Giáo án ôn tập Toán 6 Cánh diều bài 4: Phép trừ số nguyên. Quy tắc dấu ngoặc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV gọi HS đứng dậy, đặt câu hỏi và cùng HS nhắc lại kiến thức phần lí thuyết:

+ HS1: Trình bày cách tính phép trừ số nguyên.

+ HS 2: Trình bày quy tắc dấu ngoặc khi có dấu “+” đằng trước.

+ HS 3: Trình bày quy tắc dấu ngoặc khi có dấu “-” đằng trước.

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày yêu cầu của GV đưa ra.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. Phép trừ số nguyên

+ Muốn trừ số nguyên a cho số nguyên b, tat cộng a với số đối của b.

VD: 17 – 9 = 17 + (-9) = 8

2. Quy tắc dấu ngoặc

Dạng 1. Thực hiện phép trừ số nguyên

Phương pháp giải:

·      Để thực hiện phép trừ hai số nguyên, ta biến đổi phép trừ thành phép cộng với số đối rồi thực hiện quy tắc cộng hai số nguyên đã biết.

·      Hai số a và  -a là hai số đối.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 3

Bài 1. Biểu diễn các hiệu sau thành tổng rồi tính:

a. (-100) – 12              b. 143 – (-123)

c. (-116) – (-16)          d. (-123) – 20

Bài 2. Điền số thích hợp vào ô trống

Bài 3. Tìm số nguyên x, biết rằng:

a. ( -5) + x = 7                         b. 12 + x + (-5) = -18

c. (-14) – x + (-15) = -10        d. x – (-19) – (-11) = 0

Bài 4. Tìm khoảng cách giữa hai điểm a và b trên trục số, biết rằng:

a. a = -12; b = 12              b. a = -7 ; b = -14

c. a = -2; b = 8                  d. a = 13; b = -14

Bài 1.

a. (-100) – 12 = (-100) + (-12) = -112             

b. 143 – (-123) = 143 + 123 = 266

c. (-116) – (-16) = (-116) + 16 = - 100

d. (-123) – 20 = -123 + (-20) = -143

Bài 2.

Bài 3.

a. (-5) + x  = 7  x = 7 – (-5)  x = 12

b. 12 + x + (-5) = -18  x = -18 – 12 + 5  x = -25

c. (-14) – x + (-15) = -10  x = (-14) + (-15) + 10  x = -19

d. x – (-19) – (-11) = 0  x + 19 + 11 = 0  x = -30

Bài 4. Khoảng cách giữa hai điểm:  a. 24        b. 7            c. 10        d. 27

Dạng 2: Quy tắc dấu ngoặc

* Phương pháp giải: Để tính nhanh các tổng, ta áp dụng quy tắc dấu ngoặc để bỏ dấu ngoặc, nếu đằng trước ngoặc có dấu  “+” khi bỏ ngoặc giữ nguyên dấu các số hạng bên trong ngoặc, nếu đằng trước ngoặc có dấu “-“ khi bỏ dấu ngoặc phải đổi dấu các số hạng trong ngoặc. Sau đó áp dụng các tính chất giao hoán, kết hợp trong tổng đại số. Chú ý kết hợp các cặp số hạng đối nhau hoặc các cặp số hạng có kết quả tròn chục, tròn trăm…

Hoặc ta cần nhóm các số hạng vào trong ngoặc: Nếu đặt dấu “-“ đằng trước dấu ngoặc thì phải đổi dấu các số hạng đó, còn nếu đặt dấu “+” đằng trước dấu ngoặc thì vẫn giữ nguyên dấu các số hạng đó.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1

Bài 1. Tính nhanh

a. (2354 – 45) – 2354                        b. (-2009) – (234 – 2009)

c. (16 + 23) + (153 – 16 – 23)          d. (134 – 167 + 45) – (134 + 45)

Bài 2. Thu gọn các tổng sau:

a. (a + b + c) – (a – b + c)

b. (a + b – c) + (a – b) – (a – b – c)

c. – (a – b – c) – (-a + b + c) – (a – b + c)

Bài 3: Cho a = -13, b = 25, c = -30. Tính giá trị của biểu thức:

a. a + a + 12 - b

b. a + b – (c + b)

c. 25 + a – (b + c) - a

Bài 4: Tính tổng đại số sau một cách hợp lí:

a. 382 + 531 – 282 – 331

b. 7 – 8 + 9 – 10 + 11 – 12 + …+2009 – 2010

c. -1 – 2 – 3 – 4 - …-2008 – 2009 – 2010

d. 1 – 3 – 5 + 7 – 9 – 11+ …+ 1000 – 1002 - 1004

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Bài 1.

