Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 chân trời Bài 7: Hai quan niệm về gia đình và xã hội (Trích Số đỏ – Vũ Trọng Phụng)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi 1: Đâu là định nghĩa đúng về thể loại tiểu thuyết?

A. Là loại tác phẩm tự sự có quy mô lớn, có khả năng thể hiện các nội dung đa dạng, bao quát một phạm vi hiện thực rộng lớn.

B. Là thể loại thơ Đường luật, phát triển mạnh mẽ ở giai đoạn cuối nền văn học trung đại.

C. Là thể loại văn xuôi tự sự, khởi phát từ nền văn học dân gian, được ông cha ta sáng tạo ra.

D. Là thể loại văn chính luận, tập trung vào những vấn đề như đạo vua tôi, lễ giáo phong kiến.

Câu hỏi 2: Tiểu thuyết dành sự chú ý đặc biệt cho vấn đề gì?

C. Đời tư hay số phận của con người cá nhân.

A. Những vấn đề lớn lao của đất nước.

B. Những vận động, biến đổi của lịch sử.

D. Tình cảm nam nữ, khát vọng hạnh phúc lứa đôi.

Câu hỏi 3: Tiểu thuyết phát triển theo nhiều hướng khác nhau tùy thuộc vào yếu tố nào?

C. Lịch sử, văn hóa, xã hội, thẩm mĩ..

A. Con người, xã hội.

B. Chính trị, quân sự, văn hóa.

D. Văn nghệ, kiến trúc, thiết chế xã hội.

Câu hỏi 4: Tiểu thuyết hiện đại có đặc điểm nào dưới đây?

B. Thể hiện một cách tư duy mới, mang tính hiện đại về cuộc sống, phân biệt với tiểu thuyết cổ điển ra đời trước thời đại tư bản chủ nghĩa.

A. Thể hiện tư duy truyền thống, kế thừa đặc điểm của tiểu thuyết cổ điển.

C. Tập trung vào những vấn đề lớn lao của vận mệnh dân tộc với lối tư duy mới mẻ, hiện đại hơn nhưng vẫn đan giữ những đặc điểm cốt yếu của tiểu thuyết cổ điển.

D. Thể hiện tư duy lối mòn, cũ kĩ, chưa thoát ra khỏi cái khuôn của tiểu thuyết cổ điển.

Câu hỏi 5: Tiểu thuyết hiện đại quan tâm đến những vấn đề nào trong cuộc sống?

D. Nhìn cuộc sống từ góc độ đời tư, quan tâm đến cái thường ngày, cái đang diễn biến với cách tiếp cận gần gũi, không lí tưởng hóa hiện thực.

A. Những vấn đề lớn lao liên quan đến vận mệnh dân tộc, những vấn đề của đời sống chính trị đang diễn ra.

B. Những vấn đề nhức nhối trong đời sống, mang tính phức tạp, không thể giải quyết.

C. Những vấn đề được bàn luận sôi nổi, gây nên sự tranh luận trong đời sống văn hóa, xã hội.

Câu hỏi 6: Nhân vật trong tiểu thuyết hiện đại có đặc điểm gì?

B. Là “con người nếm trải”, không bất biến, có quá trình phát triển nhiều khi quanh co, phức tạp về tính cách, tâm lí.

A. Được miêu tả chi tiết về ngoại hình, có tính cách riêng biệt nhưng tâm lí đơn giản, ít biến đổi.

C. Có sự biến đổi về tính cách theo hoàn cảnh sống, có tài năng, có nghị lực sống phi thường.

D. Là nhân vật điển hình cho một giai cấp, một tầng lớp cụ thể trong xã hội.

Câu hỏi 7: Kết cấu và ngôn ngữ của tiểu thuyết hiện đại có đặc điểm gì?

A. Kết cấu nhiều tầng lớp tuyến tính hoặc phi tuyến tính, có sự đan xen của nhiều bè ngôn ngữ, phản ánh sự tồn tại, xung đột thường xuyên giữa các ý thức xã hội.

B. Kết cấu nhiều tầng lớp phi tuyến tính, có sự đan xen của nhiều nhất là hai bè ngôn ngữ, phản ánh sự tồn tại, xung đột của các ý thức xã hội.

