.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, chốt đáp án.

- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Một hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh. Hệ sinh thái tổn tại dựa trên sự vận hành của vòng tuần hoàn vật chất, dòng năng lượng và có khả năng tự điều chỉnh. Bể cá cảnh là một hệ sinh thái nhân tạo. Con người có thể tác động đến hệ sinh thái nhân tạo để điều chỉnh hệ sinh thái đó vận hành theo nhu cầu của con người. Vậy để làm thế nào để tiến hành xây dựng, vận hành, duy trì một hệ sinh thái nhân tạo, chúng ta cùng thực hiện thiết kế một bể nuôi cá cảnh. - Bài 32. Thực hành: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên lí và cách tiến hành

a. Mục tiêu: Mỗi nhóm nêu được quy trình tiến hành thiết kế bể cá cảnh, lập được kế hoạch cụ thể để thực hiện hoàn thiện sản phẩm.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để tìm hiểu về cách tiến hành thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

c. Sản phẩm học tập: Cách tiến hành thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giao nhiệm vụ cho HS trước 1 – 2 tuần. GV yêu cầu HS nghiên cứu mục II, III – SGK trang 172, hoạt động nhóm, thực hiện các nhiệm vụ học tập sau:

+ Nêu các dụng cụ, thiết bị, mẫu vật cần chuẩn bị để thiết kế bể cá cảnh.

+ Trình bày quy trình thiết kế bể cá cảnh?

+ Vẽ mô hình bể cá cảnh.

+ Lập bảng kế hoạch phân công nhiệm vụ và tiến trình thực hiện.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu nội dung SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hỗ trợ điều chỉnh ý tưởng cho các nhóm HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV mời nhóm nhanh nhất trình bày.

- HS khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét câu trả lời của HS.

- GV dẫn dắt HS chuyển sang hoạt động tiếp theo.

- Quy trình tiến hành thiết kế bể cá cảnh:

- Thiết kế cấu tạo của bể cá cảnh.

- HS ghi chép và chụp ảnh tiến trình thực hiện.

- Bản vẽ mô hình hệ sinh thái.

- Bản kế hoạch phân công nhiệm vụ thực hiện sản phẩm.

Hoạt động 2: Thực hành thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo

a. Mục tiêu:

- Rèn được kĩ năng quan sát, thực hành thí nghiệm.

- Khắc sâu kiến thức về hệ sinh thái.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để Thực hành: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

c. Sản phẩm học tập: Thực hành: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu các nhóm HS thực hành nhiệm vụ: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Dựa trên bản kế hoạch phân công nhiệm vụ, HS tập trung thực hiện các nhiệm vụ được phân công.

+ Rửa sạch cát, sỏi. Rải cát, sỏi đã rửa sạch làm nền cho đáy bể.

+ Cho nước sạch vào bể.

+ Lắp đặt hệ thống sục khí oxygen và máy lọc nước (nếu có).

+ Lắp các vật trang trí.

+ Bố trí thực vật thủy sinh.

+ Thả động vật thủy sinh vào bể.

+ Vận hành hệ thống sục khí oxygen và máy lọc nước.

+ Theo dõi hoạt động của bể cá

- GV tạo điều kiện hỗ trợ, tư vấn trên cơ sở tôn trọng kế hoạch HS đã xây dựng.

Thời gian thực hiện dự kiến 1 tuần, tối đa 2 tuần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Các nhóm báo cáo sản phẩm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét cho các nhóm về: kĩ năng thực hành, kết quả thực hành.

Sản phẩm thiết kế hệ sinh thái của HS.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ để biểu đạt kết quả thực hành thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng vừa thực hành để thực hiện nhiệm vụ.

c. Sản phẩm học tập: Báo cáo kết quả thực hành: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giao nhiệm vụ về nhà, yêu cầu HS vận dụng kiến thức, kĩ năng thực hành, thảo luận hoàn thành Báo cáo thực hành: Thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo.

BÁO CÁO THỰC HÀNH

Họ và tên: ……………………………………………………………………………….

Nhóm: …………………..……………………………………….Lớp: ………………..

1. Mục đích

…………………………………………………………………………………………….

