Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 chân trời Bài 9: Dòng Mê Kông "giận dữ" (Theo Hoàng Nam, Thu Hằng, Hoàng Khánh, Thanh Hạ)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN!

KHỞI ĐỘNG

Hãy trình bày vai trò của dòng Mê Kông đối với vùng Đồng bằng Sông Cửu Long?

Bài 9: Khám phá tự nhiên và xã hội

Ôn tập văn bản 4

DÒNG MÊ KÔNG “GIẬN DỮ”

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

Trình bày những hiểu biết của anh chị về nhóm tác giả văn bản Dòng Mê-Kông “giận dữ”?

1

Xác định đề tài của văn bản. Đề tài ấy có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đồng Bằng sông Cửu Long hiện nay?

2

Những thông tin, dữ liệu được nêu trong văn bản có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại hay không? Hãy lí giải.

3

Nếu văn bản không sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ thì hiệu quả biểu đạt của thông tin sẽ như thế nào?

4

1. Tác giả

Nhóm tác giả

Nội dung: Hoàng Nam, Thu Hằng.

Đồ hoạ: Hoàng Khánh, Thanh Hạ.

2. Tìm hiểu chi tiết

Đề tài

Tác động của con người đến thiên nhiên

Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên

Bảo vệ thiên nhiên và môi trường vùng ĐBSCL

Những thông tin, dữ liệu được nêu trong VB vẫn có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại vì đều có tính mới mẻ, cập nhật:

• Thông tin về những vụ sạt lở xảy ra tại một số địa phương ở ĐBSCL xảy ra tại những thời điểm rất gần với hiện tại.
• Chẳng hạn: vụ sạt lở đất ở cù lao An Bình, tỉnh Vĩnh Long vào chiều ngày 5/12/2022.

Những thông tin, dữ liệu được nêu trong VB vẫn có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại vì đều có tính mới mẻ, cập nhật:

Những con số thống kê và tình trạng sạt lở bờ sông ở khu vực ĐBSCL

Được tính đến năm 2022

Có những thông tin dữ liệu về tình trạng sạt lở khai thác cát quá mức của các mô cát ở hai bên bờ sông năm 2012.

Những thông tin, dữ liệu được nêu trong VB vẫn có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại vì đều có tính mới mẻ, cập nhật:

Dù được thống kê từ năm 2012 thì đó vẫn là nguyên nhân mang tính dự đoán cho hệ quả xảy ra đúng vào năm 2022 (sự cố sạt lở lịch sử cuối năm 2022 tại cù lao An Bình).

Tất cả những thông tin, dữ liệu được nêu trong VB vẫn có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại.

Nếu văn bản không sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ thì người đọc khó hình dung cụ thể thông tin được

biểu đạt trong một số phần của văn bản:

• Cung cấp thông tin chi tiết về tỉ lệ xói - bồi bờ sông trung bình trong một năm của giai đoạn 2020-2022 ở một số tỉnh thuộc khu vực ĐBSCL.
• Đó là những thông tin chi tiết không được trình bày bằng phương tiện ngôn ngữ của VB

Hình ảnh trực quan giúp người đọc hiểu rõ hơn về thực trạng “đói” phù sa mịn ở một số dòng sông thuộc ĐBSCL.

• Cung cấp thông tin trực quan về sự gần gũi giữ vị trí các mỏ cát và vị trí sạt lở ở khu vực cù lao An Bình, Vĩnh Long năm 2012.
• Giúp người đọc hình dung rõ hơn về mối quan hệ nhân quả giữa việc khai thác cát với vụ sạt lở đã xảy ra ở cù lao An Bình.

Minh hoạ trực quan, cung cấp thêm thông tin chi tiết ở dạng hình ảnh để thông tin trong những phần VB được trình bày trước và sau hình 2 trở nên rõ hơn.

Giúp người đọc hiểu rõ hơn về cái giá phải trả nếu con người tác động quá mức đến thiên nhiên, cả một diện tích rộng lớn vốn là xóm làng nay đã trở thành một bãi sông rộng phủ kín lục bình.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1:

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Theo bài viết, nguyên nhân nào được xác định là gốc rễ

dẫn đến tình trạng sạt lở tại Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Khai thác cát quá mức

B. Đập thủy điện giữ phù sa

C. Thiếu cát và phù sa,

tạo dòng nước đói

D. Lũ lụt bất thường

C. Thiếu cát và phù sa,

tạo dòng nước đói

Câu 2: Nguyên nhân trực tiếp gây sạt lở

tại Đồng bằng sông Cửu Long là gì?

