Giáo án Kinh tế pháp luật 12 chân trời Bài 16: Một số nguyên tắc cơ bản của Tổ chức Thương mại Thế giới và hợp đồng thương mại quốc tế

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nguyên tắc không phân biệt đối xử

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 5 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu nguyên tắc không phân biệt đối xử.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu nguyên tắc tự do hoá thương mại.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu nguyên tắc cạnh tranh công bằng.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại.

+ Nhóm 5: Tìm hiểu nguyên tắc ưu đãi các nước đang phát triển, chậm phát triển. 

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 1:

+ Đọc thông tin và trường hợp trong SGK tr. 121 - 122.

+ Trả lời câu hỏi: Cho biết việc hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam trong trường hợp được hưởng quy chế miễn thuế là thực hiện theo nguyên tắc nào của WTO.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 1 báo cáo kết quả thảo luận: Việc hàng hoá của Việt Nam được hưởng quy chế miễn thuế là áp dụng nguyên tắc không phân biệt đối xử. Việc miễn thuế được thực hiện theo quy chế tối huệ quốc và quy chế đãi ngộ quốc gia về thuế giữa các thành viên WTO. Theo đó, khi gia nhập WTO, hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam sẽ được hưởng các ưu đãi về thuế tương tự như các thành viên khác của WTO, việc áp dụng hai quy chế này là biểu hiện của nguyên tắc không phân biệt đối xử trong WTO.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

1. Một số nguyên tắc cơ bản của Tổ chức Thương mại Thế giới

a. Nguyên tắc không phân biệt đối xử

- Nguyên tắc này được thể hiện qua quy chế đãi ngộ tối huệ quốc và đãi ngộ quốc gia của WTO.

+ Chế độ đãi ngộ tối huệ quốc tức là các ưu đãi dành cho hàng hoá, dịch vụ của quốc gia thành viên này cũng được áp dụng cho các quốc gia thành viên khác bình đẳng, không có sự phân biệt đối xử.

+ Chế độ đãi ngộ quốc gia nghĩa là không có phân biệt đối xử giữa hàng hoá nhập khẩu từ các quốc gia thành viên khác và sản phẩm sản xuất trong nước khi lưu thông trên thị trường nội địa của các thành viên WTO.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu nguyên tắc tự do hoá thương mại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 2:

+ Đọc thông tin và trường hợp trong SGK tr.122 - 123.

+ Trả lời câu hỏi: Cho biết tự do hoá thương mại được thể hiện thế nào trong trường hợp.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 2 báo cáo kết quả thảo luận: Nguyên tắc tự do hoá thương mại có nội dung chính là các quốc gia thành viên WTO phải gỡ bỏ các hàng rào thương mại thuế quan và phi thuế quan. Trong trường hợp, Việt Nam là thành viên của WTO nên phải thực hiện cam kết về mở cửa thị trường thông qua việc gỡ bỏ các rào cản thuế quan, biểu hiện là Việt Nam đã điều chỉnh biểu thuế nhập khẩu các sản phẩm theo hướng giảm nhằm đảm bảo hàng hoá của các nước thành viên WTO khác sẽ không gặp rào cản khi thâm nhập thị trường Việt Nam. Đây chính là biểu hiện của nguyên tắc tự do hoá thương mại.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo. 

b. Nguyên tắc tự do hoá thương mại

- Nguyên tắc này được thể hiện thông qua việc:

+ Các quốc gia thành viên cam kết mở cửa thị trường khi tham gia WTO;

+ Các nước có nghĩa vụ gỡ bỏ các hàng rào thuế quan và phi thuế quan;

+ Không áp dụng hạn chế số lượng hàng hoá nhập khẩu. 

- Tuy nhiên, nguyên tắc này vẫn cho phép những ngoại lệ nhất định. 

- Nguyên tắc tự do hoá thương mại là nền tảng của hệ thống thương mại quốc tế tự do đa phương.

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu nguyên tắc cạnh tranh công bằng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 3: 

Đọc thông tin trong SGK tr.123 - 124 và trả lời các câu hỏi:

+ Cho biết các quốc gia thành viên của WTO có thể thực hiện các cam kết gì để tăng cường cạnh tranh công bằng.

+ Cho biết để thực hiện nguyên tắc cạnh tranh công bằng, các quốc gia thành viên WTO cần phải làm những gì.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 3 báo cáo kết quả thảo luận: 

+ Để tăng cường cạnh tranh công bằng, các quốc gia thành viên của WTO có thể thực hiện các cam kết như: 

• Mở cửa thi trường cho hàng hoá của các nước thành viên khác; 

• Cam kết không có sự phân biệt đối xử giữa hàng hoá trong nước và nhập khẩu; 

• Cam kết giảm và triệt tiêu các trở ngại thương mại (hàng rào thuế quan và phi thuế quan);…

+ Để thực hiện nguyên tắc cạnh tranh công bằng, các quốc gia thành viên WTO cần:

•  Tự kiềm chế trong việc tạo ra các rào cản thương mại, đây là mầm mống của chủ nghĩa bảo hộ trong thương mại, ảnh hưởng tiêu cực đến việc cạnh tranh công bằng; 

• Tự kiềm chế trong việc tạo ra các rào cản về thuế trong thương mại; 

• Tôn trọng quy luật của thị trường, để hàng hoá trong nước và hàng hoá nhập khẩu cạnh tranh với nhau bằng chất lượng dựa trên quy luật cung cầu của thị trường; 

• Tự kiềm chế sự can thiệp của quyền lực nhà nước vào quy luật của thị trường;…

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo. 

c. Nguyên tắc cạnh tranh công bằng

- Nguyên tắc này yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải tự do cạnh tranh trong điều kiện công bằng. 

