Giáo án và PPT Ngữ văn 11 kết nối Bài 9: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

VIẾT: VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi: Theo em, cái khó của việc thưởng thức, đánh giá tác phẩm nghệ thuật là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các bước làm bài văn thuyết minh

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về kiểu bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật.

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật cần đảm bảo những yêu cầu nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Nêu được những thông tin khái quát về tác phẩm nghệ thuật sẽ bàn tới trong bài viết (tác giả, tên tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, đánh giá của công chúng,..).

- Xác định rõ nội dung và hệ thống luận điểm sẽ triển khai: miêu tả chung về tác phẩm bằng ngôn ngữ phù hợp với loại hình nghệ thuật của nó; phân tích tác phẩm trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật; đánh giá tổng quát; gợi ý về cách tiếp cận phù hợp đối với tác phẩm.

- Phối hợp linh hoạt giữa việc trình bày lí lẽ và nêu bằng chứng cụ thể.

- Thể hiện được sự rung động trước tác phẩm và sự đồng cảm đối với tác giả.

Hoạt động 2: Đọc và phân tích bài viết tham khảo

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ 4 – 6 HS, thực hiện yêu cầu: Dựa vào văn bản Về bức tranh Mưa thu. Pu-skin (Puskin) của họa sĩ V.E.Páp-cốp (V.E.Popkov) và thực hiện những yêu cầu sau:

• Những đặc điểm nào cho thấy bài viết là một văn bản nghị luận chứ không phải văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật? 

• Nêu tính đặc thù của những bằng chứng được sử dụng trong bài viết. 

• Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được những điều kiện gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Đây là một văn bản nghị luận chứ không phải một văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật 

- Ở đây, sự khác biệt của văn bản nghị luận chủ yếu thể hiện ở các luận điểm đánh giá theo quan điểm riêng, góc nhìn riêng của người viết về tác phẩm. Dĩ nhiên, bài viết cũng cung cấp một số thông tin khách quan về tác phẩm, nhưng những thông tin này được sử dụng như là phương tiện, giúp người viết triển khai một cách hợp lí những phân tích, nhận xét, đánh giá về giá trị của đối tượng được đề cập.

2. Tính đặc thù của những bằng chứng được nêu trong bài viết

- Tính đặc thù đó gắn liền với sự miêu tả” của người viết về các phương diện khách quan của tác phẩm (bố cục, màu sắc, hình khối, đường nét,...), khác với việc trích dẫn các câu văn, câu thơ khi ta viết một bài nghị luận văn học.

3. Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được những điều kiện

- Cần có hiểu biết cơ bản về loại hình nghệ thuật mà tác phẩm đó thuộc về (bao gồm việc nắm được các thuật ngữ chuyên ngành ở mức độ nhất định).

- Cần có hứng thú thật sự với tác phẩm trên cơ sở từng nghe, xem, thưởng lãm nó theo điều kiện thực tế cho phép.

- Cần có một quan điểm đánh giá rõ ràng về tác phẩm với việc triển khai những lí lẽ xác đáng.

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS dựa vào dàn ý đã lập để viết.

- Sau khi HS đã hoàn thành, GV yêu cầu HS trình bày ngắn gọn trình tự của bài văn đã viết. 

- GV hướng dẫn HS:

+ Đọc lại bài và chỉnh sửa theo hai cấp độ: Hình thức và nội dung. 

+ Gạch bỏ những từ, những câu trùng lặp, thiếu thông tin hoặc thông tin chung chung.

+ Kiểm tra sự liền mạch giữa các ý, các đoạn. Bổ sung các phương tiện liên kết hợp lí nếu thấy cần thiết.

+ Đỉnh chính các thông tin chưa chính xác (nếu có) về tác phẩm sau khi đối chiếu cẩn thận với các nguồn tài liệu đáng tin cậy.

+ Sửa lại các lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu (nếu có).

Sản phẩm dự kiến:

- HS hoàn thiện bài viết của mình