Giáo án ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản 1. Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc chăm ở ninh thuận

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV gọi một số HS đọc văn bản.

- Gv gọi một số HS chia sẻ những kết quả đọc theo chỉ dẫn của SK ở bên phải văn bản.

- GV yêu cầu HS:

+ Xác định thể loại và bố cục của văn bản.

+ Nhan đề cung cấp những thông tin ban đầu nào về nội dung văn bản? Vì sao tác giả không đưa tên lễ hội vào nhan đề?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin tác giả trong SGK, tóm tắt ý chính.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi 3 - 4 HS chia sẻ kết quả.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức.

I. Đọc và tìm hiểu chung

1. Đọc văn bản

- Xuất xứ: Văn bản được đăng trên báo thegioidisan.vn

- Thể loại: văn bản thông tin

- Bố cục:

+ Phần 1: Giới thiệu về lễ hội Ka-tê và thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội.

+ Phần 2: Phần nghi lễ của lễ hội Ka-tê.

+ Phần 3: Phần hội với những hoạt động, trò chơi của mọi người tham gia.

- Nhan đề cung cấp thông tin về đề tài (lễ hội dân gian), phạm vi nội dung của văn bản (lễ hội dân gian của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận) và thái độ đánh giá của người viết (đặc sắc). Tác già không đưa tên gọi của lễ hội (Ka-tê) vào nhan đề vì muốn tạo ra sự tò mò cho độc giả, hơn nữa phần sa pô sẽ cung cấp thông tin đó ngay dưới nhan đề.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu lễ hội

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS theo dõi lại văn bản và thảo luận theo nhóm:

Nhóm 1:

+ Đọc phần in đậm này có tác dụng gì?

+ Phần 1 cung cấp thông tin gì cho người đọc?

Nhóm 2:

+ Đặc điểm nào của lễ hội Ka-tê được thể hiện qua bức ảnh này?

Ảnh 1

+ Hoạt động nào của lễ hội Ka-tê được thể hiện qua bức ảnh này?

+ Phần 2 cung cấp thông tin gì?

Nhóm 3:

+ Bức ảnh cho thấy hoạt động nào của phần hội?

Ảnh 2

+ Tìm chi tiết kể về nét độc đáo trong lễ hội Ka-tê của người Chăm.

- Các nhóm thảo luận và trao đổi nội dung.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc lại đoạn văn và suy nghĩ để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, góp ý, bổ sung.

Dự kiến sản phẩm:

Nhóm 1:

- Phần in đậm đóng vai trò rất lớn quyết định việc đọc tiếp hay dừng lại của độc giả. Bởi một phần mở đầu hấp dẫn, thu hút sẽ giúp cho người đọc có hứng thú tìm hiểu phần tiếp theo của tác phẩm. Một phần mở đầu hay sẽ khiến người ta có thiện cảm và thích thú với bài viết, từ đó sẵn sàng bỏ thời gian của mình để đọc tiếp những phần sau.

- Ngoài ra, phần in đậm còn có vai trò định hướng, làm cho bài viết mạch lạc và đảm bảo tính logic.

- Đoạn 1 nói về thời gian, hoàn cảnh diễn ra lễ hội Ka-tê. Đồng thời đoạn 1 cũng nêu ra được thời gian diễn ra lễ hội Ka-tê của trước đây và thời gian diễn ra lễ hội Ka-tê của ngày nay, từ đó so sánh và làm rõ sự thay đổi, khác biệt.

Nhóm 2:

Ảnh 1: Đây chính là thời điểm ngày thứ hai của lễ hội, đoàn nguời Chăm và Ra-glai mới tổ chúc rước y trang lên tháp Pô-klông Ga-rai. Thầy cả lẽo) vinh dự dẫn đầu đoàn rước y trang lên tháp. Ông khoác trên người áo choàng và đầu chít khăn, chúng đều mang màu trắng. Phía sau thầy cả lễ là các vị chức sắc, thanh niên và trí thức Chăm. Các bộ lễ phục được đặt trên kiệu, có lọng che hai bên. Phía sau là các cô thôn nữ xinh đẹp trong trang phục áo dài Chăm truyền thống. Họ vừa đi vừa múa quạt vui vẻ rộn ràng. Tiếp đó là đoàn người Ra-glai múa và đánh mã la), thổi kèn bầu.

