Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 9 Chân trời bài 9: Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man (Lưu Quang Thuận – Lưu Quang Vũ)

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGỮ VĂN NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Các em hãy thực hiện yêu cầu sau:

Em hãy cho biết Lưu Quang Vũ và Lưu Quang Thuận đã dựa vào tác phẩm nào để sáng tác vở kịch “Nàng Sita”?

Thảo luận cặp đôi

Hai tác giả đã dựa vào sử thi Ramayana của văn học Ấn Độ để sáng tác vở kịch “Nàng Sita”.

Bài 9: Những bài học từ trải nghiệm đau thương

Ôn tập văn bản

PƠ-LIÊM, QUỶ RIẾP VÀ HA-NU-MAN.

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

I

• Tác giả - tác phẩm.
• Xung đột, mâu thuẫn.
• Nhân vật kịch.
• Tổng kết.

LUYỆN TẬP

II

VẬN DỤNG

III

NỘI DUNG BÀI HỌC

NHẮC LẠI

KIẾN THỨC

I

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Nhắc lại một số hiểu biết về tác giả Lưu Quang Thuận, Lưu Quang Vũ và xuất xứ văn bản “Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man”.
• Nêu mâu thuẫn, xung đột trong vở kịch “Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man”.

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

3) Nêu khái quát tính các nhân vật Pơ-liêm và nhân vật Si-ta.

4) Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản “Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man”.

1. Tác giả - tác phẩm

a. Tác giả Lưu Quang Thuận

• Lưu Quang Thuận (1921 - 1981) là nhà soạn kịch, nhà thơ Việt Nam.
• Ông có đóng góp cho sân khấu kịch Việt Nam (kịch thơ, kịch nói, chèo) qua hai thời kì: trước năm 1945 và sau năm 1945.

Các tác phẩm tiêu biểu: Lê Lai đổi áo (kịch thơ, 1943); Kiều Công Tiễn (kịch thơ, 1945); Mối tình Điện Biên (chèo, 1959); Cành đào ra trận (chèo, 1968); Nàng Si-ta (viết chung với con trai ông - Lưu Quang Vũ, 1978);...

a. Tác giả Lưu Quang Vũ (1948 – 1988)

• Nhà soạn kịch, nhà thơ, nhà văn Việt Nam, con trai nhà soạn kịch Lưu Quang Thuận.
• Ông có nhiều tập thơ đặc sắc như: Hương cây - Bếp lửa (in chung với Bằng Việt, 1968), Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi (1989).

• Về kịch:
• Hơn 50 vở kịch đặc sắc.
• Có những đóng - góp quan trọng cho nền sân khấu kịch Việt Nam hiện đại.
• Tác phẩm tiêu biểu: Nàng Si-ta (viết chung với Lưu Quang Thuận); Hẹn ngày trở lại (1984); Hồn Trương Ba, da hàng thịt (1984); Tôi và chúng ta (1985); ...

c. Xuất xứ văn bản

Văn bản Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man trích cảnh VII và cảnh VIII của kịch bản văn học Nàng Si-ta, in trong Nàng Si-ta, NXB Trẻ, 2018.

2. Xung đột, mâu thuẫn

Xung đột kịch

Chính nghĩa: những người yêu quý, bảo vệ Si-ta như Ha-nu-man, thị nữ của Si-ta.

Phi nghĩa: Quỷ Riếp – hoàng hậu tiếm ngôi – Su-pa-kha, kẻ sàm tấu, lũng đoạn triều đình, tìm mọi cách hãm hại Si-ta.

2. Xung đột, mâu thuẫn

Xung đột bên trong nhân vật

Pơ-liêm: tình yêu xung đột với sự ghen tuông, nghi kị, độc đoán.

Ha-nu-man: khao khát làm một con người xung đột với sự giới hạn trong kiếp thú.

3. Nhân vật bi kịch

a. Pơ - liêm

Chứa đựng nhiều mâu thuẫn

Yêu Si-ta nhưng vì ngờ vực, cả tin mà phụ bạc nàng, sau đó lại hối tiếc.

Hành động, lời nói của Pơ-liêm có một nửa là thiện, một nửa là ác.

a. Pơ - liêm

Mắc sai lầm nên phải sống trong cô đơn, hối tiếc.