2. Kết quả và giải thích

Bảng 1. Kết quả thực hành thiết kế một hệ sinh thái nhân tạo

Dụng cụ	Đối tượng thí nghiệm	Cách tiến hành	Kết quả	Giải thích
…	…		…	…

3. Trả lời các câu hỏi

Vì sao bể cá cảnh của nhóm em thiết kế có thể coi là một hệ sinh thái?

…………………………………………………………………………………………

….………………………………………………………………………………………

…….……………………………………………………………………………………

……….…………………………………………………………………………………

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS phân công nhiệm vụ, về nhà hoàn thành báo cáo.

- GV theo dõi quá trình thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Các nhóm HS nộp báo cáo và video thực hành trên Padlet hoặc Google Drive.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi báo cáo thực hành: Bể cá cảnh được coi là một hệ sinh thái vì trong đó gồm 2 thành phần là sinh cảnh và quần xã sinh vật. Sinh cảnh chính là bể nước với các điều kiện vô sinh như nhiệt độ, ánh sáng, nước, nồng độ oxygen và các chất khoáng hoà tan trong nước, thức ăn (do con người cung cấp),...; Quần xã sinh vật gồm các sinh vật sản xuất như rong, bèo; sinh vật tiêu thụ như cá bảy màu, cá vàng; sinh vật phân giải như vi khuẩn, năm trong nước. Giữa hai thành phần này và giữa các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ qua lại, gắn bó với nhau như một thể thống nhất => Bể cá cảnh là một hệ sinh thái.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét báo cáo thực hành của các nhóm HS.

D. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Đọc và tìm hiểu trước Bài 33: Sinh thái học phục hồi và bảo tồn đa dạng sinh vật.

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Rubrics đánh giá quy trình thực hành:

Tiêu chí

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Kĩ năng thực hành

(4 điểm)

Thực hiện đúng các thao tác các bước (dễ quan sát kết quả thí nghiệm).

(3,5 – 4 điểm)

Thực hiện đúng các thao tác các bước (kết quả chưa rõ, khó quan sát kết quả thí nghiệm).

(2,5 – 3 điểm)

Thực hiện chưa đúng các thao tác các bước (không quan sát kết quả thí nghiệm, phải làm lại).

(0,5 – 2 điểm)

Kết quả thực hành

(2 điểm)

Kết quả thực hành dễ quan sát, rõ ràng, đảm bảo được yêu cầu cần đạt.

(2 điểm)

Kết quả thực hành khó quan sát, chưa rõ ràng, đảm bảo được yêu cầu cần đạt.

(1,5 điểm)

Kết quả thực hành chưa chính xác, chưa đảm bảo được yêu cầu cần đạt.

(0,5 – 1 điểm)

Kĩ năng làm việc nhóm

(2 điểm)

Phân công nhiệm vụ rõ ràng, khoa học; các thành viên sẵn sàng nhận nhiệm vụ, nỗ lực và phối hợp tốt để hoàn thành nhiệm vụ học tập, tôn trọng quyết định chung của nhóm.

(2 điểm)

Phân công nhiệm vụ rõ ràng, các thành viên sẵn sàng nhận nhiệm vụ, phối hợp tốt để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

(1,5 điểm)

Chưa có phân công nhiệm vụ và các thành viên chưa hỗ trợ nhau để hoàn thành nhiệm vụ.

(0,5 – 1 điểm)

Tuân thủ các quy định trong phòng thí nghiệm

(2 điểm)

Tuân thủ tốt các quy định an toàn trong phòng thí nghiệm, giữ gìn vệ sinh tốt.

(2 điểm)

Tuân thủ tốt một số quy định an toàn trong phòng nghiệm, giữ vệ sinh tốt.

(1,5 điểm)

Chưa tuân thủ tốt các quy định an toàn trong phòng thí nghiệm, giữ gìn vệ sinh chưa tốt.

(0,5 – 1 điểm)

Phụ lục 2. Thang đo đánh giá hoạt động thực hành:

Các tiêu chí	Điểm tối đa	Mức 1	Mức 2	Mức 3	Mức 4	Mức 5
Chuẩn bị đầy đủ các vật dụng, mẫu vật	1
Tiến hành thí nghiệm đúng quy trình, đúng thao tác kĩ thuật	2
Kết quả thí nghiệm đạt yêu cầu	2
Giải thích được kết quả thí nghiệm	2
Thực hiện được báo cáo kết quả thực hành đúng yêu cầu	2
Tuân thủ các quy định trong phòng thí nghiệm	1