Giáo án ôn tập Toán 6 Cánh diều bài 3: Hình bình hành

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS hoạt động hỏi – đáp nhớ lại kiến thức:

+ Quan sát hình vẽ, em hãy nêu lại các yếu tố cơ bản của hình bình hành.

+ Nhớ và nhắc lại công thức tính chu vi và diện tích hình bình hành.

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày kết quả.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. Các yếu tố cơ bản của hình bình hành:

- Các cặp cạnh đối song song với nhau.

- Các cặp cạnh đối bằng nhau.

- Hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường.

- Các góc đối bằng nhau.

VD: Hình bình hành ABCD có:

- Các cạnh đối bằng nhau:

AB = CD ; BC = AD.

- Hai đường chéo AC và BD cắt nhau tại trung điểm O của mỗi đường.

- Các cạnh đối song song với nhau:

AB song song với CD; BC song song với AD.

- Các góc đối bằng nhau: Góc A = góc C; Góc B = góc D.

2. Vẽ hình bình hành

3. Chu vi và diện tích của hình bình hành

Ø Chu vi hình chữ nhật: C = 2.(a+b)

Ø Diện tích hình chữ nhật: S = a.h

Dạng 1: Nhận biết hình bình hành

* Phương pháp giải:

Để nhận dạng hình bình hành, em dựa vào các yếu tố cơ bản của chúng để ước lượng rồi đo, kiểm tra lại:

- Các yếu tố cơ bản của hình bình hành: hai cặp cạnh đối song và bằng nhau; các góc đối bằng nhau; các góc đối bằng nhau; hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1

Bài 1. Trong các hình sau, hình nào là hình bình hành?

Bài 2. Quan sát các các hình ảnh sau, đồ vật trong trong các bức ảnh nào có dạng hình bình hành?

Bài 3. Kể tên các cạnh, các góc bằng nhau trên mỗi hình dưới đây:

Bài 4. Hình vuông, hình chữ nhật, hình thoi có là hình bình hành không?

Bài 5. Cho hình bình hành ABCD với AB = 6cm. Cạnh BC =   độ dài cạnh AB. Tính độ dài của CD, AD.

Bài 1.

- Hình bình hành: Hình 4, Hình 6.

Bài 2.

+ Hình bình hành: Hình 1, hình 3, hình 5, hình 7.

Bài 3.

Hình bình hành TQRS có:

- Các cạnh đối bằng nhau:

TQ = RS ; QR = TS.

- Hai đường chéo TR và QS cắt nhau tại trung điểm O của mỗi đường.

- Các cạnh đối song song với nhau:

TQ song song với RS; QR song song với TS.

- Các góc đối bằng nhau: Góc T = góc R; Góc Q = góc S.

Bài 4. Hình vuông, hình chữ nhật, hình thoi là hình bình hành.

Bài 5.

Hình bình hành ABCD có:

+  Các cạnh đối bằng nhau: DC = AB = 6 cm.

AD = BC =  . AB =  . 6 cm = 4 cm.

Dạng 2: Vẽ hình bình hành

Phương pháp giải:

- Để vẽ hình bình hành, ta có thể dùng thước hoặc dùng kết hợp cả thước và compa.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 2

Bài 1. Cho trước hai đoạn thẳng AB và AD như hình vẽ. Vẽ hình bình hành ABCD.

Bài 2.  Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình bình hành ABCD có AB  = 5 cm và BC = 3,5cm bằng 2 cách:

a. Dùng thước.

b. Dùng thước +  compa.

Bài 3. Vẽ hình bình hành MNPQ biết MN = 4 cm và MQ = 6,5 cm.

Bài 4. Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình bình hành ABCD bằng thước và compa, biết AB = 2cm, BC = 3cm và AC = 5cm.

Bài 1.

Bước 1: Lấy B làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AD.Lấy D làm tâm, dung compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AB. Gọi C là giao  điểm của hai phần đường tròn này.

Bước 2: Dùng thước vẽ các đoạn thẳng BC và CD.

Bài 2.

a. Dùng thước:

Bước 1. Vẽ đoạn thẳng AB = 5cm.

Bước 2. Vẽ đoạn thẳng đi qua B. Trên đường thẳng đó, lấy điểm C : BC = 3,5cm.

Bước 3. Vẽ đường thẳng đi qua A và song song với BC, đường thẳng qua C và song song với AB. Hai đường thẳng này cắt nhau tại D

=> Ta được hình bình hành ABCD.

b. Dùng thước + compa

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng AB = 5 cm; vẽ đoạn thẳng BC  = 3,5 cm.

Bước 2. Lấy C làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AB.

Lấy A làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính BC. Gọi D là giao  điểm của hai phần đường tròn này

Bước 3. Vẽ đoạn thẳng AD và đoạn thẳng CD, ta được hình bình hành ABCD.

Bài 3. Dùng thước và compa:

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng MN = 4 cm; vẽ đoạn thẳng MQ = 6,5 cm.