Biết lắng nghe điều phải, biết sửa sai để xứng đáng làm cha và trở thành đấng minh quân:

Trừng trị cái ác.

Trở lại với tình yêu, tình phụ tử, đấng trị vì vương quốc anh minh.

b. Si -ta

Tỉnh táo và nhận ra tình thế khó cứu vãn của mình cũng như những nguyên nhân của tình thế ấy.

Phân biệt được cái thiện và cái ác, bình tĩnh trong những thời khắc khó khăn nhất.

Can đảm và sẵn sàng chấp nhận cái chết.

Nhân hậu, không muốn để những người tốt bụng như Ha-nu-man hay các thị nữ phải vì nàng mà gặp phiền phức.

4. Tổng kết

a. Nội dung

Câu chuyện xoay quanh ý niệm bản chất con người.

Mang tư tưởng nhân văn hướng thiện, hận thù nếu trả bằng hận thù thì nỗi đau sẽ mãi mãi chồng chất.

4. Tổng kết

b. Nghệ thuật

Xây dựng nhân vật giả tưởng, gắn liền với một tình huống kịch mang tính giả định

Tạo nên một thế giới nghệ thuật hư hư, thực thực để truyền tải những quan niệm đạo đức, những lẽ sống của nhà văn.

4. Tổng kết

b. Nghệ thuật

Khai thác đề tài dân gian, trên nền của những tích, truyện dân gian.

Tạo nên cốt truyện kịch hiện đại, mềm dẻo, linh hoạt hơn, kịch tính hơn.

4. Tổng kết

b. Nghệ thuật

Ngôn ngữ kịch giàu chất thơ nhưng cũng mang chiều sâu triết lý, đôi khi pha chất chính luận.

LUYỆN TẬP

II

Nhiệm vụ 1

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Điều gì đã tạo cơ hội cho quỷ Riếp xâm nhập và làm điều ác?

B. Sự lơi lỏng của Pơ-liêm, để cái ác ám ảnh.

D. Sự thất bại trong việc cai trị vương quốc của Pơ-liêm.

A. Sự yếu đuối của Si-ta.

C. Sự phản bội của Ha-nu-man.

Câu 2: Cuộc đấu tranh nội tâm của Pơ-liêm được thể hiện giữa những yếu tố nào?

B. Giữa phần người và phần ma quỷ.

D. Giữa lý trí và cảm xúc.

A. Giữa tình yêu và lòng thù hận.

C. Giữa trách nhiệm và tự do.

Câu 3: Nhân vật nào là hiện thân cho phần người trong cuộc đấu tranh nội tâm của Po-liêm?

C. Si-ta.

D. Si-la.

A. Quỷ Riếp

B. Su-pa-kha.

Câu 4: Vai trò của Ha-nu-man và Riếp trong việc thể hiện nhân vật Po-liêm là gì?

B. Họ là những nhân vật không thể thiếu để thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm của Po-liêm.

D. Họ là những nhân vật đối lập với Po-liêm.

A. Họ là những nhân vật phụ không quan trọng.

C. Họ chỉ là những nhân vật trang trí trong câu chuyện.

Câu 5: Chủ đề chính của vở kịch Nàng Si-ta là gì?

B. Cuộc đấu tranh với quỷ Riếp và sự thức tỉnh của Po-liêm.

D. Cuộc sống trong hoàng cung.

A. Tình yêu giữa Si-ta và Po-liêm.

C. Sự trả thù của quỷ Riếp.

Nhiệm vụ 2

Luyện tập theo văn bản

LUYỆN TẬP THEO VĂN BẢN

Câu 1

Ha-nu-man là một nhân vật mang tính biểu tượng cao trong văn học. Hãy phân tích vai trò của Ha-nu-man trong vở kịch và cách nhân vật này giúp xây dựng những giá trị đạo đức trong tác phẩm.

Yêu cầu

LUYỆN TẬP THEO VĂN BẢN

Câu 2

Qua cuộc đối đầu giữa Pơ-liêm và Quỷ Riếp, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì về thiện và ác trong cuộc sống? Từ đó, rút ra bài học nào cho thực tế?

