Giáo án điện tử Hóa học 12 cánh diều Bài 2: Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

BÀI 2: XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP

MỞ ĐẦU

- Em hãy kể một số loại xà phòng đang được bán trên thị trường. Vì sao xà phòng có thể làm sạch các vết bẩn bám trên quần, áo,... Xà phòng được điều chế như thế nào?

I. XÀ PHÒNG

- Hãy cho biết tác dụng và thành phần hóa học của xà phòng.

- Hãy cho biết vai trò của phần ưa nước và phần kị nước trong phân tử muối của acid béo trong cơ chế giặt rửa của xà phòng. 

- Sodium acetate có tác dụng giặt rửa như xà phòng không? Vì sao?

- Vì sao khi điều chế lượng nhỏ xà phòng trong phòng thí nghiệm lại sử dụng bát sứ? Việc dùng bát nhôm hoặc xoong nhôm để làm thí nghiệm này có phù hợp không?

- Viết phương trình phản ứng xà phòng hóa chất béo tripalmitin (tạo thành từ glycerol và palmitic acid).

II. CHẤT GIẶT RỬA

- Hãy nêu quan điểm của em về việc sử dụng nguồn nguyên liệu dầu mỏ để sản xuất chất giặt rửa tổng hợp.

- Em hãy nêu sự giống và khác nhau về cấu tạo giữa xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

- Trong các chất sau, chất nào là xà phòng, chất nào là chất giặt rửa tổng hợp? Xác định đầu ưa nước và đuôi kị nước của các chất này.

a) CH₃[CH₂]₁₄COONa;                        b) CH₃[CH₂]₁₀CH₂OSO₃Na.

III. ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA CÁC LOẠI CHẤT GIẶT RỬA

- Nêu ngắn gọn tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa.

- Em hãy nêu một số ứng dụng của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

- Hãy giải thích tại sao hiện nay chất giặt rửa tổng hợp được sử dụng phổ biến hơn.

- Em hãy nêu ưu và nhược điểm của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

IV. LUYỆN TẬP: 

Bài 1: Để tẩy vết dầu, mỡ bám trên quần áo, sử dụng chất nào sau đây là phù hợp nhất?

1. Nước cất.
2. Dung dịch sodium hydroxide.
3. Dung dịch nước Javel.
4. Dung dịch xà phòng.

Bài 2: So sánh chất giặt rửa tổng hợp với chất giặt rửa tự nhiên về tính tiện dụng, tính kinh tế và vấn đề bảo vệ môi trường.

Bài 3: Có hai ống nghiệm được đánh số (1) và (2). Ống nghiệm (1) chứa 3 mL nước cất và 3 giọt dung dịch calcium chloride bão hòa, ống nghiệm (2) chứa 3 mL nước xà phòng và 3 giọt dung dịch calcium chloride bão hòa. Lắc đều các ống nghiệm.

1. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra và giải thích.
2. Cũng làm thí nghiệm như trên nhưng thay nước xà phòng bằng nước giặt rửa. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra và giải thích.