Giáo án ôn tập Toán 6 Cánh diều bài 5: Số thập phân

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV gọi HS đứng dậy, đặt câu hỏi và cùng HS nhắc lại kiến thức phần lí thuyết:

+ HS1. Số thập phân là gì? Số thập phân gồm có những phần nào?

+ HS 2. Trình bày cách so sánh hai số thập phân khác dấu?

+ HS 3. Trình bày các bước so sánh hai số thập phân dương?

+ HS 4. Trình bày cách so sánh hai số thập phân âm?

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày yêu cầu của GV đưa ra.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

I. SỐ THẬP PHÂN

- Phân số thập phân là phân số có mẫu là lũy thừa của 10

- Các phân số thập phân dương được viết dưới dạng số thập phân dương.

- Các phân số thập phân âm được viết dưới dạng số thập phân âm.

- Số thập phân gồm 2 phần:

+ Phần số nguyên viết bên trái dấu phẩy

+ Phần thập phân viết bên phải dấu phẩy

II. SO SÁNH CÁC SỐ THẬP PHÂN

+ Nếu số thập phân a nhỏ hơn số thập phân b thì ta viết a < b hay b > a

+ Số thập phân lớn hơn 0 gọi là số thập phân dương

+ Số thập phân nhỏ hơn 0 gọi là số thập phân âm

+ Nếu a < b và b < c thì a < c

* Cách so sánh các số thập phân:

+ Nếu hai số thập phân trái dấu, số thập phân dương luôn lớn hơn số thập phân âm.

+ Nếu hai số thập phân âm, số nào có số đối lớn hơn thì số đó nhỏ hơn.

Dạng 1. Viết phân số thập phân dưới dạng số thập phân và ngược lại

*Phương pháp giải:

1. Viết số thập phân dưới dạng số thập phân

- Nếu số chữ số ở tử lớn hơn số chữ số 0 ở mẫu thì ta viết lại tử và điền dấu “,” vào tử sao cho số chữ số của phần thập phân trong số thập phân vừa viết bằng số chữ số 0 ở mẫu của phân số thập phân.

- Nếu số chữ số ở tử nhỏ hơn hoặc bằng số chữ số 0 ở mẫu thì ta thêm các số 0 phía trước tử rồi điền dấu “,” vào dãy các chữ số 0 ở mẫu của phân số thập phân.

- Viết lại phần dấu của phân số thập phân vào trước số thập phân vừa viết, dấu (+) có thể không cần viết.

2. Viết số thập phân dưới dạng phân số thập phân

- Để viết số thập phân dương dưới dạng phân số thập phân ta làm như sau:

+ Viết tử của phân số là các chữ số ở số thập phân (nếu số 0 ở phía trước thì không cần viết số 0).

+ Viết mẫu của phân số là giá trị lũy thừa của 10 với số mũ là số chữ số ở phần thập phân.

+ Rút gọn phân số thập phân vừa viết nếu có thể.

- Với số thập phân âm thì ta viết số đối của nó về dạng phân số thập phân rồi đặt dấu (-) trước phân số đó.

PHIẾU BÀI TẬP 1

Bài 1. Viết các phân số thập phân sau dưới dạng số thập phân:

a.               c.

Bài 2. Hoàn thành bảng sau:

Bài 3. Viết các số thập phân sau dưới dạng phân số thập phân:

                  1,7 ;       -0,15;       -2,01;       -23, 16

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a.              

c.

Bài 2.

Bài 3.

1,7 =  ;       -0,15 = ;       -2,01 =;       -23, 16 =

Dạng 2. So sánh hai số thập phân

*Phương pháp giải:

+ Số thập phân dương luôn lớn hơn 0, số thập phân âm luôn nhỏ hơn 0

+ Số thập phân dương luôn lớn hơn số thập phân âm

+ Giữa hai số thập phân âm, số nào có số đối lớn hơn thì số đó nhỏ hơn

+ Ngoài ra, ta cũng có thể so sánh hai số thập phân bằng cách so sánh hai phân số thập phân tương ứng với chúng.