Bước 2. Lấy N làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính MQ.

Lấy Q làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính MN. Gọi P là giao  điểm của hai phần đường tròn này

Bước 3. Vẽ đoạn thẳng PQ và đoạn thẳng PN, ta được hình bình hành MNPQ.

Bài 4.

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng AB = 2 cm

Bước 2. Lấy A làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AC.

Lấy B làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính BC. Gọi C là giao  điểm của hai phần đường tròn này

Bước 3. Dùng thước vẽ đoạn thẳng BC.

Bước 4. Vẽ đường thẳng đi qua C và song song với đoạn thẳng AB. Vẽ đường thẳng đi qua A và song song với đoạn thẳng BC. Hai đường thẳng này cắt nhau tại D, ta có hình bình hành ABCD.

Dạng 3: Tính chu vi và diện tích của hình bình hành

* Phương pháp giải:

Dựa vào công thức tính chu vi, diện tích hình bình hành để giải các bài toán.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 3

Bài 1. Tính diện tích hình bình hành có chiều cao 5 dm và cạnh đáy tương ứng là 6 cm.

Bài 2. Tính chu vi của hình bình hành MNPQ biết MN = 4,5 cm và NP = 6,5 cm.

Bài 3. Một hình bình hành có diện tích 20 cm² và chiều cao bằng 5 cm. Tính độ dài cạnh đáy tương ứng với chiều cao.

Bài 4. Một hình bình hành có chiều cao bằng 5 cm. Nếu gấp đôi độ dài cạnh đáy tương ứng thì diện tích tăng lên thành 20 cm². Tính diện tích ban đầu của hình bình hành.

Bài 5. Thảo có một miếng bìa hình bình hành có độ dài hai cạnh 3,4 cm và 5,2 cm. Thảo muốn cắt một miếng bìa hình thoi có chu vi bằng 18 cm từ miếng bìa ban đầu để làm thiệp. Thảo có thể cắt được không và nếu được thì làm cách nào để cắt nhanh nhất?

Bài 6. Bác Nam có một mảnh đất dạng hình chữ nhật có kích thước như hình vẽ. Bác dự định trồng rau trên khu vực tứ giác AMCN và trồng hoa ở khu vực đất còn lại. Tiền công để trả cho mỗi mét vuông trồng hoa là 52 nghìn đồng, trồng rau là 58 nghìn đồng. Tính số tiền công cần chi trả để trồng hoa và rau.

Bài 1. Đổi 5 dm = 50 cm.

Diện tích hình bình hành là:

50 . 6 = 300 (cm²)

Đáp số: 300 cm²

Bài 2.

Chu vi của hình bình hành MNPQ là:

(4,5 + 6,5) . 2 = 22 (cm)

Đáp số : 22 cm.

Bài 3.

Độ dài cạnh đáy tương ứng với chiều cao là:

20 : 5 = 4 (cm)

Đáp số: 4 cm.

Bài 4.

Độ dài cạnh đáy ban đầu là:

20 : 5 : 2 = 2 (cm)

Diện tích ban đầu của hình bình hành là:

2 . 5 =10 (cm²)

Đáp số:  10 cm².

Bài 5.

Chu vi miếng bìa hình bình hành đó là:

(3,4 + 5,2) . 2 =  17,2 (cm)

Có 18 cm > 17, 2 cm.

=> Thảo không thể cắt tấm thiệp hình thoi từ miếng bìa hình bình hành ban đầu.

Bài 6.

Diện tích mảnh đất hình chữ nhật là:

( 8 + 8) ×12 = 192 m²

Diện tích mảnh đất hình bình hành AMCN là:

12 . 8 = 96 m²

Số tiền công để trả cho diện tích trồng hoa là:

96 . 52 = 4 992 ( nghìn đồng)= 4 992 000 (đồng)

Số tiền công để chi trả cho trồng rau là:

(192 – 96) . 58 = 5 568 (nghìn đồng) = 5 568 000 (đồng)

Vậy số tiền công để chi trả cho việc trồng hoa và rau là:

4 992 000 + 5 568 000 = 10 660 000 đồng.

Đáp số: 10 660 000 đồng.

Dạng 4^*: Bài toán vẽ, cắt, ghép hình.

Phương pháp giải: Vận dụng các tính chất cơ bản của hình bình hành.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 4

Bài 1. Di chuyển các que diêm tùy ý để được một hình thoi và một hình chữ nhật

Bài 2. Từ một miếng bìa hình chữ nhật, em hãy suy nghĩ vẽ, cắt ghép hình để được một hình bình hành.

Bài 3. Sử dụng các mảnh bìa như hình dưới đây để ghép thành một hình bình hành:

Bài 1.

Bài 2.

HS suy nghĩ, thực hành làm bài cá nhân, sau đó hoạt động cặp đôi, nói cho nghe cách làm của mình và đối chiếu.

Bài 3.

HS thực hành theo nhóm cắt các hình theo hướng dẫn của GV và hoàn thành yêu cầu của bài.