Nhóm 3:

Ảnh 2:  Bức ảnh cho thấy phần hội trong lễ hội Ka-tê:

- “Trong thời gian lễ hội, hoa đăng đều được thắp sáng trên mọi ngả đường.”

- “Tất cả những người tham gia lễ hội đều cảm thấy phấn chấn trước khi bước vào một vụ mùa mới.”

- “Khắp nơi là âm thanh vang vọng của các nhạc cụ dân tộc Chăm (trống Ghi-năng, Ba-ra-nung và kèn Sa-ra-nai) hoà quyện với giọng hát của nam thanh, nữ tú,...”

- “Trong các điệu hát tạ ơn thần linh, tổ tiên, các thiếu nữ Chăm thẹn thùng thả dáng cùng các điệu múa quạt, múa đội Thong-ha-la (cỗ bồng trầu). Việc trình diễnnhững điệu múa này để cầu các vị thần ban cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu và đời sống của người dân ấm no, hạnh phúc.”

=> Tất cả những chi tiết trên đều cho thấy phần hội trong lễ hội Ka – tê diễn ra vô cùng sôi động, vui vẻ. mội người đều tham gia vào các trò chơi, điệu hát để thể hiện mong muốn của cả cộng đồng về mùa màng tươi tốt và cuộc sống ấm no, không khí rất tưng bừng và hạnh phúc.

 Các chi tiết kể về nét đặc sắc trong lễ hội:

- “Trong mỗi năm, một gia đình được cử đại diện làm mầm cúng tế thần linh và phần lộc thụ hưởng được chia đều cho các hộ gia đình.”

- “Trong ngày hội, du khách dễ bắt gặp hình ảnh đội chum nước rất duyên dáng, khéo léo của các cô gái Chăm trong cuộc thi để nhanh về đích.”

 - “Ở khoảng sân rộng, nam thanh nữ tú Chăm thể hiện những bài dân ca, biểu diễn dân vũ. Họ say sưa ca hát, nhảy múa đến đèm khuya.”

- “Hội làng tan dần, mọi người hân hoan trở về mái ẩm gia đình để họp mặt gia tiên.”

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức  Ghi lên bảng.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Giới thiệu về lễ hội Ka-tê và thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội.

 - Phần sa-pô là lời giới thiệu, đóng vai trò rất lớn quyết định việc đọc tiếp hay dừng của độc giả. Bên cạnh đó có vai trò định hướng, làm cho bài viết lạch lạc và đảm bảo tính logic.

- Nội dung đoạn 1:  Đoạn 1 nói về thời gian, hoàn cảnh diễn ra lễ hội Ka-tê. Đồng thời đoạn 1 cũng nêu ra được thời gian diễn ra lễ hội Ka-tê của trước đây và thời gian diễn ra lễ hội Ka-tê của ngày nay, từ đó so sánh và làm rõ sự thay đổi, khác biệt.

2. Phần nghi lễ của lễ hội Ka-tê

- Đoàn nguời Chăm và Ra-glai mới tổ chúc rước y trang lên tháp Pô-klông Ga-rai. Thầy cả lễ vinh dự dẫn đầu đoàn rước y trang lên tháp.

- Ông khoác trên người áo choàng và đầu chít khăn, chúng đều mang màu trắng. Phía sau thầy cả lễ là các vị chức sắc, thanh niên và trí thức Chăm.

 - Các bộ lễ phục được đặt trên kiệu, có lọng che hai bên. Phía sau là các cô thôn nữ xinh đẹp trong trang phục áo dài Chăm truyền thống.

- Họ vừa đi vừa múa quạt vui vẻ rộn ràng.

- Tiếp đó là đoàn người Ra-glai múa và đánh mã la), thổi kèn bầu.

3. Phần hội với những hoạt động, trò chơi của mọi người tham gia

- Phần hội diễn ra vô cùng sôi động, vui vẻ, mọi người đều tham gia vào các trò chơi, điệu hát để thể hiện mong muốn của cả cộng đồng về mùa màng tươi tốt và cuộc sống ấm no, không khí rất tưng bừng và hạnh phúc.