C. Kết cấu theo tuyến tính, có sự đan xen của nhiều bè ngôn ngữ, phản ánh sự tồn tại của xã hội.

D. Kết cấu nhiều tầng lớp tuyến tính, có sự đan xen của nhiều nhất là bốn bè ngôn ngữ, phản ánh sự tồn tại, xung đột của các ý thức xã hội.

Câu hỏi 8: Phong cách hiện thực là gì?

C. Là phong cách nghệ thuật chú trọng thể hiện mối quan hệ giữa hoàn cảnh xã hội với những hình thành tính cách con người, quan tâm mô tả hiện thực cuộc sống, loại trừ sự “tô vẽ” hay lí tưởng hóa.

A. Là phong cách nghệ thuật chú trọng vào những măt đen tối của xã hội, những góc khuất trong nhân cách, đạo đức con người.

B. Là phong cách nghệ thuật chú trọng những khía cạnh lãng mạn của cuộc sống, những con người lí tưởng, hoàn hảo về nhân cách và tài năng.

D. Là phong cách nghệ thuật tập trung vào những khía cạnh tích cực của cuộc sống, những khía cạnh nhân văn trong mối qan hệ giữa con người và con người.

Câu hỏi 9: Phong cách hiện thực được đặt trong tương quan so sánh, đối lập với phong cách nào?

A. Phong cách lãng mạn.

B. Phong cách trừu tượng.

C. Phong cách tối giản.

D. Phong cách siêu thực cổ điển.

Câu hỏi 10: Ai là nhà văn hiện thực trong số các nhà văn dưới đây?

D. Ngô Tất Tố.

A. Thạch Lam.

B. Xuân Diệu.

C. Nguyễn Quang Sáng.

Bài 7. Trong ánh đèn thành thị

Ôn tập văn bản

HAI QUAN NIỆM VỀ GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI

NỘI DUNG BÀI HỌC

PHẦN 1

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Trình bày thông tin cơ bản về tác giả Vũ Trọng Phụng và xuất xứ văn bản “Hai quan niệm về gia đình và xã hội”.

I. HIỂU BIẾT CHUNG VỀ TÁC PHẨM

• Quê: Hưng Yên, sinh ra và sống chủ yếu ở Hà Nội.
• Dùng ngòi bút để kiếm sống và chống chọi với tình cảnh nghèo đói, bệnh tật triền miên.
• Phong cách nghệ thuật:
  • Sự khinh bỉ sâu sắc cái xã hội đương thời: đen tối, thối nát.
  • Cảm hứng vạch trần chi phối ngòi bút.
  • Xây dựng hình tượng nhân vật sắc nét.

1. Tác giả

Vũ Trọng Phụng

Xuất xứ: ra mắt độc giả lần đầu tiên trên Hà Nội báo bắt đầu từ 1936, in thành sách năm 1938.

2. Tác phẩm

• Chặng 1: Tóm tắt nội dung chính của tiểu thuyết Số đỏ theo sơ đồ?
• Chặng 2: Nêu chủ đề của văn bản. Những hành động, lời nói của vợ chồng Văn Minh và ông nhà báo trong đoạn trích trên có ý nghĩa như thế nào đối với việc thể hiện chủ đề đó?
• Chặng 3: Theo bạn, những đặc điểm của phong cách hiện thực thể hiện như thế nào trong văn bản? Cac thủ pháp trào phúng có vai trò như thế nào trong việc thể hiện những đặc điểm ấy?

HOẠT ĐỘNG NHÓM

II. NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC

1. Tóm tắt các sự việc chính

Xuân Tóc Đỏ xuất thân là một đứa trẻ mồ côi, thất học, lang thang đầu đường xó chợ với mái tóc đỏ hoe. Trải qua nhiều nghề kiếm sống: bán phá xa, rao bán thuốc lá lậu, nhặt bóng sân quần vợt....

Sự việc 1

Được bà Phó Đoan một me Tây dâm đãng chú ý và bảo lãnh cho thoát khỏi tù tội, giới thiệu đến làm việc cho tiệm may Âu hóa của vợ chồng Văn Minh.

Sự việc 2

Xuân gia nhập vào giới thượng lưu với danh xưng “sinh viên trường thuốc”. Nhờ vô tình gây ra cái chết của cụ cố tổ, ông nội Văn Minh, giúp con cháu được hưởng trọn gia tài nên Xuân được cả gia đình Văn Minh biết ơn và dự định gả cô Tuyết – em út Văn Minh cho hắn.

