Giáo án ôn tập Toán 6 Cánh diều bài 6+7: Phép cộng, phép trừ, phép nhân, phép chia số thập phân

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV gọi HS đứng dậy, đặt câu hỏi và cùng HS nhắc lại kiến thức phần lí thuyết:

+ HS1. Cách cộng hai số thập phân âm và hai số thập phân khác dấu?

+ HS 2. Trình bày thực hiện phép nhân số thập phân?

+ HS 3. Trình bày thực hiện phép chia số thập phân?

+ HS 4. Trình bày tính chất của các phép tính với số thập phân?

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày yêu cầu của GV đưa ra.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. Cộng, trừ hai số thập phân

+ Cộng hai số thập phân âm

·      (-a) + (-b) = - (a + b) với a, b > 0

+ Cộng hai số thập phân khác dấu:

·    (-a) + b = b – a nếu 0 < a  b

·      (-a) + b = - (a – b) nếu a > b > 0

+ Trừ hai số thập phân: a – b = a + (-b)

2. Phép nhân số thập phân

+ Nhân hai số cùng dấu:

(-a) . (-b) = a . b với a, b > 0

+ Nhân hai số khác dấu:

(-a) . b = a . (-b) = - (a .b) với a, b > 0

3. Phép chia số thập phân

+ Chia hai số cùng dấu:

(-a) : (-b) = a : b với a, b > 0

+ Chia hai số khác dấu:

(-a) : b = a : (-b) = - (a:b) với a, b > 0

4. Tính chất của các phép tính với số thập phân

- Tính chất giao hoán:

·      a + b = b + a

·      a . b = b . a

- Tính chất kết hợp:

·      (a + b) + c = a + (b + c)

·      (a . b) . c = a . (b . c)

- Tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng: a . (b + c) = a . b + a . c

Dạng 1. Cộng, trừ, nhân, chia hai số thập phân

*Phương pháp giải: Áp dụng quy tắc cộng, trừ, nhân, chia hai số thập phân

PHIẾU HỌC TẬP 1

Bài 1. Tính:

a) 0,8 + 0,23                      b) 0,17 + (- 1,36)

c) (-0,076) + (- 0,61)         d) (- 11,56) + 8,072

Bài 2. Tính:

a) 0,14 – 1,5                       b) 1,7 – (- 2,6)

c) (- 3,2) – 0,65                  d) – 1,6 – (- 3,17)

Bài 3. Tính:

a) 1,4 . 0,05                         b) (-0,125) . (-1,6)

c) (-2,4) . 0,25                     d) 12,75 . (-0,4)

e) 3,6 : 0,02                        f) (-0,24) : (-0,625)

g) (-127,5) : 0,5                  h) 1,24 : (-0,25)

Bài 4. Điền dấu ">", "<", "=" thích hợp vào ô trống:

a) 539,6 + 73,945 ... 247,06 + 316,492

b) 35,88 + 19,36 ... 81,625 + 147,307

c) 487,36 - 95,74 ... 65,842 - (-325,778)

d) 642,78 - 213,472 ... 100 - 9,99

Bài 5. Cho A = 0,3 + 0,5 + 0,7 + 0,9 + 1,1 + 1,3 + 1,5 + 1,7 và B = 0,2 + 0,4 + 0,6 + 0,8 + 1 + 1,2 + 1,4 + 2,2

Không cần tính giá trị cụ thể, hãy sử dụng tính chất phép toán để so sánh giá trị của A và B

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1. Đáp án:

a) 1,03           b) – 1,19           c) – 0,686         d) – 3,488

Bài 2. Đáp án:

a) – 1,36         b) 4,3               c) – 3,85            d) 1,57

Bài 3. Đáp án:

a) 0,07            b) 0,2                c) - 0,6              d)  - 5,1

e) 180             f) 0,384            g) – 255            h) - 4,96

Bài 4.

a) 539,6 + 73,945 > 247,06 + 316,492

b) 35,88 + 19,36 < 81,625 + 147,307

c) 487,36 - 95,74 = 65,842 - (-325,778)

d) 642,78 - 213,472 > 100 - 9,99

Bài 5. Ta thấy các số hạng của tổng A đều lớn hơn các số hạng của tổng B tương ứng nên A > B.

Dạng 2. Tính giá trị của biểu thức

*Phương pháp giải:

+ Thay các chữ cái x, y trong biểu thức bằng các số cho trước (nếu có)

+ Áp dụng các tính chất giao hoán, kết hợp,…quy tắc dấu ngoặc để tính nhanh giá trị của các biểu thức.

PHIẾU BÀI TẬP 2

Bài 1. Thực hiện các phép tính:

a) 31,2 . 1,8 - 315,4 : 415

b) 42 . 23,4 + 1746,4 : 236

c) 60500 : 25 : 4

Bài 2. Tính nhanh giá trị của các biểu thức sau:

a) (- 3,8) + (-5,7) + 3,8             

b) (- 31,4) + 18 – (-6,4)

c) (3,1 – 2,5) – (- 2,5 + 3,1)

Bài 3. Tính giá trị của các biểu thức sau với x = 1,5 ; y = -0,75

a) M = x + 2 . x . y – y

b) N = (-0,3) : x – 1,8 : y

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a) 31,2 . 1,8 - 315,4 : 415 = 56,16 - 0,76 = 55,4

b) 42 . 23,4 + 1746,4 : 236 = 982,8 + 7,4 = 990,2

c) 60500 : 25 : 4 = 60500 : 100 = 605

Bài 2.