- Ngoại lệ của nguyên tắc này cho phép các nước áp dụng các biện pháp tự vệ thương mại khi nền sản xuất hàng hoá trong nước bị đe doạ tổn thương bởi hàng nhập khẩu.

Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 4: Đọc thông tin và trường hợp trong SGK tr.124 - 125  và trả lời các câu hỏi:

+ Nêu một số nội dung của nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại.

+ Cho biết một số việc làm của Việt Nam sau khi gia nhập WTO để phù hợp với nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 4 báo cáo kết quả thảo luận:

+ Nội dung của nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại đòi hỏi các thành viên WTO phải công khai, rõ ràng, dễ dự đoán trong các thủ tục, quy trình hay quy định liên quan đến thương mại. Đồng thời, cam kết sẽ không có những thay đổi bất lợi cho thương mại.

+ Việc làm của Việt Nam sau khi gia nhập WTO phù hợp với nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại: 

• Công khai các dự thảo luật, văn bản dưới luật (tại trang duthaoonline.quochoi.vn của Quốc hội và trang thông tin điện tử của các cơ quan chức năng); 

• Công khai các văn bản luật, dưới luật trên trang cơ sở dữ liệu của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, người dân có thể tiếp cận tự do; 

• Thực hiện lấy ý kiến nhân dân, tiến hành báo cáo đánh giá tác động đối với các văn bản quy phạm pháp luật; 

• Quy định rõ ràng, minh bạch về trình tự thủ tục hành chính, tố tụng liên quan đến thương mại, kinh tế; 

• Quy định về quyền khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực thương mại, kinh tế của doanh nghiệp, người dân; 

• Thực hiện các thủ tục hành chính thông qua các cổng thông tin dịch vụ công, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng thời hạn luật định;...

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo. 

d. Nguyên tắc minh bạch, ổn định trong thương mại

- Nội dung nguyên tắclà:

+ Nghĩa vụ minh bạch hoá các chính sách kinh tế của các nước thành viên;

+ Cam kết không có những thay đổi bất lợi cho thương mại, nếu có sự thay đổi phải thông báo trước, tham vấn và bãi trừ.

Nhiệm vụ 5: Tìm hiểu nguyên tắc ưu đãi các nước đang phát triển, chậm phát triển

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho Nhóm 5:

+ Đọc thông tin và trường hợp trong SGK tr.125 - 126.

+ Trả lời câu hỏi: Cho biết nội dung của nguyên tắc dành ưu đãi cho các nước đang phát triển, chậm phát triển được thể hiện như thế nào.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp sau đó trao đổi, thảo luận với nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện Nhóm 5 báo cáo kết quả thảo luận: Trên cơ sở của nguyên tắc hệ thống ưu đãi phổ cập và quyết định về đàm phán thương mại giữa các nước đang phát triển, WTO có các chính sách hỗ trợ các quốc gia đang và chậm phát triển như sau: 

+ có một thời kì quá độ dài hơn khi thực thi các hiệp định và cam kết của WTO; 

+ có các biện pháp để gia tăng cơ hội thương mại cho các thành viên đang phát triển; mức độ cam kết thấp hơn; 

+ được hỗ trợ về mặt kĩ thuật hoặc được hưởng một số ưu đãi khác như hỗ trợ trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, trong giải quyết tranh chấp, trong thực hiện các tiêu chuẩn kĩ thuật; 

+ yêu cầu các thành viên phải bảo vệ lợi ích của các thành viên đang phát triển; 

+ ngoài ra, còn có các điều khoản yêu cầu các nước công nghiệp dành những ưu đãi khác cho các nước kém phát triển như đơn phương miễn thuế hoặc xoá bỏ hạn ngạch đối với hàng nhập khẩu từ các nước kém phát triển.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV đưa ra kết luận về Một số nguyên tắc cơ bản của Tổ chức Thương mại Thế giới. 

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo. 

e. Nguyên tắc ưu đãi các nước đang phát triển, chậm phát triển

- WTO có các ưu đãi và biện pháp hỗ trợ các quốc gia đang phát triển là thành viên của mình như: 

+  Đưa ra những quy định ưu đãi đặc biệt dành cho các nước đang phát triển và chậm phát triển; 

+ Thành lập các cơ quan chuyên trách hỗ trợ các nước đang và chậm phát triển;…