Sự việc 3

Xuân Tóc Đỏ tham gia giải quần vợt nhân dịp sinh nhật Vua Xiêm sang Bắc Kì, dùng thủ đoạn loại bỏ các đối thủ mạnh nhất và trở thành người duy nhất đấu với quán quân Xiêm.

Sự việc 4

Xuân được lệnh thua nhưng nhân đó hắn đã diễn thuyết để biến trận thua của mình trở thành sự hi sinh vì nghĩa lớn.

Sự việc 5

Xuân được tung hô thành “anh hùng cứu quốc” và được nhân Huân chương Bắc đẩu bội tinh, mời tham gia các hội nhóm cải cách xã hội và hứa hôn với cô Tuyết.

Sự việc 6

2. Chủ đề văn bản

Vợ chồng Văn Minh

Giao việc cho Xuân nhưng không cho Xuân ăn cơm trưa.

• Trước khi có thể giúp chúng tôi về thể thao, anh hãy cố sức giúp xã hội trong cuộc Âu hóa. Anh phải nhớ kĩ rằng hôm nay trở đi thì anh đã dự một phần vào cuộc cải cách xã hội rồi. Từ đây mà đi xã hội văn minh hay dã man là trách nhiệm ở anh!
• Thế nghĩa là lúc nào rỗi thì cầm cái chồi này.... mà phủi bụi những súc lụa, những quần áo ở ma-nơ-canh.

Nhà báo

Hô hào cải cách trên báo nhưng ủng hộ ông Typn ghen tuông (chỉ vì bà Typn nói chuyện với Xuân) và ủng hộ ông Typn áp đặt bà Typn.

• Thật không thể tha thứ được!
• Phụ nữ nghĩa là vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của tôi. Gia đình tôi thì cứ phải theo cố....

3. Đặc điểm phong cách hiện thực

a. Đề tài và cảm hứng

Viết về cuộc sống đời thường chân thực, thường hàm chứ những mâu thuẫn xã hội gay gắt, với cảm hứng phê phán, bóc trần những mặt khuất tối của thực tại.

b. Biểu hiện trong văn bản

• Miêu tả một khái cạnh của cuộc sống đô thị Hà Nội thời Pháp thuộc: cuộc cải cách văn hóa nói chung và cải cách thời trang nói riêng.
• Phê phán, bóc trần sự giả dối, kệch cỡm của cuộc cải cách văn hóa.

c. Vai trò của thủ pháp trào phúng

• Cuộc cải cách mang danh “văn minh” dẫn đến hàng loạt những xáo trộn trong nhận thức con người và đời sống gia đình, phá vỡ nền tảng văn hóa truyền thống, xói mòn quan hệ giữa người với người.
• Thực tại xã hội: Thực tại lem nhem giữa cũ và mới, giữa bảo thủ và cấp tiến, truyền thống và hiện đại, tất cả các giá trị đều được hiểu theo kiểu cực đoan nửa mùa.
• Tô đậm chủ đề này qua cái nhìn châm biếm, mỉa mai và tiếng nói đả kích mạnh mẽ.

• Thủ pháp tạo tình huống trào phúng
  • Tình huống va chạm, xung đột giữa một bên là sự giản dị của bà Typn, đại diện cho “quan niệm về gia đình” và một bên là công cuộc cải cách của ông Typn, đại diện cho “quan niệm về xã hội”
• Thủ pháp phóng đại
  • Bán quần áo là “cố sức giúp xã hội trong cuộc Âu hóa”, “dự một phần vào cải cách xã hội”.…
• Thủ pháp tương phản
  • Cái tên hài nhoáng của các bộ y phục và bản chất lố lăng của chúng.
  • Sự ngây ngô của Xuân và sự ngưỡng mộ của bà Typn.
  • Lời lẽ chợ búa vốn thuộc về bản chất của Xuân và lời lẽ thượng lưu Xuân học lỏm được.
  • Lời hô hào đổi mới của ông Typn với mọi người và sự gia trưởng của ông đối với vợ…
• Thủ pháp sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, giễu nhại
  • Bà vợ nhà mĩ thuật tức giận như vợ của những nhà mĩ thuật.
  • Ông nhà báo nói một cách quả quyết như những nhà văn sĩ cấp tiến.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------