HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS hoạt động

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày kết quả.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. Hình chữ nhật

Trong hình chữ nhật:

- Bốn góc bằng nhau và bằng 90^o.

- Các cạnh đối bằng nhau.

- Hai đường chéo bằng nhau.

VD: Hình chữ nhật MNPQ có:

- Bốn góc ở đỉnh M, N, P, Q bằng nhau.

- Các cạnh đối bằng nhau: MN = PQ; MQ = NP.

- Hai đường chéo bằng nhau: MP = NQ.

2. Hình thoi

Các yếu tố cơ bản của hình thoi.

- Bốn cạnh bằng nhau.

- Hai đường chéo vuông góc với nhau.

- Các cạnh đối song song với nhau.

- Các góc đối bằng nhau.

VD:  Hình thoi ABCD có:

-  Bốn cạnh bằng nhau: AB = BC = CD = DA.

- Hai đường chéo vuông góc với nhau: AC vuông góc với BD.

-  Các cạnh đối song song với nhau: AB song song với CD; BC song song với AD.

- Các góc đối bằng nhau: Góc A = góc C; góc B = góc D.

3. Hình bình hành

Một số yếu tố cơ bản của hình bình hành

- Các cạnh đối bằng nhau

- Hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường.

- Các cạnh đối song song với nhau.

- Các góc đối bằng nhau.

VD: Hình bình hành ABCD có:

- Các cạnh đối bằng nhau:

AB = CD ; BC = AD.

- Hai đường chéo AC và BD cắt nhau tại trung điểm O của mỗi đường.

- Các cạnh đối song song với nhau:

AB song song với CD; BC song song với AD.

- Các góc đối bằng nhau: Góc A = góc C; Góc B = góc D.

4. Hình thang cân

Hình thang cân ABCD có:

- Hai cạnh bên bằng nhau.

- Hai đường chéo bằng nhau.

- Hai cạnh đáy song song với nhau.

- Hai góc kề một đáy bằng nhau.

VD: Hình thang cân ABCD có:

- Hai cạnh bên bằng nhau: AB =  CD

- Hai đường chéo bằng nhau: AC = BD

- Hai cạnh đáy song song với nhau: AB song song với CD.

-  Hai góc kề một đáy bằng nhau:  góc ADB = góc BCD;  góc DAB = góc ABC.

Dạng 1: Nhận biết hình chữ nhật, hình thoi, hình bình hành, hình thang cân.

* Phương pháp giải:

Để nhận dạng hình chữ nhật, hình thoi, hình bình hành, hình thang cân, em dựa vào các yếu tố cơ bản của chúng để ước lượng rồi đo, kiểm tra lại:

- Các yếu tố cơ bản của hình chữ nhật: bốn góc bằng nhau và bằng 90^o; các cạnh đối bằng nhau; hai đường chéo bằng nhau.

- Các yếu tố cơ bản của hình thoi: bốn cạnh bằng nhau, hai đường chéo vuông góc với nhau; các cạnh đối song song với nhau; các góc đối bằng nhau.

-  Các yếu tố cơ bản của hình bình hành: các cạnh đối bằng nhau; hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường;  các cạnh đối song song với nhau; các góc đối bằng nhau.

- Các yếu tố cơ bản của hình thang cân: hai cạnh bên bằng nhau; hai đường chéo bằng nhau;  hai cạnh đáy song song với nhau; hai góc kề một đáy bằng nhau

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1

Bài 1. Trong các hình sau, hình nào là hình chữ nhật, hình nào là hình thoi, hình nào là hình bình hành, hình nào là hình thang cân?

Bài 2. Quan sát các các hình ảnh sau, đồ vật trong trong các bức ảnh nào có dạng hình chữ nhật, hình thoi, hình bình hành, hình thang cân?

Bài 3. Kể tên các cạnh, các góc bằng nhau trên mỗi hình dưới đây:

Bài 1.

- Hình thoi:  Hình 1

- Hình chữ nhật: Hình 3.

- Hình bình hành: Hình 4.

- Hình thang cân: Hình 5.

Bài 2.

+ Hình chữ nhật: Hình 1, Hình 5

+ Hình thoi: Hình 3, Hình 8.

+ Hình bình hành: Hình 4.

+ Hình thang cân: Hình 6, Hình 7.

Bài 3.

Hình chữ nhật EFGH có:

- Bốn góc ở đỉnh E, F, G, H bằng nhau.

- Các cạnh đối bằng nhau: EF= GH; MQ = NP.

- Hai đường chéo bằng nhau: EG =  FH.

Hình thoi MNPQ có:

- Bốn cạnh bằng nhau: MN = NP = PQ = QM.

- Hai đường chéo vuông góc với nhau: MP vuông góc với NQ.

- Các cạnh đối song song với nhau: MN song song với PQ; MQ song song với NP.

- Các góc đối bằng nhau: Góc M = góc P; góc N = góc Q.

Hình thang cân JKLM có:

- Hai cạnh bên bằng nhau: JM =  KL

- Hai đường chéo bằng nhau: JL = KM

- Hai cạnh đáy song song với nhau: JK song song với LM.

-  Hai góc kề một đáy bằng nhau:  góc JML = góc KML;  góc MJK = góc JKL.

Hình bình hành TQRS có:

- Các cạnh đối bằng nhau:

TQ = RS ; QR = TS.

- Hai đường chéo TR và QS cắt nhau tại trung điểm O của mỗi đường.

- Các cạnh đối song song với nhau:

TQ song song với RS; QR song song với TS.

