Giáo án và PPT Ngữ văn 11 cánh diều Bài 9: Lỗi về thành phần câu và cách sửa (Tiếp theo)

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

LỖI VỀ THÀNH PHẦN CÂU VÀ CÁCH SỬA (tiếp theo)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Ngoài các lỗi về cấu tạo câu như thiếu chủ ngữ, thiếu vị ngữ, thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ, ta cũng thường gặp những lỗi về thành phần câu do thiết lập quan hệ ngữ nghĩa không phù hợp giữa chủ ngữ và trạng ngữ hoặc ngắt câu sai; cụ thể như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. LÝ THUYẾT

Hoạt động 1.  Lỗi về thành phần câu và cách sửa 

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy lỗi về thành phần câu và cách sửa ?

Sản phẩm dự kiến:

- Ngoài các lỗi về cấu tạo câu như thiếu chủ ngữ, thiếu vị ngữ, thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ, ta cũng thường gặp những lỗi về thành phần câu do thiết lập quan hệ ngữ nghĩa không phù hợp giữa chủ ngữ và trạng ngữ hoặc ngắt câu sai; cụ thể như sau:

+ Thiết lập quan hệ ngữ nghĩa không phù hợp giữa chủ ngữ và trạng ngữ.

+ Ngắt câu sai.

Hoạt động 2. Để phát hiện lỗi về thành phần câu, chúng ta cần

 GV đưa ra câu hỏi: Nếu gặp một câu khó hiểu thì nên kiểm tra xem vì sao không hiểu được bằng cách?

 Sản phẩm dự kiến:

+ Đọc kĩ lại các câu trong bài. Nếu gặp một câu khó hiểu thì nên kiểm tra xem vì sao không hiểu được: 

a) Vì vấn đề khó quá, vượt hiểu biết của bản thân?; 

b) Vì câu đó sử dụng những từ ngữ khó hiểu?; 

c) Vì câu thiếu thành phần chính?; 

d) Vì câu thiếu logic?.

+ Tìm biện pháp sửa lỗi. Nếu câu thiếu thành phần thì đó là thành phần nào? Nên sửa bằng cách nào: 

a) Bổ sung từ ngữ để làm thành phần bị thiếu; 

b) Cắt bớt từ ngữ để từ ngữ còn lại đảm nhận được vai trò của thành phần bị thiếu; 

c) Thay đổi trật tự từ ngữ để một từ ngữ nhất định đảm nhận được vai trò của thành phần bị thiếu.

……….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Điền vào chỗ trống:" Câu có thể có......... chủ ngữ" :

• A. 1
• B. 2
• C. 2 hoặc nhiều hơn 2
• D.  một hoặc nhiều

Câu 2: Một câu có hai thành phần chính:

• A. chủ ngữ, trạng ngữ
• B. chủ ngữ, vị ngữ
• C. vị ngữ, trạng ngữ
• D. Không đáp án nào đúng

Câu 3: Cho câu “Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam” đâu là chủ ngữ?

• A. Cây tre là
• B. Cây tre
• C. Cây tre là người bạn thân
• D. Cây tre là người bạn

Câu 4:  Câu nào trong các câu dưới đây có chủ ngữ là động từ?

• A. Đi học là niềm vui của trẻ em.
• B. Mặt trời ló rạng trên mặt biển vẫn còn hơi sương.
• C. Nắng e ấp trên các cành cây còn ướt đẫm hơi sương.
• D. Mùa xuân mong ước đã đến.

Câu 5: Xác định chủ ngữ trong câu: “Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập”

• A. Chợ Năm Căn
• B. Nằm sát
• C. Bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập
• D. Chủ ngữ được lược bỏ

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Câu “Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết” có mấy vị ngữ?

Câu 2: Yếu tố “tri” trong từ “tri âm” có nghĩa là gì?