A. Mưa lớn kéo dài

B. Tăng tải lượng phù sa từ thượng nguồn

C. Tạo hố xói sâu do

khai thác cát quá mức

D. Biến đổi khí hậu toàn cầu

C. Tạo hố xói sâu do

khai thác cát quá mức

Câu 3: Mỗi năm, Đồng bằng sông Cửu Long mất đi bao nhiêu triệu tấn cát do khai thác và các tác động khác?

A. 7 triệu tấn

B. 20 triệu tấn

C. 27,5 triệu tấn

D. 40 triệu tấn

C. 27,5 triệu tấn

Câu 4: Các đập thủy điện ở thượng nguồn đã gây ra hậu quả gì

đối với Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Tăng lượng phù sa

về hạ nguồn

B. Giảm lượng phù sa và

trầm tích, dẫn đến thiếu cát

C. Giảm lưu lượng nước sông, gây hạn hán

D. Tăng tốc độ dòng chảy,

gây sạt lở

B. Giảm lượng phù sa và

trầm tích, dẫn đến thiếu cát

Nhiệm vụ 2:

Luyện tập theo văn bản

Câu 5: Hãy phân tích tác động của các dự án xây dựng đập thủy điện trên sông Mekong đến môi trường và đời sống người dân?

Câu 6: Viết dàn ý chung cho một bài văn nghị luận về chủ đề đề xuất một kế hoạch phát triển bền vững cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long dựa vào nguồn nước từ sông Mekong?

Gợi ý câu 1

Các dự án xây dựng đập thủy điện trên sông Mekong đã gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và đời sống người dân

01

Làm thay đổi dòng chảy tự nhiên của sông, dẫn đến tình trạng giảm lượng nước và thay đổi chế độ thủy văn.

Ảnh hưởng đến hệ sinh thái, gây ra sự suy giảm đa dạng sinh học, đặc biệt là các loài cá di cư, vốn phụ thuộc vào sự lưu thông tự nhiên của nước.

02

Việc tích nước ở các hồ chứa có thể dẫn đến ngập úng các vùng đất nông nghiệp và làm mất đi sinh kế của nhiều hộ gia đình.

Người dân ven sông, đặc biệt là ngư dân, phải đối mặt với tình trạng thiếu nguồn thủy sản, ảnh hưởng đến nguồn thu nhập và thực phẩm hàng ngày.

03

Ô nhiễm nước do các hoạt động xây dựng và khai thác tài nguyên gia tăng.

Gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng cuộc sống của con người.

Gợi ý câu 2

Mở bài

Giới thiệu về khu vực đồng bằng sông Cửu Long và tầm quan trọng của nguồn nước từ sông Mekong.

Nêu vấn đề phát triển bền vững và lý do cần thiết phải đề xuất kế hoạch.

Thân bài

• a. Thực trạng hiện nay

Tình hình tài nguyên nước

Ô nhiễm môi trường

Khai thác, sử dụng nước không bền vững.

Ảnh hưởng của các dự án thủy điện trên sông Mekong đến nguồn nước.

Tác động đến đời sống người dân.

Khó khăn trong sản xuất nông nghiệp.

Suy giảm nguồn thủy sản, sinh kế của ngư dân.

Thân bài

• a. Thực trạng hiện nay

Tình hình tài nguyên nước

Ô nhiễm môi trường

Tình trạng ô nhiễm nguồn nước và tác động đến sức khỏe cộng đồng.

• b. Đề xuất kế hoạch phát triển bền vững

Quản lý nguồn nước hiệu quả

Bảo vệ, phục hồi hệ sinh thái

Xây dựng hệ thống quản lý nước thông minh, tiết kiệm và hiệu quả.

Phát triển nông nghiệp bền vững

Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức

Hợp tác quốc tế

Khuyến khích sử dụng công nghệ tưới tiêu hiện đại trong nông nghiệp.

• b. Đề xuất kế hoạch phát triển bền vững

Quản lý nguồn nước hiệu quả

Bảo vệ, phục hồi hệ sinh thái

Đẩy mạnh các chương trình bảo tồn rừng ngập mặn và vùng đất ngập nước.

Phát triển nông nghiệp bền vững

Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức

Hợp tác quốc tế

Phát triển các khu bảo tồn sinh thái để duy trì đa dạng sinh học.

• b. Đề xuất kế hoạch phát triển bền vững

Quản lý nguồn nước hiệu quả

Bảo vệ, phục hồi hệ sinh thái

Khuyến khích mô hình nông nghiệp hữu cơ, giảm sử dụng hóa chất độc hại.

Phát triển nông nghiệp bền vững

Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức

Hợp tác quốc tế

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------