a) (-3,8) + (-5,7) + 3,8 = [(-3,8) + 3,8] + (-5,7) = 0 + (-5,7) = -5,7

b) -31,4 + 18 – (-6,4) = (-31,4) + 18 + 6,4

= [(-31,4) + 6,4] + 18 = (-25) + 18 = -7

c) (3,1 – 2,5) – (-2,5 + 3,1) = 3,1 – 2,5 + 2,5 – 3,1

= 3,1 + (-3,1) + (-2,5) + 2,5 = 0 + 0 = 0

Bài 3.

a) Thay x = 1,5 và y = -0,75 vào biểu thức M, ta được:

M = 1,5 + 2 .1,5 . (-0,75) = 1,5 + (-2,25) + 0,75 = 2,25 + (-2,25) = 0

b) Thay x = 1,5 và y = -0,75 vào biểu thức N, ta được:

N = (-0,3) : 1,5 – 1,8 : (-0,75) = (-0,2) – (-2,4) = (-0,2) + 2,4 = 2.2

Dạng 3. Tìm số thập phân chưa biết

*Phương pháp giải: Cần xác định quan hệ giữa các số trong các phép tính (xem lại cách tìm số chưa biết trong phép cộng, phép trừ, phép nhân và phép chia).

PHIẾU BÀI TẬP 3

Bài 1. Tìm x, biết:

a. x – 0,35 = - 0,15               b. 1,6 – x = - 0,2

c. x + 2,5 = 1,3                     d. (-0,14) + x = -2,2

Bài 2. Tìm x, biết:

a. 0,35 . x = -0,14                 b. (-1,25) . x = -1,2

c. (-3,25) : x = 6,5                d. x : (-1,25) = -0,4

Bài 3. Tìm x, biết:

a. (-1,5) . x = 2,16                       b. x : (-1,05) = 2,4

c. (-0,375) : x = (-6,3) : 8,4        d. (-5,1) . x = 0,69 . (-8,5)

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a. x – 0,35 = - 0,15                      b. 1,6 – x = - 0,2

               x = -0,15 + 0,35                        x = 1,6 – (-0,2)

               x = 0,2                                       x = 1,6 + 0,2 = 1,8

c. x + 2,5 = 1,3                           d. (-0,14) + x = -2,2

             x = 1,3 – 2,5                                      x = -2,2 + 0,14

             x = -1,2                                              x = -2,06 

Bài 2. Thực hiện tương tự bài 1, ta có đáp án

a. x = -0,4                   b. x = 0,96            c. x = -0,5               d. x = 0,5

Bài 3. Thực hiện lần lượt các phép tính nhân chia trước, cộng trừ sau, rồi tìm giá trị của x, ta có đáp án:

a. x = -1,44             b. x = -2,52              c. x = 0,5               d. x = 1,15

Dạng 4. Bài toán thực tế

*Phương pháp giải: Vận dụng các phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân trong thực tế.

PHIẾU BÀI TẬP 4

Bài 1. Ba xe ô tô chở gạo: xe thứ nhất chở 4,3 tấn, xe thứ hai chở được 3,5 tấn, xe thứ ba chở hơn mức trung bình của cả 3 xe là 0,2 tấn.

a) Xe thứ ba chở được bao nhiêu tấn gạo?

b) Cả ba xe chở được bao nhiêu tấn gạo?

Bài 2. Để di chuyển giữa các tầng của tòa nhà bệnh viện, người ta sử dụng thang máy tải trọng tối đa 0,55 tấn. 12 người gồm bệnh nhân và nhân viên y tế, trung bình mỗi người cân nặng 45,5 kg, có thể đi cùng thang máy đó trong một lần được không? Vì sao?

Bài 3. Một người đi từ địa điểm A đến địa điểm B qua địa điểm O với vận tốc 3, 4km/h trong khoảng thời gian 72 phút. Tính độ dài quãng đường AB.

Bài 4. Theo tổ chức y thế Thế giời (WHO), chiều cao trung bình của nam giới Việt Nam là 1,637m, thấp hơn chiều cao trung bình của nam giới trên thế giới là 13cm. Chiều cao trung bình của nữ giới Việt Nam là 1,53m thấp hơn chiều cao trung bình của nữ giới trên thế giới là 10,7cm. Tính chiều cao trung bình của nam giới và nữ giới trên thế giới.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1. Bài giải:

a) Số gạo xe thứ nhất và xe thứ hai chở được là: 4,3 + 3,5 = 7,8 (tấn)

Trung bình mỗi xe chở được là:  (7,8 + 0,2) : 2 = 4 (tấn)

Xe thứ ba chở được số gạo là:  4 + 0,2 = 4,2 (tấn)

b) Cả ba xe chở được số gạo là:  7,8 + 4,2 = 12 (tấn)

Bài 2. Số cân nặng của 12 người khoảng:

             12 . 45,5 = 546 (kg)

Có 546 kg = 0,546 tấn < 0,55 tấn nên 12 người có thể đi cùng thang máy đó trong 1 lần

Bài 3. Đổi: 72 phút  = 1,2 giờ

Độ dài của quãng đường AB là: 3,4 . 1,2 = 4,08 (km)

Bài 4. Ta có: 13cm = 0,13m;    10,7cm = 0,107m

Chiều cao trung bình của nam giời trên thế giới là:

          1,637 + 0,13 = 1,767 (m)

Chiều cao trung bình của nữ giới trên thế giới là:

          1,53 + 0,107  = 1,637 (m)