Yêu cầu

Câu 1

• Vai trò của Ha-nu-man trong hỗ trợ Pơ-liêm và chiến đấu chống lại cái ác:

Là nhân vật đồng hành trung thành của Pơ-liêm, luôn kề vai sát cánh.

Khi Pơ-liêm đối đầu với Quỷ Riếp, Ha-nu-man đóng vai trò: người hỗ trợ đắc lực về sức mạnh lẫn ý chí.

Câu 1

• Vai trò của Ha-nu-man trong hỗ trợ Pơ-liêm và chiến đấu chống lại cái ác:

Giúp đỡ Pơ-liêm chiến thắng thế lực xấu xa.

Ha-nu-man trở thành biểu tượng của tình bạn chân thành và tình đồng đội đáng trân trọng.

Câu 1

• Biểu tượng của lòng trung thành và sự hy sinh:

Anh luôn trung thành với lý tưởng và với người bạn Pơ-liêm, sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm, hy sinh lợi ích cá nhân vì chính nghĩa.

Thông điệp:

• Tầm quan trọng của lòng trung thành và sự hy sinh.
• Sức mạnh không chỉ đến từ sức lực mà còn từ tinh thần và ý chí.

Câu 1

• Tượng trưng cho trí tuệ và lòng can đảm:

Ha-nu-man không chỉ dũng mãnh mà còn khôn ngoan, biết cách vận dụng trí tuệ để giúp đỡ Pơ-liêm trong cuộc chiến.

Tác phẩm đề cao lòng can đảm đi kèm với trí tuệ – một phẩm chất rất quan trọng để đạt được thành công và chiến thắng cái ác.

Ha-nu-man như một biểu tượng chiến thắng của chính nghĩa trước cái ác

Khẳng định rằng chính nghĩa, lòng trung thành, và dũng cảm sẽ luôn chiến thắng cái ác và sự xấu xa.

Ha-nu-man:

• Hiện thân của sức mạnh tinh thần trong cuộc chiến chống lại cái ác.
• Minh chứng cho niềm tin rằng công lý sẽ luôn chiến thắng.

Với lòng trung thành, sự can đảm, trí tuệ, và tình bạn chân thành, Ha-nu-man đã giúp xây dựng nên một thế giới nơi mà chính nghĩa chiến thắng cái ác.

Nhân vật này nhắc nhở người đọc về tầm quan trọng của các giá trị đạo đức và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống.

Câu 2

• Cuộc đối đầu giữa Pơ-liêm và Quỷ Riếp:

Không chỉ là cuộc chiến giữa hai nhân vật mà còn tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong cuộc sống.

Tác giả muốn gửi gắm nhiều thông điệp ý nghĩa về bản chất của thiện và ác cũng như sức mạnh của chính nghĩa và lòng dũng cảm.

Câu 2

• Sự đối lập giữa thiện và ác:

Quỷ Riếp

Đại diện cho cái ác, hiện thân của tham vọn, sự xấu xa.

Áp bức kẻ khác để đạt được mục tiêu của mình.

Tượng trưng cho những thế lực đen tối, ích kỷ trong xã hội.

Câu 2

• Sự đối lập giữa thiện và ác:

Pơ - liêm

Tượng trưng cho cái thiện, là biểu tượng của lòng dũng cảm, chính nghĩa và sự kiên trì.

Đấu tranh bảo vệ bản thân và cộng đồng, chính nghĩa và người yếu thế.

Câu 2

Pơ - liêm

Quỷ Riếp

Đấu tranh

Cuộc đối lập giữa thiện và ác, cái thiện luôn cần đứng lên chiến đấu để bảo vệ công lý.

Câu 2

• Sức mạnh của chính nghĩa và lòng dũng cảm:

Để chiến thắng cái ác, điều quan trọng không chỉ là sức mạnh vật lý mà còn là sức mạnh tinh thần, lòng dũng cảm và niềm tin vào chính nghĩa.

Pơ-liêm, với sự hỗ trợ của Ha-nu-man, đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách và cuối cùng chiến thắng được Quỷ Riếp.

Tác phẩm khẳng định rằng cái thiện sẽ luôn có sức mạnh vượt trội khi con người tin tưởng vào lý tưởng và có sự kiên trì, bền bỉ.

Hình tượng Pơ - liêm

Câu 2

--------------- Còn tiếp ---------------