Phát biểu được khái niệm hệ sinh thái.
Phân biệt được các thành phần cấu trúc của hệ sinh thái và các kiểu hệ sinh thái chủ yếu của Trái Đất, bao gồm các hệ sinh thái tự nhiên (hệ sinh thái trên cạn, dưới nước) và các hệ sinh thái nhân tạo.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự chủ và tự học: Thông qua các hoạt động học tập, HS rèn luyện khả năng làm việc độc lập với SGK, tự thu thập thông tin, xử lí thông tin và giải quyết các nhiệm vụ học tập, các câu hỏi GV yêu cầu.
Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thông qua các hoạt động học tập, HS được rèn luyện kĩ năng giao tiếp, hợp tác trong nhóm, kĩ năng trình bày ý kiến trước tập thể.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thông qua các hoạt động học tập, HS có thể đề xuất các giải pháp giải quyết vấn đề bảo vệ và phát triển hệ sinh thái.

Năng lực sinh học:

Năng lực nhận thức sinh học:
- Phát biểu được khái niệm hệ sinh thái.
- Phân biệt được các thành phần cấu trúc của hệ sinh thái
- Xác định được các kiểu hệ sinh thái chủ yếu của Trái Đất, bao gồm các hệ sinh thái tự nhiên (hệ sinh thái trên cạn, dưới nước) và các hệ sinh thái nhân tạo.
Năng lực tìm hiểu thế giới sống: HS hình thành được phương pháp quan sát, so sánh, đánh giá.
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS vận dụng các kiến thức đã học để giải thích một số vấn đề thực tiễn: đề xuất một số biện pháp đơn giản giúp bảo vệ môi trường sống và hệ sinh thái ở địa phương.

3. Phẩm chất

Chăm chỉ: Thông qua tìm hiểu kiến thức bài học, HS được rèn luyện tính chăm chỉ, cần cù, chịu khó.
Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, có tinh thần trách nhiệm với nhiệm vụ được giao.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
Máy tính, máy chiếu.
Phiếu học tập.
Hình 28.1 - 28.3/các hình ảnh về thành phần cấu trúc hệ sinh thái, các kiểu hệ sinh thái.
Video về các hệ sinh thái trên Trái Đất.

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
Nghiên cứu bài học trước giờ lên lớp.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ học tập; có tâm thế sẵn sàng và mong muốn khám phá các kiến thức của bài học.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi về hệ sinh thái.

c. Sản phẩm học tập:

- Câu trả lời của HS.

- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: Ở một hồ tự nhiên, sự thay đổi các nhân tố vô sinh như nhiệt độ, nồng độ oxygen, nồng độ muối khoáng hòa tan,... có thể ảnh hưởng như thế nào đến các hoạt động sống của quần xã sinh vật trong quần xã hồ?

Hồ Ba Bể Hồ Núi Đá

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, định hướng HS.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS xung phong trả lời.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, không chốt đáp án.

- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Các nhân tố vô sinh trong môi trường và sinh vật có mối quan hệ mật thiết với nhau. Vậy mối quan hệ đó là gì? Các nhân tố vô sinh tăng hay giảm ảnh hưởng đến quần xã như thế nào? Khi các quần thể sinh vật trong hồ bị thay đổi có tác động đến sinh cảnh không? Để có câu trả lời cho chính xác và đầy đủ, chúng ta cùng vào - Bài 28. Hệ sinh thái.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về hệ sinh thái

a. Mục tiêu:

- Phát biểu được khái niệm quần xã sinh vật.

- Phân biệt được các thành phần cấu trúc của hệ sinh thái.

b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ học tập; HS nghiên cứu mục I, quan sát Hình 28.1 và tìm hiểu về Khái niệm và các thành phần cấu trúc của hệ sinh thái.

c. Sản phẩm học tập: Khái quát hệ sinh thái.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu quan sát Hình 28.1, kết hợp đọc thông tin mục I SGK tr.152 - 153 và hoàn thành Phiếu học tập số 1 (Đính kèm dưới hoạt động).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ theo hướng dẫn của GV.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV mời đại diện nhóm trình bày (Đính kèm dưới hoạt động).

