Giáo án Tin học ứng dụng 11 kết nối Bài 12: Hệ quản trị cơ sở dữ liệu và hệ cơ sở dữ liệu

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

BÀI 12: HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ HỆ CƠ SỞ DỮ LIỆU

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:

• Hiểu được khái niệm hệ quản trị CSDL và vai trò của hệ QTCSDL trong việc lưu trữ, cập nhật và truy xuất dữ liệu.
• Hiểu được khái niệm hệ CSDL.
• Phân biệt được CSDL tập trung và CSDL phân tán.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe, tự giác học tập và hoàn thành nhiệm vụ; tích cực tham gia các hoạt động học tập trong lớp.
• Giao tiếp và hợp tác: có thói quen trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập; biết cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập theo sự hướng dẫn của GV.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: ứng dụng các kiến thức đã học vào thực tế, phát triển khả năng giải quyết vấn đề có tính tích hợp liên môn giữa Tin học với các môn học khác.

Năng lực riêng:

• Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học: Hiểu được khái niệm hệ quản trị CSDL và vai trò của hệ QTCSDL trong việc lưu trữ, cập nhật và truy xuất dữ liệu; Hiểu được khái niệm hệ CSDL; Phân biệt được CSDL tập trung và CSDL phân tán.

3. Phẩm chất

• Trách nhiệm, tính cẩn thận, chăm chỉ trong học tập và công việc.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• SGK, tài liệu giảng dạy, giáo án PPT.
• Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh:

• SGK Tin học 11 (Định hướng tin học Ứng dụng) – Kết nối tri thức với cuộc sống.
• SBT Tin học 11, vở ghi chép.
• Tài liệu, thiết bị có liên quan đến nội dung bài học.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. a) Mục tiêu: Đặt HS vào tình huống thực tiễn chứa đựng vấn đề cần giải quyết.
3. b) Nội dung: HS đọc thông tin được cung cấp và đưa ra cách giải quyết tình huống.
4. c) Sản phẩm: Gợi ý trả lời câu hỏi Phần khởi động và cách giải quyết tình huống.
5. d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ:

- GV dẫn dắt, đặt vấn đề cho HS: Một CSDL lưu trữ dữ liệu trên hệ thống máy tính dưới dạng các tệp có cấu trúc được thiết kế để nhiều người dùng có thể cùng khai thác dữ liệu trong CSDL đó. Tuy nhiên, không phải tất cả người dùng đều biết về cấu trúc các tệp lưu trữ dữ liệu và tự viết chương trình khai thác dữ liệu.

- GV đặt câu hỏi cho HS trả lời: Theo em, có thể giải quyết vấn đề này như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập: HS lắng nghe, suy nghĩ câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận:

- GV gọi đại diện một số HS trả lời.

- HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện:

- GV nhận xét câu trả lời của HS.

Trên cơ sở đó, GV dẫn dắt HS vào bài học mới: Bài 12: Hệ quản trị cơ sở dữ liệu và hệ cơ sở dữ liệu.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hệ quản trị cơ sở dữ liệu

1. a) Mục tiêu: Giới thiệu ở mức nguyên lí về phần mềm hệ quản trị CSDL và các nhóm chức năng của phần mềm này.
2. b) Nội dung:

- Nhiệm vụ 1. Thảo luận về một phần mềm hỗ trợ thao tác dữ liệu (Hoạt động 1 trang 58 SGK): HS hoạt động cặp đôi thảo luận về một phần mềm hỗ trợ thao tác dữ liệu.

- Nhiệm vụ 2. Khái niệm và các nhóm chức năng của hệ QTCSDL: HS hoạt động nhóm (mỗi nhóm 3 – 4 HS), đọc thông tin SGK và tự tóm tắt, giải thích về hệ quản trị CSDL và các nhóm chức năng chính của phần mềm này thông qua trả lời câu hỏi củng cố trang 59 SGK.

1. c) Sản phẩm: Khái niệm và các nhóm chức năng của hệ QTCSDL.
2. d) Tổ chức thực hiện:

Hướng dẫn trả lời câu hỏi củng cố 2 trang 59 SGK:

1. a) Nhóm chức năng định nghĩa dữ liệu

- Khai báo CSDL với tên gọi xác định. Một hệ QTCSDL có thể quản trị nhiều CSDL.

- Tạo lập, sửa đổi kiến trúc bên trong mỗi CSDL.

- Nhiều hệ QTCSDL cho phép cài đặt các ràng buộc toàn vẹn dữ liệu để có thể kiểm soát tính đúng đắn của dữ liệu.

1. b) Nhóm chức năng cập nhật và truy xuất dữ liệu (thao tác dữ liệu)

- Chức năng cập nhật dữ liệu: thêm, xóa, và sửa dữ liệu.

- Chức năng truy xuất dữ liệu theo những tiêu chí khác nhau.

1. c) Nhóm chức năng bảo mật, an toàn CSDL

- Cung cấp phương tiện kiểm soát quyền truy cập dữ liệu.

- Cung cấp chức năng kiểm soát các giao dịch để đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu.

- Cung cấp các phương tiện thực hiện sao lưu dự phòng (backup) để đề phòng các sự cố gây mất dữ liệu và khôi phục dữ liệu khi cần thiết.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về hệ cơ sở dữ liệu

1. a) Mục tiêu: Giới thiệu khái niệm “Phần mềm ứng dụng CSDL” từ đó đưa ra khái niệm “Hệ CSDL”.
2. b) Nội dung: HS thảo luận nhóm, quan sát hình 12.1 - 12.3 SGK trả lời câu hỏi về việc tra cứu điểm thi qua mạng, từ đó rút ra khái niệm “Phần mềm ứng dụng CSDL”, “Hệ CSDL”.
3. c) Sản phẩm: Hướng dẫn trả lời câu hỏi về hệ cơ sở dữ liệu.
4. d) Tổ chức thực hiện: