Giáo án gộp Địa lí 12 chân trời sáng tạo kì II

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác, thông tin mục I SGK tr.128 và trả lời câu hỏi: Hãy xác định đặc điểm về vị trí địa lí và dân số của vùng Đông Nam Bộ.

- GV cung cấp cho HS hình ảnh về một số dân tộc sinh sống ở Duyên hải Nam trung Bộ: 

           Người Khơ-me                       Người Chăm

- GV tổ chức cho HS xem video về vùng Đông Nam Bộ: https://www.youtube.com/watch?v=ae3qYKdlnFY 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, luyện tập

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu đặc điểm vị trí địa lí, dân số của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về đặc điểm vị trí địa lí, dân số của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Khái quát

1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ 

- Đồng bằng sông Cửu Long có diện tích hơn 40,9 nghìn km², gồm 13 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

- Là vùng đồng bằng châu thổ có diện tích lớn nhất nước ta, nằm ở hạ lưu sông Mê Công. 

- Vùng có vùng biển rộng lớn với nhiều đảo, quần đảo như Phú Quốc, Thổ Chu, Nam Du,...

- Đồng bằng sông Cửu Long tiếp giáp với nước láng giềng Cam-pu-chia, vùng Đông Nam Bộ, 

=> Tạo thuận lợi cho việc mở rộng phát triển kinh tế đối ngoại, khai thác các tiềm năng, liên kết với các vùng để phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

2. Dân số

- Năm 2021, Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 17,4 triệu người (chiếm 17,7% số dân cả nước), mật độ dân số khá cao, khoảng 426 người/km².

- Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên thấp, khoảng 0,55%. 

- Tỉ lệ dân thành thị thấp, khoảng 26,4%. 

- Tỉ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên chiếm 53,7% số dân của vùng. 

- Vùng có nhiều thành phần dân tộc như Kinh, Khơ-me, Hoa, Chăm,...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo 2 nhóm lớn, đọc thông tin mục II trong SGK, khai thác hình 32.1 trong SGK, số liệu thống kê và vẽ sơ đồ tư duy về các thế mạnh phát triển các ngành kinh tế và hoàn thành nhiệm vụ sau:

Nhóm 1: Phân tích các thế mạnh đối với phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Nhóm 2: Phân tích các hạn chế đối với phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS các nhóm quy định số thứ tự, bầu nhóm trưởng. Nhóm trưởng tổ chức cho các thành viên thảo luận và trình bày kết quả theo hình thức vẽ sơ đồ tư duy lên giấy khổ lớn (AO) hoặc bảng nhóm.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV tổ chức cho các nhóm trình bày kết quả theo kĩ thuật phòng tranh, các nhóm khác góp ý, bổ sung. GV nêu câu hỏi để khai thác sâu kiến thức trọng tâm của bài học.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá kết quả trình bày của nhóm theo các tiêu chí, hệ thống hoá và giảng giải kiến thức cốt lõi của bài học.

II. Sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng Bằng sông Cửu Long

1. Thế mạnh và hạn chế để phát triển kinh tế

 Sơ đồ tư duy được đính kèm phía dưới hoạt động 2.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, đọc thông tin mục II.2 trong SGK và trả lời những câu hỏi sau:

+ Trình bày hướng sử dụng hợp lí tự nhiên của vùng.

+ Giải thích tại sao phải sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 nhóm trình bày sản phẩm của nhóm mình. 

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận về việc sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long.

II. Sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng Bằng sông Cửu Long

2. Sử dụng hợp lí tự nhiên

a. Hướng sử dụng hợp lí tự nhiên

- Cần xây dựng hệ thống thuỷ lợi, bảo vệ nguồn nước ngọt phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân.

- Tiến hành lai tạo các giống cây trồng, vật nuôi chịu phèn và chịu mặn để đảm bảo sự phát triển bền vững.

- Cải tạo và sử dụng theo hướng bền vững diện tích đất bị ô nhiễm, thoái hoá nhằm đảm bảo sự phát triển trong sản xuất nông nghiệp.

- Hoạt động khai thác lợi ích kinh tế từ rừng theo hướng bền vững cần được đẩy mạnh với các mô hình nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản kết hợp. Đồng thời, vùng duy trì cân bằng hệ sinh thái, khuyến khích người dân trồng và bảo vệ rừng.

- Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển cây trồng, vật nuôi và nuôi trồng thuỷ sản (có tính đến biến đổi khí hậu) gắn với công nghiệp chế biến. Đối với vùng biển, vùng tập trung phát triển kinh tế liên hoàn, kết hợp giữa biển với đảo, quần đảo và đất liền. Đối với đời sống, người dân cần chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

b) Lí do phải sử dụng hợp lí tự nhiên

- Đồng bằng sông Cửu Long có vị trí, vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vùng là nơi trọng điểm về sản xuất lương thực, thực phẩm và nuôi trồng thuỷ sản của cả nước.

- Sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long nhằm phát huy thế mạnh về tự nhiên với diện tích đất phù sa sông tương đối lớn; khí hậu cận xích đạo gió mùa, ít xảy ra bão; hệ thống sông ngòi dày đặc; diện tích nuôi trồng thuỷ sản lớn; hệ sinh thái đặc trưng là rừng ngập mặn và rừng tràm. 

=> Góp phần phát triển đa dạng các hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản và du lịch, mang lại hiệu quả kinh tế cho vùng.

- Góp phần bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học; ứng phó biến đổi khí hậu, thiếu nước vào mùa khô; góp phần phát triển bền vững cho vùng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, chia lớp thành 4 nhóm.

+ GV yêu cầu HS quan sát hình 34.2 và đọc thông tin mục III.1 trong SGK để hoàn thành Phiếu học tập số 1: Vai trò, tình hình sản xuất lương thực và thực phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 nhóm trình bày sản phẩm của nhóm mình. 

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận về việc sử dụng hợp lí tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long.

III. Tình hình phát triển một số ngành kinh tế

1. Sản xuất lương thực và thực phẩm

Đáp án Phiếu học tập số 1 được đính kèm phía dưới Hoạt động 4. 

Bảng 34.1. Diện tích, sản lượng cây lương thực có hạt và lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long, giai đoạn 2010 – 2021

(Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2011, 2016 và 2022)

Bảng 34.2. Sản lượng thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long, giai đoạn 2010 – 2011

(Đơn vị: Triệu tấn)

(Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2011, 2016 và 2022)

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, đọc thông tin mục III.2 trong SGK và hoàn thành các câu hỏi sau:

+ Trình bày tài nguyên du lịch của vùng.

+ Cho biết tình hình phát triển du lịch của vùng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 nhóm trình bày sản phẩm của nhóm mình. 

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận về tình hình phát triển du lịch ở Đồng bằng sông Cửu Long.

III. Tình hình phát triển một số ngành kinh tế

2. Du lịch 

a) Tài nguyên du lịch 

* Tài nguyên du lịch tự nhiên

- Có nhiều hệ sinh thái đa dạng, độc đáo để phát triển du lịch.

- Có mạng lưới sông ngòi, kênh, rạch dày đặc và có tính kết nối liên vùng, tạo ra ưu thế trong phát triển du lịch, nhất là du lịch sinh thái.

- Có vùng biển rộng lớn với nhiều đảo, quần đảo có giá trị cho phát triển du lịch như Phú Quốc, Nam Du, Thổ Chu,...

* Tài nguyên du lịch văn hoá

- Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều di tích lịch sử - văn hoá là tài nguyên du lịch quan trọng của vùng.

- Vùng có nhiều làng nghề truyền thống.

- Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện nhân loại vào năm 2013, đang được khai thác, phục vụ phát triển du lịch tại vùng.

- Vùng còn nhiều tài nguyên du lịch văn hoá khác như các lễ hội, ẩm thực, văn nghệ dân gian,...

b) Tình hình phát triển

- Số lượng khách du lịch đến Đồng bằng sông Cửu Long liên tục tăng trong những năm qua, đạt 46 triệu lượt khách (năm 2019). Năm 2021, do ảnh hưởng của dịch bệnh nên số lượt khách và doanh thu du lịch giảm, đến năm 2022 du lịch của vùng đang được phục hồi, thu hút hơn 37,5 triệu lượt khách.

- Các điểm du lịch quan trọng của vùng là Thới Sơn (Tiền Giang, Bến Tre), Phú Quốc (Kiên Giang), Mũi Cà Mau (Cà Mau), Tràm Chim - Láng Sen (Đồng Tháp, Long An), Bến Ninh Kiều, Chợ nổi Cái Răng (Cần Thơ), Ao Bà Om (Trà Vinh),...