PHIẾU BÀI TẬP 2

Bài 1. So sánh các số thập phân sau:

a) – 0,14 và 0,1               b) – 0,14 và – 0,1            c) – 0,305 và  - 0,35

Bài 2. Điền dấu (<, >, =) thích hợp vào chỗ chấm thích hợp:

a) 1,08 …… 1,1                     b) - 1,25 …… - 1,52          

c) – 1,88 …… -1, 808           d) – 21, 21 …… - 21,210

Bài 3. Hãy sắp xếp các số thập phân sau theo thứ tự tăng dần:

a) – 0,4 ; 0,1 ; - 0,104                 b) 1,06  ;  - 1,59  ;   - 1,6

Bài 4. Hãy sắp xếp các số thập phân sau theo thứ tự giảm dần:

a) – 0,7  ;  - 0,65  ;  0,065            b)  - 2,05  ;  - 2,5  ;  0,25

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a) – 0,14 < 0,1    

b) Vì 0,1 = 0,10 < 0,14 nên – 0,1 > - 0,14 

c) Vì 0,35 = 0,350 nên  - 0,35 < - 0,305               

Bài 2. a) 1,08  <  1,1        b) - 1,25 > - 1,52          

           c) – 1,88 < -1, 808           d) – 21, 21 = - 21,210

Bài 3. Sắp xếp các số thập phân theo thứ tự tăng dần:

           a) – 0,4 < - 0,104 < 0,1 ;               b) - 1,6 < - 1,59  < 1,06

Bài 4. Sắp xếp các số thập phân theo thứ tự giảm dần:

           a) 0,065 > - 0,65  > – 0,7              b) 0,25 > - 2,05  > - 2,5

Dạng 3. Vận dụng so sánh hai số thập phân trong thực tế

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 3

Bài 1. Bảng dưới đây ghi lại sự thay đổi mực nước của hồ chứa nước  giai đoạn 2017 – 2021. Trong đó, số thập phân âm biểu thị mực nước giảm xuống và số thập phân dương biểu thị mực nước tăng lên so với mực nước ban đầu của hồ.

a) Em hãy cho biết giai đoạn nào có mực nước trong hồ giảm xuống và giai đoạn có mực nước trong hồ tăng lên.

b) Trong giai đoạn 2017 – 2018 với 2020 – 2021, giai đoạn nào có mực nước trong hồ giảm xuống nhiều hơn? Vì sao?

Bài 2. Chiều cao trung bình ở nam giới của 5 nước được cho bởi bảng sau:

Em hãy sắp xếp số đo chiều cao trung bình ở nam giới của 5 nước trên theo thứ tự tăng dần.

Bài 3. Bốn bạn Đức, Trung, Kiên, Nguyên cùng đo chiều cao. Đức cao 1,39 m, Trung cao 1320 mm, Kiên cao một mét rưỡi, Nguyên cao 1 m 390 mm.

a) Bạn nào cao nhất, bạn nào thấp nhất?

b) Những bạn nào có chiều cao bằng nhau?

Bài 4. Chất xơ là một thành phần rất quan trọng trong bữa ăn hàng ngày. Hãy sắp xếp các món ăn trong bảng dưới đây theo thứ tự lượng chất xơ tăng dần.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a) Giai đoạn có mực nước trong hồ giảm xuống là: 2017 – 2018; 2018 – 2019 và 2020 – 2021. Giai đoạn có mực nước trong hồ tăng lên là: 2019 - 2020

b) Vì 0,18 < 0,19 nên giai đoạn 2017 – 2018 có mực nước trong hồ giảm xuống nhiều hơn giai đoạn 2020 – 2021.

Bài 2. Chiều cao trung bình ở nam giới của 5 nước theo thứ tự tăng dần là:

158 < 160 < 161,9 < 162,1 < 162,5 hay Indonesia < Bolovia < Philippines < Việt Nam < Campuchia.

Bài 3.

a) Bạn Kiên cao nhất, bạn Trung thấp nhất

b) Hai bạn Đức và Nguyên cao bằng nhau.

Bài 4.

Ta có: 0,44 < 0,52 < 0,65 < 0,9 < 3,01 < 3,57 nên sắp xếp các món ăn như sau:

1 đĩa cơm sườn -> 1 bát canh bí đao -> 1 đĩa lạc rang -> 1 đĩa khoai tây -> 1 cốc chè nhãn -> 1 đĩa chuối sấy.