Giáo án điện tử Hóa học 12 cánh diều Bài 17: Nguyên tố nhóm IA

BÀI 17: NGUYÊN TỐ NHÓM IA

MỞ ĐẦU

- Nguyên tố nhóm IA và một số hợp chất của chúng có nhiều ứng dụng trong thực tiễn (Hình 17.1).

1. Nêu một số ứng dụng của đơn chất và hợp chất của nguyên tố nhóm IA mà em biết.
2. Kim loại nhóm IA có những tính chất vật lí và tính chất hóa học đặc trưng nào?

I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

- Hãy nêu công thức hóa học của hai hợp chất sodium và hai hợp chất potassium có nhiều ứng dụng trong thực tế mà em biết.

- Giải thích trong các hợp chất, kim loại nhóm IA  đều thể thể hiện số oxi hoá +1.

- Giải thích tại sao trong tự nhiên kim loại nhóm IA chỉ tồn tại ở dạng hợp chất.

II. ĐƠN CHẤT

- Khối lượng riêng của dầu hỏa khan khoảng 0,80 g/cm^-3. Có thể quan sát được hiện tượng gì khi cho một mẩu lithium vào dầu hỏa khan? Vì sao?

- Tại sao khi cắt mẩu sodium ở trong không khí, bề mặt vừa cắt có ánh kim lập tức mờ đi. Giải thích. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra khi cắt kim loại lithium, potassium trong không khí.

- Dự đoán potassium hay lithium phản ứng với nước mạnh hơn.

- Viết phương trình hóa học của phản ứng giữa Na lần lượt với H₂O, Cl₂ và O₂.

- Nêu các cách hạn chế sự ăn mòn đối với mái tôn.

- Vì sao kim loại nhóm IA có khối lượng riêng nhỏ và độ cứng thấp?

III. HỢP CHẤT

- Ống dẫn nước của bồn rửa bát thường có lớp dầu, mỡ bám vào. Tìm hiểu để giải thích vì sao nên dùng soda, không nên dùng baking soda để tẩy rửa lớp bám này.

- Nêu một số lợi ích của việc tái tạo và tái sử dụng ammonia trong phương pháp Solvay.

- Phân biệt các cation Li⁺, Na⁺, K⁺.

- Sử dụng sơ đồ tư duy, trình bày các sản phẩm cơ bản của công nghiệp chlorine – kiềm và những ứng dụng quan trọng của chúng.

- Nhúng đầu dây platinum vào dung dịch hydroxide của một kim loại kiềm; sau đó, đưa đầu dây platinum vào ngọn lửa đèn khí thì có hiện tượng như hình dưới đây. Hãy cho biết dây platinum đã được nhúng vào dung dịch nào sau đây: LiOH, NaOH, KOH.

- Tại sao NaHCO₃ dùng để tạo bọt và tăng pH trong các loại thuốc sủi bọt.

III. LUYỆN TẬP: 

Bài 1: Các kim loại kiềm khác nhau về những đặc điểm nào sau đây?

1. Cấu hình electron của nguyên tử.
2. Số electron hóa trị của nguyên tử.
3. Số oxi hóa trong các hợp chất.
4. Mức độ thể hiện tính khử.

Bài 2: Vì sao trong tự nhiên không tìm thấy đơn chất kim loại kiềm?

Bài 3: Có ba ống nghiệm chứa riêng biệt: dung dịch soda, dung dịch lithium chloride, dung dịch potassium carbonate. 

Với mỗi dung dịch, nhúng đầu dây platinum vào rồi đem đốt trên ngọn lửa đèn khí. Dự đoán hiện tượng xảy ra khi đốt mỗi dung dịch.