Giáo án Hoạt động trải nghiệm 12 cánh diều Chủ đề 4: Tổ chức cuộc sống gia đình

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHỦ ĐỀ 4: TỔ CHỨC CUỘC SỐNG GIA ĐÌNH

I. MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ

1. Kiến thức

Sau chủ đề này, HS sẽ:

• Thể hiện sự chăm sóc chu đáo đến các thành viên trong gia đình.
• Thể hiện sự chủ động tham gia giải quyết những vấn đề nảy sinh trong gia đình.
• Thực hiện được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đình và thấy được giá trị của gia đình đối với cá nhân và xã hội.
• Phân tích được chi phí sinh hoạt trong gia đình có thể bị ảnh hưởng bởi thu nhập thực tế, quyết định chi tiêu và lối sống.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Tự chủ, tự học: Xác định biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo các thành viên gia đình.
• Giao tiếp và hợp tác: Thể hiện khả năng giải quyết vấn đề nảy sinh trong gia đình.
• Giải quyết vấn đề sáng tạo: Thể hiện tính sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề khi gia đình có mâu thuẫn, xung đột.

Năng lực đặc thù: 

• Thích ứng với cuộc sống: Nhận biết được các biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo đến các thành viên gia đình; Biết cách giải quyết các vấn đề nảy sinh trong gia đình. 
• Thiết kế và tổ chức hoạt động: Phân tích ảnh hưởng của thu nhập thực tế, quyết định chi tiêu và lối sống đến chi phí sinh hoạt gia đình; Giới thiệu về gia đình tương lai của em.

3. Phẩm chất

• Trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 12 – Cánh diều.
• Tranh ảnh, tài liệu liên quan đến chủ đề.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 12 – Cánh diều.
• Chuẩn bị một số tình huống có liên quan đến nội dung chủ đề.
• Giấy A0, A4, bút dạ, băng dính/nam châm dính bảng.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

GỢI Ý NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG SINH HOẠT DƯỚI CỜ

1.1. Triển lãm ảnh về đề tài gia đình

• Quy mô triển lãm: Theo khối lớp hoặc toàn trường.
• Thời điểm tổ chức: Kết hợp các thời điểm có thể liên hệ đến chủ đề gia đình như: nhân dịp ngày Gia đình Việt Nam 28-6, ngày Quốc tế Phụ nữ 8-3, ngày Phụ nữ Việt Nam 20-10,...
• Hình thức thực hiện: Tổ chức triển lãm những bức ảnh đẹp về đề tài gia đình do HS và GV tự chụp hoặc sưu tầm, có ghi chú thích hoặc câu thơ ngắn bình luận cho mỗi bức ảnh. Nhà trường nên khuyến khích cả thầy cô cùng tham gia triển lãm để tạo động lực cho HS. 

1.2. Thi trình diễn tiểu phẩm về chủ đề ý nghĩa, vai trò của gia đình trong xã hội 

• Nhà trường thông báo nội dung hoạt động trước 1 – 2 tuần để các lớp chuẩn bị và tập luyện cho tiểu phẩm.
• Tổ chức trình diễn tiểu phẩm theo quy mô khối lớp hoặc toàn trường. Các lớp xây dựng kịch bản và trình diễn tiểu phẩm thể hiện vai trò, ý nghĩa tích cực của gia đình đối với mỗi cá nhân và với xã hội.

1.3. Thi viết thư tay cho một người thân trong gia đình

• Quy mô: Khối lớp hoặc toàn trường (số lượng người tham gia do mỗi lớp tự quyết định).
• Hình thức thực hiện:

+ HS (hoặc GV) viết một bức thư tay gửi cho một người thân trong gia đình. Nội dung thư tuỳ chọn (ví dụ: bày tỏ sự quan tâm, ngưỡng mộ; bày tỏ tình cảm yêu thương; thể hiện sự ân hận, nuối tiếc vì một điều đã từng xảy ra, thể hiện tình yêu, nỗi nhớ với một thành viên đang đi xa,...).

+ Lựa chọn những bức thư cảm động, chân thành để lưu giữ làm kỉ niệm chung của lớp hoặc tham gia vào cuộc thi viết thư liên trường (nếu có).

