Giáo án Ngữ văn 11 kết nối Bài 9 Viết: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về kiểu bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS theo dõi SGK và trả lời câu hỏi sau:

·  Bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật cần đảm bảo những yêu cầu nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ được giao

- GV quan sát và hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp

- GV yêu cầu cả lớp lắng nghe và bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét về thái độ làm việc và kết quả học tập của hs

- GV chốt kiến thức và dẫn dắt sang nhiệm vụ mới.

I. Nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

- Nêu được những thông tin khái quát về tác phẩm nghệ thuật sẽ bàn tới trong bài viết (tác giả, tên tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, đánh giá của công chúng,..).

- Xác định rõ nội dung và hệ thống luận điểm sẽ triển khai: miêu tả chung về tác phẩm bằng ngôn ngữ phù hợp với loại hình nghệ thuật của nó; phân tích tác phẩm trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật; đánh giá tổng quát; gợi ý về cách tiếp cận phù hợp đối với tác phẩm.

- Phối hợp linh hoạt giữa việc trình bày lí lẽ và nêu bằng chứng cụ thể.

- Thể hiện được sự rung động trước tác phẩm và sự đồng cảm đối với tác giả.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Phân tích bài viết tham khảo “Trê cóc”

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ 4 – 6 HS, thực hiện yêu cầu: Dựa vào văn bản Về bức tranh Mưa thu.Pu-skin (Puskin) của họa sĩ V.E.Páp-cốp (V.E.Popkov) và thực hiện những yêu cầu sau:

·     Những đặc điểm nào cho thấy bài viết là một văn bản nghị luận chứ không phải văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật?

·     Nêu tính đặc thù của những bằng chứng được sử dụng trong bài viết.

·     Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được những điều kiện gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV quan sát và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả học tập và thảo luận

- GV mời 2 - 3 học sinh mỗi nhóm trình trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá và chuẩn kiến thức GV.

I. Phân tích bài viết tham khảo Trê cóc

1. Đây là một văn bản nghị luận chứ không phải một văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật

- Ở đây, sự khác biệt của văn bản nghị luận chủ yếu thể hiện ở các luận điểm đánh giá theo quan điểm riêng, góc nhìn riêng của người viết về tác phẩm. Dĩ nhiên, bài viết cũng cung cấp một số thông tin khách quan về tác phẩm, nhưng những thông tin này được sử dụng như là phương tiện, giúp người viết triển khai một cách hợp lí những phân tích, nhận xét, đánh giá về giá trị của đối tượng được đề cập.

2. Tính đặc thù của những bằng chứng được nêu trong bài viết

- Tính đặc thù đó gắn liền với sự miêu tả” của người viết về các phương diện khách quan của tác phẩm (bố cục, màu sắc, hình khối, đường nét,...), khác với việc trích dẫn các câu văn, câu thơ khi ta viết một bài nghị luận văn học.

3. Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được những điều kiện

- Cần có hiểu biết cơ bản về loại hình nghệ thuật mà tác phẩm đó thuộc về (bao gồm việc nắm được các thuật ngữ chuyên ngành ở mức độ nhất định).

- Cần có hứng thú thật sự với tác phẩm trên cơ sở từng nghe, xem, thưởng lãm nó theo điều kiện thực tế cho phép.

- Cần có một quan điểm đánh giá rõ ràng về tác phẩm với việc triển khai những lí lẽ xác đáng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Xác định đề tài và tìm ý

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS xác định đề tài cho bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật.

- GV hướng dẫn HS tìm ý cho bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV quan sát và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả học tập và thảo luận

- GV mời 1 - 2 học sinh trình trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá và chuẩn kiến thức GV.

Nhiệm vụ 2: Lập dàn ý

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS lập dàn ý cho bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật.

- GV có thể đặt ra những câu hỏi then chốt, định hướng về nội dung viết.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV quan sát và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả học tập và thảo luận

- GV mời 1 - 2 học sinh trình trước lớp.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá và chuẩn kiến thức GV.

I. Đề tài và tìm ý

- Nên chọn những tác phẩm đã có cuộc tiếp xúc trực tiếp, có đủ thông tin (qua tra cứu, tìm hiểu), khi viết có thể huy động những kiến thức vốn có.

- Để tìm ý, có thể trả lời một số câu hỏi sau:

+ Tác phẩm của ai, tên là gì, được hoàn thành trong bối cảnh và thời điểm nào?

+ Nội dung đề cập đến vấn đề gì?

+ Tác phẩm được sáng tác theo phong cách hoặc trường phái nào?

+ Đề cập đến thành công và hạn chế về cách mặt nội dung và nghệ thuật.

+ Dấu ấn trong đời sống văn hóa – tinh thần của cộng đồng.

II. Lập dàn ý

-     Mở bài: Nếu được thông tin cơ bản của tác phẩm.

-     Thân bài:

+ Khái quát tác phẩm.

+ Phân tích khía cạnh nổi bật với đầy đủ lí lẽ, bằng chứng.

+ Nêu những điều mà người xem, người nghe cần chuẩn bị để có được sự thưởng thức trọn vẹn, nhiểu hứng thú với tác phẩm.

-     Kết bài: Đánh giá chung về tác phẩm.