- Các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá.

- GV chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép.

- GV dẫn dắt sang hoạt động tiếp theo.

I. KHÁI QUÁT VỀ HỆ SINH THÁI

1. Khái niệm

- Khái niệm: Hệ sinh thái là một cấp độ tổ chức sống bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh, trong đó các thành phần cấu trúc tác động qua lại và gắn bó với nhau như một thể thống nhất và tương đối ổn định.

- Ví dụ: Hệ sinh thái hồ Tây, hệ sinh thái rừng Cúc Phương,...

- Hệ sinh thái là một hệ mở:

+ Các quần xã sinh vật thường xuyên tác động qua lại với nhau và tác động với sinh cảnh thông qua trao đổi vật chất và năng lượng.

+ Giữa các hệ sinh thái cũng có sự tác động qua lại và có cơ chế tự điều chỉnh về trạng thái cân bằng.

2. Thành phần cấu trúc

- Cấu trúc hệ sinh thái bao gồm:

+ Quần xã sinh vật: sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải.

+ Sinh cảnh: các yếu tố khí hậu, các chất vô cơ và hữu cơ.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm: …………………………………………….

Đọc thông tin mục I SGK tr.152 - 153 và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Hệ sinh thái là gì? Lấy ví dụ về hệ sinh thái.

……………………………………….

2. Dựa vào Hình 28.1, hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật trong quần xã và giữa quần xã với sinh cảnh.

……………………………………….

3. Hoàn thành bảng đặc điểm các thành phần cấu trúc trong hệ sinh thái:

Thành phần cấu trúc		Ví dụ	Đặc điểm
Sinh cảnh
Quần xã sinh vật	Sinh vật sản xuất
	Sinh vật tiêu thụ
	Sinh vật phân giải

Hướng dẫn trả lời Phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm: …………………………………………….

Đọc thông tin mục I SGK tr.152 - 153 và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Hệ sinh thái là gì? Lấy ví dụ về hệ sinh thái.

- Hệ sinh thái là một cấp độ tổ chức sống bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh, trong đó các thành phần cấu trúc tác động qua lại và gắn bó với nhau như một thể thống nhất và tương đối ổn định.

- Ví dụ: Hệ sinh thái hồ Tây, hệ sinh thái rừng Cúc Phương,...

2. Dựa vào Hình 28.1, hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật trong quần xã và giữa quần xã với sinh cảnh.

- Mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật bao gồm quan hệ cùng loài và quan hệ khác loài.

- Giữa các quần xã sinh vật và sinh cảnh thường xuyên tác động qua lại thông qua quá trình trao đổi vật chất và chuyển hoá năng lượng.

3. Hoàn thành bảng đặc điểm các thành phần cấu trúc trong hệ sinh thái:

Thành phần cấu trúc		Ví dụ	Đặc điểm
Sinh cảnh		Ánh sáng, nước, xác sinh vật, chất thải…	- Khí hậu. - Chất vô cơ. - Chất hữu cơ.
Quần xã sinh vật	Sinh vật sản xuất	Thực vật, tảo, một số vi khuẩn.	Là những sinh vật có khả năng sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời để tổng hợp thành chất hữu cơ.
	Sinh vật tiêu thụ	Hươu, hổ, chim ưng,...	- Sinh vật ăn thực vật. - Sinh vật ăn động vật.
	Sinh vật phân giải	Vi khuẩn, nấm, giun đất…	Bao gồm các sinh vật như vi khuẩn, nấm, một số động vật không xương sống như giun đất,...

Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu hệ sinh thái trên Trái Đất

a. Mục tiêu: Xác định được các kiểu hệ sinh thái trên Trái Đất gồm hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo.

b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ học tập; HS nghiên cứu nội dung mục II, quan sát Hình 28.2 - 28.3 và tìm hiểu về Các kiểu hệ sinh thái trên Trái Đất.

c. Sản phẩm học tập: Các kiểu hệ sinh thái trên Trái Đất.

d. Tổ chức hoạt động: