Giáo án và PPT Toán 8 chân trời Bài 1: Khái niệm hàm số

CHƯƠNG 5. HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ.

BÀI 1: KHÁI NIỆM HÀM SỐ (4 tiết)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV chiếu Slide dẫn dắt, đặt vấn đề qua bài toán mở đầu và yêu cầu HS thảo luận và đưa ra câu trả lời:

+ “Số liệu về lượng mưa M (mm) trong 7 tháng mùa mưa của thành phố Đà Lạt năm 2020 được biểu diễn theo số n chỉ tháng trong biểu đồ dưới đây.”

Quan sát biểu đồ và cho biết lượng mưa ở mỗi tháng là bao nhiêu."

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khái niệm hàm số

- GV dẫn dắt, hướng dẫn yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi thảo luận thực hiện yêu cầu của HĐKP 1.

+ a) Quan sát bảng nhiệt độ cơ thể của bệnh nhân, ứng với mỗi giờ em đọc được bao nhiêu số chỉ nhiệt độ?

+ b) GV hướng dẫn HS lập bảng các giá trị theo yêu cầu đề bài (tính t theo công thức )

- GV dẫn dắt, đặt câu hỏi và rút ra kết luận về Khái niệm hàm số trong hộp kiến thức (GV giới thiệu và đặt câu hỏi dẫn dắt: “Từ kết quả của HĐKP 1 em thấy ứng với mỗi giá trị của đại lượng v tính được một giá trị của đại lượng t. Nếu gọi mỗi giá trị của đại lượng v là x, mỗi giá trị của đại lượng t là y thì ta thấy: với mỗi giá trị của x, ta sẽ tìm được một giá trị tương ứng của y. Khi đó ý được gọi là hàm số của x, còn x được gọi là biến số của y. Vậy hàm số là gì? ”)

- GV phân tích đề bài Ví dụ 1, vấn đáp, gợi mở giúp HS biết cách trình bày khi áp dụng khái niệm hàm số.

- HS củng cố khái niệm hàm số thông qua việc hoàn thành bài Thực hành 1 trong SGK.

 - GV cho HS thảo luận nhóm, hoàn thành phần Vận dụng 1.

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP1:

a) Ứng với mỗi giờ đọc được một số chỉ nhiệt độ.

b) Ta có bảng sau:

Ứng với mỗi giá trị của đại lượng v tính được một giá trị của đại lượng t.

Kết luận:

Nếu đại lượng y phụ thuộc vào một đại lượng thay đổi x sao cho mỗi giá trị của x ta luôn muốn xác định được duy nhất một giá trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của biến số x.

Ví dụ 1: (SGK – tr6)

Thực hành 1:

a) Đại lượng y là hàm số của biến số x

b) Ta có: Đại lượng s là hàm số của biến số t

c) Đại lượng y là hàm số của biến số x

Vận dụng 1:

F là một hàm số theo biến số C. Vì đại lượng F phụ thuộc vào đại lượng C \và với mỗi giá trị của C ta luôn xác định được duy nhất một giá trị tương ứng của F.

Hoạt động 2. Giá trị của hàm số

- GV dẫn dắt, hướng dẫn yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi thảo luận thực hiện yêu cầu của HĐKP2.

- GV dẫn dắt: "Vậy cách để cho một hàm số như thế nào?"

- GV đặt câu hỏi và rút ra kết luận về giá trị của hàm số y trong hộp kiến thức và bảng giá trị của hàm số y =  f(x)

- GV phân tích đề bài Ví dụ 2, vấn đáp, gợi mở giúp HS biết cách trình bày khi tính giá trị biểu thức.

- HS củng cố việc tính giá trị biểu thức thông qua việc hoàn thành bài Thực hành 2 trong SGK.

- GV cho HS thảo luận nhóm, hoàn thành phần Vận dụng 2.

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP2.

a) Khi , 

b) Giá trị của tương ứng của y là

Cách cho một hàm số:

Hàm số có thể được cho bằng bảng, biểu đồ hoặc bằng công thức,…

Nếu y là hàm số của x ta có thể viết 

Chẳng hạn, với hàm số được cho bởi công thức , ta còn có thể viết .

 Kết luận:

Cho hàm số y = f(x), nếu ứng với x = a ta có y = f(a) thì f(a) được gọi là giá trị của hàm số y = f(x) tại x = a.

Bảng số liệu sau đây được gọi là một bảng giá trị của hàm số y = f(x).

 Ví dụ 2: SGK – tr8

 Thực hành 2.

a) Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x nên y là hàm số của đại lượng x

b) Thay  hoặc vào f(x), ta có:

 Cho x lần lượt bằng -3; -2; -1; 0; 1; 2; 3, ta có bảng giá trị của hàm số:

Vận dụng 2:

Công thức tính chu vi hình tròn: 

 Cho d lần lượt bằng 1; 2; 3; 4, ta có bảng giá trị của hàm số:

 HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cho hàm số g(x) = (x - 1)(x2 + x + 1). Tính f(0)

A. 0                      B. 1                      C. -1                     D. -2

Câu 2: Cho hai hàm số f(x) = −2x³ và h(x) = 10 – 3x. So sánh f(−2) và h(−1)

A. f(−2) < h(−1)                               B. f(−2) ≤ h(−1)

C. f(−2) = h(−1)                               D. f(−2) > h(−1)

Câu 3: Cho hàm số f(x) = x³ - 3x – 2. Tính 2.f(3)

A. 16                    B. 8                      C. 32                    D. 64

Câu 4: Cho hàm số y = (3m – 2)x + 5m. Tìm m để hàm số nhận giá trị là 2 khi x = −1

A. m = 0                B. m = 1                C. m = 2                D. m = −1

Câu 5: Cho hàm số y = (3+2)x -   – 1. Tìm x để y = 0

A. x = 1                B. x =  + 1             C. x =                    D. x =  - 1

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Khối lượng m (g) của một thanh sắt có khối lượng riêng là 7,8 kg/dm3 tỉ lệ thuận với thể tích V (cm3) theo công thức m = 7,8V. Đại lượng m có phải là hàm số của đại lượng V không? Nếu có, tính m(10); m(20); m(30); m(40); m(50).

Câu 2: Thời gian t(giờ) của một vật chuyển động đều trên quãng đường 20km tỉ lệ nghịch với tốc độ v (km/h) của nó theo công thức  . Tính và lập bảng các giá trị tương ứng của t khi v lần lượt nhận các giá trị 10; 20; 40; 80.