GỢI Ý NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG SINH LỚP

2.1. Tọa đàm về giá trị và ảnh hưởng của gia đình trong xã hội hiện đại

• Tổ chức toạ đàm trong nội bộ lớp hoặc có thêm khách mời. Khách mời có thể là đại diện phụ huynh lớp, chuyên gia tâm lí – giáo dục, một GV trong trường,... 
• Khuyến khích HS tự xây dựng kịch bản toạ đàm, trong đó các em giữ vai trò chủ đạo. GV tham gia cố vấn, hướng dẫn, hoặc mời khách cùng tham dự tọa đàm. GV chủ nhiệm cũng có thể đóng vai trò khách mời, chia sẻ và trả lời các câu hỏi mà HS quan tâm.

2.2. Trình diễn tiểu phẩm về chủ đề quản lí chi phí sinh hoạt gia đình hiệu quả 

• GV nêu chủ đề trình diễn tiểu phẩm.
• Mỗi nhóm tự xây dựng kịch bản và trình diễn một tiểu phẩm về chủ đề lí chi tiêu, thu nhập, sinh hoạt phí của gia đình. 
• Khuyến khích HS tự tổ chức và đánh giá hoạt động.
• Khen ngợi những nhóm có kịch bản sáng tạo, phần đóng vai ấn tượng. 

2.3. Trao đổi về cách ứng xử phù hợp khi gia đình nảy sinh các mâu thuẫn, xung đột

• Tổ chức thảo luận bàn tròn hoặc thảo luận nhóm chuyên gia (panel discussion).
• Thảo luận nhóm chuyên gia: Một nhóm gồm 4 – 6 “chuyên gia” do chính HS đóng vai được mời lên ngồi trên sân khấu, cùng trao đổi về vấn đề ứng xử phù hợp khi gia đình nảy sinh mâu thuẫn. HS ngồi dưới quan sát, lắng nghe, ghi chép, đặt thêm câu hỏi cho nhóm chuyên gia để cùng hiểu rõ và mở rộng chủ đề trao đổi.

HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO CHỦ ĐỀ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Giúp HS hứng thú với chủ đề; tạo tâm thế cho HS trước khi bước vào các hoạt động

b. Nội dung: GV yêu cầu HS quan sát tình huống và xác định các xử lí các tình huống.

c. Sản phẩm: HS thảo luận và giải quyết tình huống.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành 4 nhóm (2 nhóm thực hiện 1 nhiệm vụ).

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm và xác định các xử lí các tình huống dưới đây:

+ Nhóm 1 + 3: Tình huống 1: 

Mẹ An bị sốt phải nằm viện để truyền nước và tiêm kháng sinh, cần người nhà trực chiều tối nay để theo dõi thêm. Bố An cũng không khỏe, em của An thì còn nhỏ nên cả hai đều không thể vào viện chăm mẹ được. Ngày mai, An có bài kiểm tra, vì có thói quen tuân thủ thời gian theo kế hoạch nên bạn cũng đã ôn bài, dù chưa kĩ. Vì lo cho bài kiểm tra của con nên mẹ bảo An không cần ở lại bệnh viện với mẹ.

Nếu là An, em sẽ làm gì để thể hiện sự chăm sóc mẹ chu đáo?

+ Nhóm 2 + 4: Tình huống 2:

Cuối tuần, bà nội Phương phải về quê vì có đám giỗ. Phương đã có dự định cùng nhóm sưu tầm tư liệu cho dự án về môi trường. Bố mẹ Phương lại có việc bất khả kháng. Vì thế, bố mẹ dự định thuê xe chở bà về quê nhưng lại rất lo lắng khi bà về một mình mà không có ai đi cùng.

Nếu là Phương, em sẽ làm gì để có thể chăm sóc bà chu đáo?

- GV yêu cầu các nhóm giải quyết tình huống hợp lí, phù hợp với thực tế.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận nhóm theo hướng dẫn của GV. 

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức:

+ Nhóm 1 + 2: Tình huống 1: Nếu là An, em sẽ:

• Nhờ các cô chú, dì, bác nếu họ có thể sắp xếp thời gian.
• Thảo luận với giáo viên về tình hình của mẹ và xin phép được dời lại bài kiểm tra nếu có thể.
• Trước khi đến bệnh viện, em có thể sắp xếp đồ đạc, chuẩn bị thức ăn nhẹ, nước uống cho mẹ.
• Có thể mang theo sách vở đến bệnh viện và tranh thủ thời gian trống để ôn tập thêm.
• Khi không thể có mặt, hãy thường xuyên gọi điện để kiểm tra tình hình của mẹ và trao đổi với người đang chăm sóc mẹ để nắm rõ tình hình.