Bài 2.

a. (a + b + c) – (a – b + c) = a + b + c – a +b - c

= (a – a) + (b + b) + (c – c) = 0 + 2b + 0 = 2b

b. (a + b – c) + (a – b) – (a – b – c) = a + b – c + a – b – a + b + c

= (a + a – a) + (b – b + b) + ( - c + c) = a + b

c. – (a – b – c) – (-a + b + c) – (a – b + c) = - a + b + c + a – b – c – a + b – c

= (-a + a – a) + (b – b + b) + (c – c – c ) = -a + b - c

Bài 3.  Đáp án:  a, -39                  b, 17            c, 30

Bài 4.

a. 382 + 531 – 282 – 331 = (382 – 282) + (531 – 331) = 100 + 200 = 300

b. đáp số: -1002

c. đáp số: - 2021055

d. đáp số: -2338

Dạng 3. Bài toán tìm số nguyên chưa biết (tìm x)

Phương pháp giải: Đối với dạng toán tìm x trong một đẳng thức, chỉ cần vận dụng quy tắc bỏ dấu trong ngoặc và quy tắc chuyển vế để rút gọn mỗi vế của đẳng thức. Cuối cùng vận dụng quan hệ giữa các số trong phép tính (nếu có) để tìm x

Quy tắc chuyển vế: Khi chuyển một số hạng từ vế này sang vế kia của một đẳng thức, ta phải đổi dấu số hạng đó, dấu “+” đối thành dấu “-“ và dấu “-“ đối thành dấu “+”.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 2

Bài 1. Tìm số nguyên x, biết:

a. 3 – x = 15 – (- 5)                        b. –x – 14 + 32 = -26

c. x + (-31) – (- 42) = -45              d. (-12) – (13 – x) = -15 – (-17)

Bài 2. Hãy tìm số nguyên x, sao cho: x – (-25 + 7) > 12 – (15 – 14)

Bài 3. Tìm số nguyên x, biết:

a. x – 43 = (35 – x) – 48                    b. 305 – x + 14 = 48 + (x – 23)

c. – (x – 6 + 85) = (x + 51) – 54       d.  – (35 – x) – (37 – x) = 33 - x

Bài 4. Tìm số nguyên x, biết a + x = b

Bài 1.

Bài 2. x – (- 25 + 7) > 12 – (15 – 14)

           x + 18 > 11  x > -7

Bài 3.

Bài 4. a + x = b => -a + a + x = -a + b => x = -a + b

Dạng 4. Chứng minh đẳng thức

Phương pháp giải: Áp dụng quy tắc dấu ngoặc để bỏ dấu ngoặc ở cả hai vế, sau đó rút gọn biểu thức ở mỗi vế để chứng tỏ hai vế bằng nhau.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 4

Bài 1. Chứng minh đẳng thức:

a) – (23 – a) + 33 = a + 10

b) – (a – b) + ( a – c) = 2b – 2a

c) – (-a + b + c) + (b + c – 1) = - (b – a) – (1 – b)

Bài 2. Chứng minh đẳng thức:

a. (a + b – c) + (a – b + c) = 2a

b. (a – b – c) – (a – b + c) = 2 – c

c. (a + 1) – (b + c + 1) + (b – a + 2) = a – c

d. –a – (2 – b – c) + (1 – b – c – a) = -2a – 1

Bài 3. Cho

A = a + b – 5            B =  b – c – 9

C. b – c – 4               D = - b + a

Chứng minh rằng: A + B = C + D

Bài 4. Tìm các số nguyên a, b, c, d biết rằng:

a + b + c + d = 1; a + c + d = 2; a + b + d = 3; a + b + c = 4

PHIẾU TRẮC NGHIỆM NHANH

Khoanh tròn vào chữ cái trước đáp án đúng

Câu 1: Tổng (-43567 - 123) + 43567 bằng:

A. -123            B. -124              C. -125               D. 87011

Câu 2: Kết quả của phép tính (-98) + 8 + 12 + 98 là:

A. 0               B. 4              C. 10                D. 20

Câu 3: Chọn câu đúng:

A. (-7) + 1100 + (-13) + (-1100) = 20    

B. (-7) + 1100 + (-13) + (-1100) = -20

C. (-7) + 1100 + (-13) + (-1100) = 30    

D. (-7) + 1100 + (-13) + (-1100) = -10

Câu 4: Đơn giản biểu thức 235 + x - (65 + x) + x ta được:

A. x + 170          B. 300 + x            C. 300 - x             D. 170 + 3x

Câu 5: Tính hợp lý (-1215) - (-215 + 115) - (-1115) ta được:

A. -2000           B. 2000             C. 0           D. 1000

Câu 6: Tổng a - (b - c - d) bằng:

A. a - b - c – d              B. a + b - c - d

C. a - b + c + d             D. a + b + c + d

Câu 7: Tính tổng tất cả các số nguyên x thỏa mãn -4 < x < 6

A. 6            B. 7               C. 8              D. 9

Câu 8. Cho b ∈ Z và b - x = -9. Tìm x

A. -9 - b            B. -9 + b          C. b + 9              D. -b + 9

Câu 9: Tìm x biết x + 7 = 4

A. x = -3           B. x = 11           C. x = -11          D. x = 3

Câu 10: Số nguyên x nào dưới đây thỏa mãn x - 8 = 20

A. x = 12          B. x = 28           C. x = 160         D. x = -28