- Các góc đối bằng nhau: Góc T = góc R; Góc Q = góc S.

Dạng 2: Vẽ hình chữ nhật, hình thoi, hình bình hành, hình thang cân.

Phương pháp giải:

- Để vẽ hình chữ nhật, ta có thể dùng ê ke và thực hiện tương tự như vẽ hình vuông.

- Để vẽ hình thoi, hình bình hành, ta có thể dùng thước hoặc dùng kết hợp cả thước và compa.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 2

Bài 1. Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình chữ nhật ABCD, biết AB = 6 cm và AD = 4 cm.

Bài 2.

a. Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình thoi MNPQ có cạnh bằng 4cm.

b. Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình thoi ABCD bằng thước và compa, biết AB = 4cm và AC = 7cm.

Bài 3.  Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình bình hành ABCD có AB  = 6 cm và BC = 4 cm bằng 2 cách:

a. Dùng thước.

b. Dùng thước +  compa.

Bài 4. Nêu cách vẽ và thực hiện vẽ hình bình hành ABCD bằng thước và compa, biết AB = 2cm, BC = 4cm và AC = 6cm.

Bài 1.

Bước 1. Vẽ đoạn thẳng AB = 6cm.

Bước 2. Vẽ đường thẳng vuông góc với AB tại A. Trên đường thẳng đó, lấy điểm D sao cho AD = 4cm.

Bước 3. Vẽ đường thẳng vuông góc với AB tại B. Trên đường thẳng đó lấy điểm C sao cho BC = 4cm.

Bước 4. Nối D với C .

=> Ta được hình chữ nhật ABCD.

Bài 2.

a. Dùng thước:

Bước 1. Vẽ đoạn thẳng MN = 4cm.

Bước 2. Vẽ đường thẳng đi qua N. Lấy điểm P trên đường thẳng đó sao cho  NP = 4cm.

Bước 3. Vẽ đường thẳng đi qua P và song song với cạnh MN. Vẽ đường thẳng đi qua M và song song với cạnh NP.

Bước 4. Hai đường thẳng này cắt nhau tại Q

=> Ta được hình thoi MNPQ.

b. Dùng thước và compa:

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng AC = 7cm

Bước 2. Dùng Compa vẽ một phần đường tròn tâm A bán kính 3cm.

Bước 3. Dùng Compa vẽ một phần đường tròn tâm C bán kính 3cm; phần đường tròn này cắt phần đường tròn tâm A vẽ ở Bước 2 tại các điểm B và D.

Bước 4. Dùng thước vẽ các đoạn thẳng AB, BC, CD, DA.

Ta được hình thoi ABCD

Bài 3.

a. Dùng thước:

Bước 1. Vẽ đoạn thẳng AB = 6cm.

Bước 2. Vẽ đoạn thẳng đi qua B. Trên đường thẳng đó, lấy điểm C : BC = 4cm.

Bước 3. Vẽ đường thẳng đi qua A và song song với BC, đường thẳng qua C và song song với AB. Hai đường thẳng này cắt nhau tại D

=> Ta được hình bình hành ABCD.

b. Dùng thước + compa

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng AB = 6 cm; vẽ đoạn thẳng BC  = 4 cm.

Bước 2. Lấy C làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AB.

Lấy A làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính BC. Gọi D là giao  điểm của hai phần đường tròn này

Bước 3. Vẽ đoạn thẳng AD và đoạn thẳng CD, ta được hình bình hành ABCD.

Bài 4.

Bước 1. Dùng thước vẽ đoạn thẳng AB = 2 cm

Bước 2. Lấy A làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính AC.

Lấy B làm tâm, dùng compa vẽ một phần đường tròn có bán kính BC. Gọi C là giao  điểm của hai phần đường tròn này

Bước 3. Dùng thước vẽ đoạn thẳng BC.

Bước 4. Vẽ đường thẳng đi qua C và song song với đoạn thẳng AB. Vẽ đường thẳng đi qua A và song song với đoạn thẳng BC. Hai đường thẳng này cắt nhau tại D, ta có hình bình hành ABCD.

Dạng 3^*: Bài toán cắt, ghép hình.

Phương pháp giải: Vận dụng các tính chất cơ bản của hình chữ nhật, hình thoi, hình bình hành, hình thang cân .

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 3

Bài 1. Di chuyển que diêm để xếp thành hình theo yêu cầu sau:

a. Di chuyển 1 que diêm để tạo thành 5 hình chữ nhật.

b. Di chuyển 3 que diêm để được một hình thoi và một hình bình hành.

Bài 2. Hình dưới đây có 1 hình thang cân, 1 hình tam giác đều, 1 hình lục giác đều, 1 hình thoi, 1 hình vuông và 1 hình bình hành. Giữ nguyên các que diêm màu xanh, di chuyển 7 que diêm màu đỏ sao cho 6 hình đa giác đều thay đổi vị trí.

Bài 3. Sử dụng các mảnh bìa như hình dưới đây để ghép thành một hình chữ nhật:

Bài 4. Sử dụng các mảnh ghép như hình dưới đây để ghép thành một hình thang 

Bài 1.

a. HS có thể di chuyển 1 que diêm để thu được hình như sau:

b.

Bài 2.

Bài 3.

HS thực hành theo nhóm cắt các hình theo hướng dẫn của GV và hoàn thành yêu cầu của bài.

Bài 4. 

HS hoạt động nhóm 4 cắt các hình theo mẫu và tự hoàn thành ghép hình theo yêu cầu của đề.