+ Nhóm 3 + 4: Tình huống 2: 

• Thảo luận với nhóm về việc đổi lịch sưu tầm tư liệu sang một ngày khác hoặc dời sang buổi chiều, buổi tối sau khi đã đưa bà về quê an toàn.
• Phân công công việc trong nhóm sao cho Phương có thể hoàn thành phần công việc của mình trước hoặc sau khi đưa bà về quê.
• Có thể nhờ các thành viên khác trong nhóm hỗ trợ phần công việc của mình trong thời gian vắng mặt.
• Có thể nhờ các cô chú, dì, bác nếu họ có thể sắp xếp thời gian.
• Thuê một chiếc xe uy tín, đảm bảo tài xế là người tin cậy. Dặn dò tài xế cẩn thận và cung cấp số điện thoại để tài xế có thể liên lạc với Phương trong suốt chuyến đi.
• Trước khi bà về quê, giúp bà chuẩn bị đồ đạc cần thiết, đảm bảo bà mang theo đầy đủ thuốc men (nếu có) và những vật dụng cần thiết khác.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Các đề xuất giải quyết tình huống trên thể hiện sự trách nhiệm, quan tâm tới thành viên gia đình. Để biết rõ hơn về các biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo đến các thành viên gia đình hoặc làm thế nào để giải quyết vấn đề nảy sinh trong gia đình, chúng ta cùng tìm hiểu bài học ngày hôm nay – Chủ đề 4: Tổ chức cuộc sống gia đình.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Xác định biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo các thành viên gia đình

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS có khả năng:

- Nêu được những biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo đến các thành viên trong gia đình.

- Liên hệ được với những việc làm cụ thể của bản thân thể hiện sự chăm sóc chu đáo các thành viên trong gia đình. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn xác định biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo các thành viên gia đình theo các nội dung:

- Trao đổi về những việc làm thể hiện sự chăm sóc chu đáo đến các thành viên gia đình.

- Chia sẻ những việc cụ thể mà em đã làm để chăm sóc chu đáo đến các thành viên trong gia đình. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về các biểu hiện của việc chăm sóc chu đáo các thành viên gia đình và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2. Tìm hiểu về những vấn đề nảy sinh trong gia đình

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS có khả năng trình bày được những vấn đề thường nảy sinh trong cuộc sống gia đình hằng ngày. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn tìm hiểu những vấn đề nảy sinh trong gia đình theo các nội dung:

- Thảo luận về những vấn đề thường nảy sinh trong cuộc sống gia đình.

- Chia sẻ suy nghĩ của em về cách xử lí những vấn đề nảy sinh trong gia đình. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về những vấn đề nảy sinh trong gia đình và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 3. Xác định vai trò, trách nhiệm bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đình

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS có khả năng:

- Nêu được vai trò và trách nhiệm của bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đình.

- Liên hệ được với những việc làm cụ thể của bản thân thể hiện vai trò, trách nhiệm trong việc tổ chức cuộc sống gia đình. 

b. Nội dung: GV hướng dẫn xác định vai trò, trách nhiệm bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đình theo các nội dung:

- Xác định vai trò, trách nhiệm của bản thân em trong việc tổ chức cuộc sống gia đình.

- Chia sẻ những việc em đã làm thể hiện vai trò, trách nhiệm của bản thân trong tổ chức cuộc sống gia đình. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về xác định vai trò, trách nhiệm bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đìnhvà chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 4. Nhận diện giá trị của gia đình với cá nhân, xã hội

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS có khả năng trình bày được những giá trị cơ bản của gia đình với mỗi cá nhân nói riêng, với cộng đồng và xã hội nói chung.

b. Nội dung: GV hướng dẫn nhận diện giá trị của gia đình với cá nhân, xã hội theo các nội dung:

- Tranh biện về giá trị của gia đình với cá nhân, xã hội.

 - Xác định các giá trị của gia đình với cá nhân và xã hội,

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về cách nhận diện giá trị của gia đình với cá nhân, xã hội và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

-----------------------------------

------------------- Còn tiếp -------------------