- Các tuyến du lịch nội vùng kết nối trung tâm du lịch vùng, trung tâm du lịch của các địa phương với các khu du lịch, điểm du lịch trong vùng. 

Bảng 34.3. Doanh thu du lịch lữ hành (theo giá hiện hành) ở Đồng bằng sông Cửu Long, giai đoạn 2010 – 2022

(Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2011, 2016 và 2022)

Trường THPT:………………………………………….

Lớp:……………………………………………………..

Họ và tên:……………………………………………….

PHIẾU BÀI TẬP ĐỊA LÍ 12 – CHÂN TRỜI SÁNG TẠO 

BÀI 34: SỬ DỤNG HỢP LÍ TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ  

Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Khoanh vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Đồng bằng sông Cửu Long tiếp giáp với vùng nào dưới đây?

A. Đồng bằng sông Hồng.                           B. Trung du miền núi Bắc Bộ.

C. Đông Nam Bộ.                                        D. Bắc Trung Bộ.

Câu 2: Năm 2021, tỉ lệ gia tăng dân số của Đồng bằng sông Cửu Long là

A. 0,45%                    B. 0,55%                   C. 0,56%                   D. 0,57%

Câu 3: Đâu là thế mạnh phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Vùng có đất phù sa màu mỡ.                  B. Khí hậu đang bị biến đổi.

C. Vùng thiếu nước ngọt vào mùa khô.      D. Vùng có than đá trữ lượng lớn.

Câu 4: Đâu là hạn chế trong việc phát triển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Thiếu nước ngọt vào mùa khô.              B. Khí hậu giúp nông nghiệp phát triển.

C. Vùng có đất đai màu mỡ.                       D. Sinh vật phong phú đa dạng.

Câu 5: Đâu là hướng sử dụng hợp lí tự nhiên ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Lai tạo giống phù hợp với điều kiện tự nhiên.

B. Ngưng sử dụng đất bị ô nhiễm, thoái hóa.

C. Hạn chế chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

D. Khai thác rừng triệt để.

Câu 6: Tài nguyên du lịch của Đồng bằng sông Cửu Long gồm

A. Du lịch tự nhiên và du lịch văn hóa.

B. Du lịch biển và du lịch văn hóa núi cao.

C. Du lịch tự nhiên và du lịch đồng bằng.

D. Du lịch biển và du lịch núi cao.

Câu 7: Phát biểu nào sau đây không đúng với vai trò sản xuất lương thực và thực phẩm Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Đảm bảo an ninh lương thực.                 B. Khai thác thế mạnh về tự nhiên.

C. Cung cấp nguyên liệu cho dịch vụ.        D. Giải quyết vấn đề việc làm.

Câu 8: Khó khăn nào không phải của vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

A. Phần lớn diện tích là đất phèn, đất mặn.

B. Thiếu nước trong mùa khô.

C. Xâm nhập mặn vào sâu trong đất liền.

D. Bão và áp thấp nhiệt đới.

Câu 9: Tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới với Cam-pu-chia là

A. An Giang.              B. Hậu Giang.           C. Tiền Giang.             D. Vĩnh Long.

Câu 10: Phương châm “ sống chung với lũ” ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhằm

A. Khai thác các nguồn lợi do lũ hằng năm đem lại.

B. Thích nghi với sự biến đổi của khí hậu.

C. Thay đổi tốc độ dòng chảy của sông.

D. Giảm bớt các thiệt hại do lũ mang lại.

Dựa vào bảng số liệu sau và chọn đúng hoặc sai ở mỗi ý A, B, C, D

Câu 11: Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai khi nói về ngành nông nghiệp của vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

a. Đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất lúa trọng điểm số một cả nước.

b. Chăn nuôi gia cầm không phát triển ở Đồng bằng sông Cửu Long do không phù hợp với điều kiện tự nhiên của vùng “sông nước”.

c. Khai thác thủy sản phát triển mạnh do có vùng biển rộng, giàu nguồn lợi hải sản.

d. Sản lượng thủy sản khai thác chiếm tỉ trọng lớn hơn sản lượng thủy sản nuôi trồng trong cơ cấu sản lượng thủy sản của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

e. Trồng cây ăn quả nhiệt đới phát triển mạnh ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Câu hỏi

1

2

3

4

5

Đáp án

C

B

C

C

A

Câu hỏi

6

7

8

9

10

Đáp án

A

C

D

A

A

Câu hỏi TN Đ – S: A, B, E – đúng; C, D – Sai