Giáo án ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản 2 - Gió thanh lay động cành cô trúc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS dựa vào phần tìm hiểu ở nhà, hãy giới thiệu về tác giả, tác phẩm.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin tác giả trong SGK, tóm tắt ý chính.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức.

- GV bổ sung:

Tập sách gồm hai phần. Phần đầu là một bài tiểu luận. Trong đó, tác giả trình bày những quan điểm của mình về một thi phẩm và theo đó là lối tiếp cận vào tác phẩm thơ mà từ trước tới giờ ông vẫn tuân theo. Phần sau là tuyển các bài viết về một số thi phẩm mà ông đã tiếp cận theo quan điểm của mình, cũng xem như minh họa cho phần thứ nhất.

Nhiệm vụ 2: Đọc văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV gọi 2-3 HS đọc văn bản, chú ý đọc diễn cảm.

- GV yêu cầu HS tóm tắt nội dung, bố cục văn bản.

- Gv đặt câu hỏi: Em hiểu như thế nào về nhan đề “Gió thanh lay động cành cô trúc”?

.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin tác giả trong SGK, tóm tắt ý chính.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức.

- GV tóm tắt nội dung văn bản: Văn bản là bài phân tích, cảm nhận về bài thơ Thu vịnh của tác giả Nguyễn Khuyến. Hai câu đề gợi lên cái thần thái của trời thu qua phong cảnh, đường nét rộng, thoáng đạt cùng một màu xanh ngắt. Hai câu thực tả cảnh mặt nước và mặt đất khiến bức tranh thu tỏa ra một gam màu xanh vừa thanh đạm vừa sâu lắng. Hai câu luận, không gian và thời gian như được mở rộng ra, bức tranh thu trở nên thi vị hư huyền. Và trong lòng thi nhân lúc này cũng mang nặng nỗi u hoài không dễ gì tỏ bày. Kết thúc bài thơ là bức họa thật nhanh mà cũng thật đọng với nét thanh tao, lặng thầm mà khiêm cung của Nguyễn Khuyến khi thẹn với ông Đào.

II. Tìm hiểu chung

1. Tác giả:

- Chu Văn Sơn (1962 – 2019), quê ở Thanh Hóa

- Là một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ phê bình trưởng thành vào những năm 1990 của thế kỉ trước.

- Bên cạnh đó, Chu Văn Sơn còn là một nhà sư phạm với những trăn trở trong đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực; một tác giả viết tùy bút tài hoa.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Văn bản “Gió thanh lay động cành cô trúc” được rút ra từ tập sách “Thơ, điệu hồn và cấu trúc”.

“Thơ, điệu hồn và cấu trúc” của Chu Văn Sơn là cuốn sách rất hữu ích.

3. Đọc văn bản

- Thể thơ: văn bản nghị luận văn học

- Bố cục:

+ Mở đầu: phần (1)

+Nội dung: phần (2), (3), (4), (5)

+ Kết thúc: đoạn cuối “Tất cả những điều ấy... thế kỉ nào?”

- Ý nghĩa nhan đề:

Nhan đề “Gió thanh lay động cành cô trúc”

- Gió thanh: gió nhẹ

- Cành cô trúc: cành trúc đơn lẻ

=>Nhan đề không chỉ miêu tả đặc điểm thiên nhiên, cảnh vật mà còn ngầm thể hiện nội dung của bài thơ: trăn trở, bất an, đơn côi của một nho gia khí tiết thanh cao trước những biến động của thời cuộc, những tác động không mong muốn của đời sống xã hội.