Giáo án và PPT Toán 8 chân trời Bài 1: Thu thập và phân loại dữ liệu

CHƯƠNG 4. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ

BÀI 1. THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Số học sinh vắng trong ngày của các lớp khối 7 trường A được ghi lại trong bảng sau.

Giá trị chưa hợp lí trong dữ liệu về số học sinh vắng trong ngày của các lớp khối 7 là?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1.  Thu thập dữ liệu

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như?

  Sản phẩm dự kiến:

HĐKP1:

a) Quan sát biểu đồ ta thấy biểu đồ biểu diễn số huy chương vàng ở SEA Games 31 của năm quốc gia.

Quan sát bảng thống kê ta thấy số huy chương vàng của:

+ Việt Nam: 205;

+ Thái Lan: 92;

+ Indonesia: 69;

+ Philipppines: 52;

+ Singapore: 47.

Ta có biểu đồ hoàn thiện sau:

b) Bạn Tú đã dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn trên Internet, cụ thể là truy cập trang web https://seagames2021.com thông qua mạng Internet để thu thập dữ liệu. 

Nhận xét:

Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như: thu thập từ các nguồn có sẵn, phỏng vấn, lập phiếu câu hỏi, quan sát, làm thí nghiệm,… Chúng ta cần tìm phương pháp phù hợp với lĩnh vực, mục đích cần thu thập

Ví dụ 1: (SGK – tr92)

Thực hành 1:

a) Sản lượng gạo và cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong bốn năm gần nhất: thu thập từ nguồn có sẵn như Internet, sách, báo, …

b) Ý kiến của học sinh khối 8 về chất lượng bữa ăn bán trú: lập phiếu hỏi, phỏng vấn, …

Vận dụng 1:

Ta dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn qua mạng Internet để thu thập dữ liệu về dân số các tỉnh Tây Nguyên, chẳng hạn truy cập trang web https://www.gso.gov.vn/dan-so/ (Tổng cục Thống kê).

Bảng thống kê dân số (6/2023) các tỉnh Tây Nguyên:

Vận dụng 2:

Phương pháp đề xuất để thu thập dữ liệu và lí giải về việc lấy ý kiến học sinh lớp em về địa điểm tham quan trong chuyến đi dã ngoại cuối học kì sắp tới: lập phiếu hỏi.

Hoạt động 2. Phân loại dữ liệu theo các tiêu chí

GV đưa ra câu hỏi:  Dữ liệu định tính được chia thành những loại nào?

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP2.

a)

- Các dữ liệu định tính: họ và tên; khối; giới tính; kĩ thuật phát cầu.

- Các dữ liệu định lượng: chiều cao (cm); số nội dung thi đấu.

b) Trong các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu kĩ thuật phát cầu có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu số nội dung thi đấu là số đếm.

Kết luận:

Dữ liệu định tính được chia thành hai loại: 

- Dữ liệu định danh là dữ liệu thể hiện cách gọi tên. Ví dụ: giới tính, màu sắc, nơi ở, nơi sinh, ... 

- Dữ liệu biểu thị thứ bậc là dữ liệu thể hiện sự hơn kém. Ví dụ mức độ hài lòng, trình độ tay nghề, khối lớp, ...

Dữ liệu định lượng nhận giá trị thực và được chia thành hai loại: 

-  Loại rời rạc là dữ liệu chỉ nhận hữu hạn giá trị hoặc biểu thị số đếm. Ví dụ: cỡ giày, số học sinh, số ngày công, số vật nuôi, 

-  Loại liên tục là dữ liệu có thể nhận mọi giá trị trong một khoảng nào đó. Ví dụ chiều dài, khối lượng, thu nhập, thời gian, ...

Ví dụ 2: SGK – tr93

Thực hành 2. 

a)

- Các dữ liệu định tính: danh sách một số loại trái cây; độ chín của trái cây; mức độ tươi ngon của trái cây.

- Các dữ liệu định lượng: khối lượng (tính theo g) của một số trái cây; hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu độ chín của trái cây và dữ liệu mức độ tươi ngon của trái cây có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, cả dữ liệu khối lượng (tính theo g) của một số trái cây và dữ liệu hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây đều là dữ liệu liên tục.

Vận dụng 3:

a)

- Các dữ liệu định tính: tên lồng đèn; loại; màu sắc.

- Các dữ liệu định lượng: STT; Số lượng.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu loại (lớn, vừa, nhỏ) có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu số lượng (2; 6; 10; 15) là dữ liệu rời rạc.

…………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Thân nhiệt (°C) của bạn An trong cùng khung giờ 7h sáng các ngày trong tuần được ghi lại trong bảng sau:

Bạn An đã thu được dữ liệu trên bằng cách nào?

• A. Xem tivi;
• B. Lập bảng hỏi;
• C. Ghi chép số liệu thống kê hằng ngày;
• D. Thu thập từ các nguồn có sẵn như: sách, báo, web.

Câu 2: Trong các dữ liệu sau, dữ liệu nào là dữ liệu định tính?

• A. Số huy chương vàng mà các vận động viên đã đạt được; 
• B. Danh sách các vận động viên tham dự Olympic Tokyo 2020: Nguyễn Huy Hoàng, Nguyễn Thị Ánh Viên,...;
• C. Số học sinh nữ của các tổ trong lớp 7A;
• D. Năm sinh của các thành viên trong gia đình em.

Câu 3: Kết quả tìm hiểu về sở thích đối với môn Toán của 23 bạn học sinh lớp 7A được cho bởi bảng thống kê sau:

Quan sát bảng thống kê và cho biết có bao nhiêu loại mức độ thể hiện sự yêu thích?

• A. 1;
• B. 2;
• C. 3;
• D. 4.

Câu 4: Cho bảng thống kê tỉ lệ phần trăm về các loại vật nuôi trong một trang trại:

Giá trị chưa hợp lí trong bảng dữ liệu là

• A. Dữ liệu về tên các con vật;
• B. Dữ liệu về tỉ lệ phần trăm;
• C. Cả A và B đều đúng;
• D. Cả A và B đều sai.

Câu 5: Nhà bạn Mai mở tiệm kem, bạn ấy muốn tìm hiểu về các loại kem yêu thích của 30 khách hàng trong sáng chủ nhật và thu được kết quả như sau:

Từ bảng kiểm đếm của bạn Mai, em hãy cho biết Mai đang điều tra về vấn đề gì?

• A. Người ăn kem nhiều nhất
• B. Số loại kem của nhà Mai hiện có
• C. Loại kem nhà Mai được khách hàng yêu thích
• D. Loại kem bán được trong 30 ngày

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cho bảng số liệu đánh giá chất lượng sản phẩm bằng điểm số 1, 2, 3, 4, 5 của một lô hàng gồm 15 sản phẩm như sau?

Đối tượng thống kê là

Câu 2: Danh sách đội học sinh dự thi văn nghệ của lớp 6A được ghi lại trong bảng sau:

Giá trị chưa hợp lí trong dữ liệu về học sinh dự thi văn nghệ của lớp 6A là?